RIa8HVeCAjge4
Nagranie dźwiękowe Maria Janion Pełnia Fausta czyli tragedia antropologiczna.
Źródło: Maria Janion, Pełnia Fausta, czyli tragedia antropologiczna, [w:] tejże, Prace wybrane. Tragizm, historia, prywatność, t. 2, red. A. Nowakowski, Kraków 2000, s. 154–160.
Paracelsus
Paracelsus

(właściwie: Phillippus Aureolus Theophrastus Bombastus von Hohenheim; ok. 1493–1541) – średniowieczny lekarz i przyrodnik, nazywany często ojcem nowożytnej medycyny

Nostradamus
Nostradamus

(właściwie: Michel de Nostredame; 1503–1566) – francuski astrolog i autor proroctw, badacz wiedzy tajemnej

Johannes Tauler
Johannes Tauler

(1301–1361) – niemiecki teolog i mistyk

Orfeusz
Orfeusz

w mitologii greckiej tracki śpiewak i poeta; przypisywano mu magiczną moc: dźwięk jego liry i głosu miał wywierać czarodziejski wpływ na całą naturę

Pitagoras
Pitagoras

(ok. 572–497 p.n.e.) – słynny grecki matematyk

Johannes Reuchlin
Johannes Reuchlin

(1455–1522) – niemiecki filozof, humanista, przyczynił się do badań nad oryginalnymi językami Biblii

Giovanni Boccaccio
Giovanni Boccaccio

(1313–1375) – pisarz włoski, twórca nowożytnej nowelistyki; znany głównie jako autor dzieła Dekameron

Marcin Luter
Marcin Luter

(1483–1546) – niemiecki reformator religijny, teolog i inicjator reformacji

Don Juan
Don Juan

na wpół legendarny szlachcic hiszpański, żyjący w Sewilli w XVI wieku. Słynął z urody, uroku osobistego oraz licznych romansów, uwodziciel i rozpustnik. Postać Don Juana inspirowała licznych twórców, którzy różnili się w interpretacji tej postaci

1
Polecenie 1

Wyjaśnij, jak rozumiesz stwierdzenie Marii Janion, że Faust jest człowiekiem nowoczesnym.

Rrcc993LftNyA
(Uzupełnij).
1
Polecenie 2

Sformułuj dwa argumenty potwierdzające tezę, że Fausta można uznać za prototyp bohatera romantycznego.

RuYsY3JLk9S7V
(Uzupełnij).
11
Polecenie 3

Na podstawie tekstu Marii Janion stwórz mapę myśli na temat mitu faustycznego.

R1I01Oyozk87H
Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Mit faustyczny
    • Elementy należące do kategorii Mit faustyczny
    • Nazwa kategorii:
    • Nazwa kategorii:
    • Nazwa kategorii:
    • Koniec elementów należących do kategorii Mit faustyczny
R1CAw7bSqJ7nP
(Uzupełnij).
1
Polecenie 4

Romantycy porównywali Fausta z Prometeuszem. Wskaż podobieństwa i różnice między tymi postaciami.

RBQc0L4PxiiRb
Podobieństwa (Uzupełnij). Różnice (Uzupełnij).

Przeczytaj tekst Józefa Tischnera, a następnie wykonaj polecenia.

Józef Tischner Bóle rozczarowanych

Faust jest rozczarowany. Przestudiował wszystko, co można było przestudiować, aż w końcu odkrył, że wie tyle samo, ile wiedział przed studiami. Postawiony w podobnej sytuacji Sokrates czułby się znakomicie: powiedziałby „wiem, że nic nie wiem” i odkrył, że na tym właśnie polega mądrość; mądrością jest bowiem to, by nie udawać, że się wie, gdy się nie wie. Faust nie może jednak przezwyciężyć rozczarowania. Sprawa nie jest prosta. Klęskę poniósł rozum. A powiedziano przecież, że człowiek tym różni się od zwierzęcia, „iż jest rozumny”. Cóż człowiekowi pozostaje, gdy jego rozum okazuje się nierozumny? Człowiek popada w „wewnętrzną sprzeczność”. Być rozczarowanym to być wewnętrznie rozdartym, być przeciwko sobie, stracić siebie, a następnie szukać siebie. [...]

Jak wygląda rozczarowanie Fausta?
Faust „przestudiował fakultety” i jest nieszczęśliwy. Stracił młodość wśród ksiąg. Jakże szczęśliwa jest młodość! Zarazem jednak jak nieszczęśliwa jest młodość! Młodość jest nieszczęśliwa, ponieważ nie wie, że jest szczęśliwa. [...] Faust nie zapomniał jednak wszystkiego, co w księgach wyczytał. Pamięta, że świat jest w jakimś fundamentalnym sensie „dla niego”. Faust czuje się w świecie jak w domu. Choć nie jest „sobą”, to jednak jest „u siebie”. Gdyby Faust był mistykiemmistykmistykiem średniowiecza, szukałby szczęścia poza światem. Ale Faust nie jest mistykiem średniowiecza. Odkrywa wartość tego świata i odkrywa, że do szczęścia niezbędna jest dziewczyna. Faust chciałby nadrobić, co stracił.

Faust chce być młody. Po co? Chce być młody, bo młodość jest przyjemnością, a przyjemność indywidualizmem. Z drugiej strony, aby osiągnąć „pełną indywidualność”, trzeba „mieć dziewczynę”. Nie, nie po to, by uśmierzała pożądliwości, lecz po to, by w niej oglądać siebie. Małgorzata ma być lustrem Fausta. Na tym polega indywidualizm, że wszystko, co inne, staje się odbiciem tego samego. Inny człowiek to po prostu inny Ja. [...]

Faust zapada na melancholięmelancholiamelancholię. Cóż może mu w tej sytuacji ofiarować Mefisto? Może mu ofiarować jeszcze jedną flaszkę wina, jeszcze jeden kufel piwa, jeszcze jedną Małgorzatę. Drogą Faustów staje się rozrywka, życie w rozproszeniu, uwiąd woli, stopniowa wyprzedaż duszy. W końcu nawet Mefisto zostaje „zrobiony w konia”. Wydawało mu się na początku, że kupuje duszę, ale tym, co teraz trzyma w dłoni, okazuje się „wysoko zorganizowana materia” lub – co gorsza – „świadomość określona przez byt”.

Faust kończy melancholią. Staje się „jednym z przypadków” . Melancholia to odwet pogardzonego rozumu na ciele, które chciało być „mądrzejsze” od niego. Melancholia boli melancholika, a śmieszy otoczenie. Otoczenie mówi: „chciał być jednym jedynym, a stał się takim samym jak inni – melancholicy”.

tischner Źródło: Józef Tischner, Bóle rozczarowanych, [w:] Józef Tischner, Myślenie w żywiole piękna, Kraków 2013.
mistyk
melancholia
1
Polecenie 5

Wyjaśnij, z  jakiego powodu, zdaniem Józefa Tischnera, Faust przeżywa rozczarowanie.

RL3ba8JyS6e0S
(Uzupełnij).
1
Polecenie 6

O jakich paradoksach życia mówi Tischner, interpretując postać Fausta? Wymień je i skomentuj.

R1FcpTAiLJKwD
(Uzupełnij).
1
Polecenie 7

Wyjaśnij, jak rozumiesz stwierdzenie, że Małgorzata ma być lustrem Fausta.

R1c2QJSJLnYtz
(Uzupełnij).
1
Polecenie 8

Zinterpretuj ostatni akapit tekstu Tischnera. Na czym, zdaniem autora, polega porażka Fausta?

RjTdKz9YZ2IL2
(Uzupełnij).