Budowa tkanek narządów i układów organizmu człowieka
ATLAS INTERAKTYWNY
Spis treści
Rodzaje tkanek w organizmie człowieka i przykłady ich występowaniaRodzaje tkanek w organizmie człowieka i przykłady ich występowania
Tkanka mięśniowaTkanka mięśniowa
Tkanka nabłonkowaTkanka nabłonkowa
Tkanka nerwowaTkanka nerwowa
Tkanka łącznaTkanka łączna
Budowa układów i narządów w organizmie człowiekaBudowa układów i narządów w organizmie człowieka
SkóraSkóra
Układ krążeniaUkład krążenia
Układ trawiennyUkład trawienny
Układ moczowyUkład moczowy
Układ moczowo‑płciowyUkład moczowo‑płciowy
Układ kostnyUkład kostny
Układ mięśniowyUkład mięśniowy
Układ oddechowyUkład oddechowy
Układ nerwowyUkład nerwowy
Układ dokrewnyUkład dokrewny
Narządy zmysłówNarządy zmysłów
Rodzaje tkanek w organizmie człowieka i przykłady ich występowania
Tkanka mięśniowa
Tkanka mięśniowa, ilustracja interaktywna. Schematyczne przedstawienie ciała człowieka z zaznaczonymi organami zbudowanymi z poszczególnych rodzajów tkanki mięśniowej. Kliknięcie w punkty interaktywne z numerami otwiera informacje na temat tkanki mięśniowej.
Tkanka mięśniowa zbudowana jest z włókien mięśniowych, w skład których wchodzą miocyty mające zdolność kurczenia się. Wyróżnia się trzy rodzaje włókien mięśniowych, mięśnie gładkie, poprzecznie prążkowane i mięsień sercowy. Mięsień poprzecznie prążkowany składa się z włókien mięśniowych, inaczej nazywanych miocytami. Włókno mięśniowe otoczone jest błoną komórkową, czyli sarkolemmą. Nagranie dźwiękowe tożsame z treścią.
Serce, tkanka poprzecznie prążkowana serca. Na grafice rozgałęzione włókna mięśniowe z wieloma jądrami.
Mięsień szkieletowy, na grafice mięsień dwugłowy ramienia, tkanka poprzecznie prążkowana szkieletowa. Na grafice gęsto ułożone, równoległe włókna mięśniowe z wieloma jądrami.
Żołądek, tkanka mięśniowa gładka. Na grafice luźno ułożone, nieregularne komórki z pojedynczymi jądrami, wyraźnie oddzielone od siebie.
Tkanka nabłonkowa, ilustracja interaktywna. Schematyczne przedstawienie ciała człowieka z zaznaczonymi organami zbudowanymi z poszczególnych rodzajów tkanki nabłonkowej. Kliknięcie w punkty interaktywne z numerami otwiera informacje na temat tkanki nabłonkowej.
Tkankę nabłonkową można podzielić ze względu na funkcję i budowę. Tkanka nabłonkowa może być zbudowana z jednej warstwy komórek, nabłonek jednowarstwowy, lub wielu ich warstw, nabłonek wielowarstwowy. Pełni ona w organizmie różne funkcje, na przykład ochronną, bierze także udział we wchłanianiu pokarmu, w wymianie gazowej czy wydalaniu. Nagranie dźwiękowe tożsame z treścią.
Pęcherzyk płucny, nabłonek jednowarstwowy płaski. Na grafice jednowarstwowa płaska warstwa komórek nabłonka na górnej powierzchni szczytowej, położona na dolnej tkance podstawnej, rozdzielone błoną podstawną. W centralnych rejonach komórek znajdują się jądra komórkowe..
Nerki, nabłonek jednowarstwowy sześcienny. Na grafice jednowarstwowa tkanka nabłonka o bardzo pogrubionej powierzchni szczytowej i bardzo spłaszczonej tkance podstawnej.
Jelita, nabłonek jednowarstwowy walcowaty. Na grafice jednowarstwowa tkanka nabłonka o nieco pogrubionej powierzchni szczytowej i bardziej spłaszczonej tkance podstawnej.
Drogi oddechowe, nabłonek pseudowielowarstwowy migawkowy. Na grafice wielowarstwowa tkanka nabłonka złożona z wnikających pomiędzy siebie, podłużnych komórek, z cienką warstwą podstawną i charakterystycznymi włosowatymi rzęskami na górnej powierzchni.
Przełyk, nabłonek wielowarstwowy płaski. Na grafice tkanka nabłonka złożona z wielu warstw komórek. Na górze płaskie, a niżej o bardziej regularnym kształcie, ze znacznej grubości tkanką podstawną.
Tkanka łączna, ilustracja interaktywna. Schematyczne przedstawienie ciała człowieka z zaznaczonymi organami zbudowanymi z poszczególnych rodzajów tkanki łącznej, kliknięcie w poszczególne punkty interaktywne z numerami otwiera informacje o tkance łącznej.
Tkanka łączna jest zróżnicowana pod względem budowy i czynności. W jej skład wchodzą między innymi: tkanka chrzęstna, kostna, tłuszczowa, krew i limfa (inaczej chłonka; jest to płyn krążący w naczyniach limfatycznych, który zawiera komórki układu odpornościowego i białka). Tkanka łączna scala różne typy innych tkanek, umożliwia podporę narządom, a także ochrania delikatne części organizmu. Nagranie dźwiękowe tożsame z treścią.
Tkanka łączna luźna zawiera istotę podstawową, która układa się w tak zwane blaszki. Ponadto w tkance tej znajdują się komórki, włókna i płyn tkankowy. Tkanka łączna luźna tworzy na przykład błony śluzowe i podśluzowe. Na grafice przykładowa tkanka łączna, zlokalizowana w okolicy stawu barkowego. Tkanka składa się z rozgałęzionych komórek, punkt interaktywny numer trzy, połączonych włóknami kolagenowymi, punkt interaktywny numer pięć, i innymi włóknami, punkt interaktywny numer cztery.
Komórka to podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna żywego organizmu. Do komórek tkanki łącznej właściwej należą: fibroblasty, histiocyty, komórki tuczne czy komórki plazmatyczne.
Inne włókno, elastyczne lub siateczkowate.
Włókno kolagenowe zbudowane jest z kolagenu, czyli białka odpornego na rozerwanie.
Tkanka tłuszczowa składa się z adipocytów i substancji łącznotkankowej. Jest magazynem dla tłuszczów, bierze udział w przemianach energetycznych, w termoregulacji i wydzielaniu aktywnych białek. Na grafice przykładowa tkanka tłuszczowa zlokalizowana w górnej części jamy brzusznej. Struktura tkanki złożona z dużych, ciasno ułożonych komórek z małymi jądrami, punkt interaktywny numer osiem, zawierających również znacznej wielkości krople tłuszczu, punkt interaktywny numer siedem.
Krople tłuszczu – trójglicerydy.
Jądro komórkowe to struktura komórki magazynująca informację genetyczną.
Tkanka kostna to tkanka podporowa, w której skład wchodzą komórki (osteocyty, osteoblasty, osteoklasty) i macierz pozakomórkowa. Macierz pozakomórkowa składa się z materiału organicznego (kolagenu i białek niekolagenowych) i mineralnego (soli wapnia i fosforu). Na grafice tkanka kostna na przykładzie kości łokciowej. Struktura tkanki złożona z komórek, punkt interaktywny numer dwanaście, oraz macierzy zewnątrzkomórkowej, punkt interaktywny numer jedenaście, ułożonych wokół centralnie zlokalizowanych kanałów, punkt interaktywny numer dziesięć.
Kanał – układ blaszek kostnych.
Macierz to substancja pozakomórkowa wypełniająca przestrzeń międzykomórkową.
Komórki: osteocyty, osteoblasty, osteoklasty.
Tkanka łączna włóknista zawiera mało komórek i substancji międzykomórkowej, a wiele włókien kolagenowych i sprężystych. Tworzy na przykład powiezie, ścięgna czy rozcięgna. Na grafice przykładowa tkanka łączna włóknista, zlokalizowana w rejonie stawu ramienno‑barkowego. Struktura tkanki złożona z wrzecionowatych, połączonych w wiązki włókien kolagenowych, punkt interaktywny numer czternaście, łączących luźno ułożone komórki z pojedynczymi jądrami komórkowymi, punkt interaktywny numer piętnaście.
Włókno kolagenowe zbudowane jest z kolagenu, czyli białka odpornego na rozerwanie.
Jądro komórkowe to struktura komórki magazynująca informację genetyczną.
Chrząstka to tkanka podporowa. Tworzy między innymi powierzchnie stawów i krążki międzykręgowe. Na grafice przykładowa chrząstka zlokalizowana na nasadzie kości ramiennej. Struktura tkanki złożona z nieregularnie ułożonych komórek z małymi jądrami, punkt interaktywny numer siedemnaście, porozdzielanymi gdzieniegdzie macierzą zewnątrzkomórkową, punkt interaktywny numer osiemnaście.
Komórki – chondrocyty.
Macierz to substancja pozakomórkowa wypełniająca przestrzeń międzykomórkową.
Krew to płyn krążący w naczyniach krwionośnych, który zawiera osocze i wyspecjalizowane komórki. Na grafice przykładowa lokalizacja krwi w tętnicy biodrowej wspólnej. Struktura tkanki złożona z dużych krwinek białych z ziarnistościami i dużymi jądrami, punkt interaktywny numer dwadzieścia, spłaszczonych, bezjądrowych krwinek czerwonych, punkt interaktywny numer dwadzieścia jeden, oraz trombocytów, zawieszonych w otaczającym je osoczu, punkt interaktywny numer dwadzieścia dwa.
Krwinka biała, czyli leukocyt, to element morfotyczny krwi, który bierze udział w mechanizmach obronnych ustroju. W zależności od budowy, funkcji krwinki białe dzieli się na granulocyty, limfocyty i monocyty.
Krwinka czerwona, czyli erytrocyt, jest elementem morfotycznym krwi. Erytrocyty zawierają białko zwane hemoglobiną, dzięki któremu biorą one udział w przenoszeniu gazów (tlenu i dwutlenku węgla).
Osocze jest płynnym składnikiem krwi. Zawiera wodę i substancje stałe, którymi są głównie białka. Osocze pozbawione włóknika to surowica.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Budowa układów i narządów w organizmie człowieka
Skóra
Układ mięśniowy, ilustracja interaktywna. Grafika przedstawia schemat układu mięśniowego człowieka z przodu, z tyłu i z boku. Na ilustracji znajdują się punkty interaktywne z informacjami na temat układu mięśniowego lub wskazaniem perspektywy przedstawienia schematu układu mięśniowego człowieka.
Mięśnie. Czynną składową układu ruchu są mięśnie, które wykonują pracę wyrażającą się skurczem, czyli czynnym skróceniem ich długości. Działają na kości połączone stawami, wywołując ruch i zmianę położenia. Nagranie dźwiękowe tożsame z treścią.
Mięśnie od strony brzusznej.
Mięśnie od strony grzbietowej.
Mięśnie od strony bocznej.
Układ dokrewny, ilustracja interaktywna. Na grafice schemat lokalizacji gruczołów dokrewnych. Podwzgórze, szyszynka i przysadka znajdują się w mózgu. Tarczyca i przytarczyce są ulokowane pomiędzy szyją i klatką piersiową. Grasica znajduje się w klatce piersiowej, a trzustka i nadnercza, przylegające do górnej części nerek, w górnej części jamy brzusznej. Ponadto jajniki, u kobiet, są ulokowane w dolnej części jamy brzusznej, połączone z macicą za pomocą jajowodów. U mężczyzn jądra są położone poza jamą brzuszną, w worku mosznowym za prąciem. Tkanka tłuszczowa, jelito cienkie i żołądek również są gruczołami dokrewnymi. Kliknięcie w okrągłe ikony z numerami otwiera grafikę z nazwą wskazanej struktury. Na ilustracji znajdują się punkty interaktywne z nazwami struktur układu dokrewnego lub informacjami dotyczącymi tego układu.
Układ dokrewny składa się z wielu gruczołów; są to: podwzgórze, przysadka, szyszynka, tarczyca, przytarczyce, trzustka w części wewnątrzwydzielniczej, nadnercza, tkanka tłuszczowa, jajniki i jądra. Układ dokrewny warunkuje utrzymanie homeostazy organizmu, czyli stałości środowiska wewnętrznego ustroju, i podtrzymuje ważne funkcje życiowe za pomocą hormonów, które są wytwarzane przez gruczoły dokrewne. Nagranie dźwiękowe tożsame z treścią.
Przysadka to gruczoł, który jest powiązany z podwzgórzem i ma wpływ na inne gruczoły dokrewne.
Tarczyca jest gruczołem wydzielającym hormony będące pochodnymi tyrozyny (tyroksyna i trójjodotyronina) oraz kalcytoninę.
Grasica to gruczoł układu limfatycznego.
Nadnercza to parzyste gruczoły, które wydzielają katecholaminy, glikokortykosteroidy, mineralokortykosteroidy i androgeny.
Nerka wydziela reninę, erytropoetynę i aktywną postać witaminy D.
Trzustka wydziela hormony takie jak insulina i glukagon.
Jajnik, u kobiet, wydzielają estrogeny, progesteron i androgeny.
Jądra, u mężczyzn, wydzielają androgeny, głównie testosteron.
Tkanka tłuszczowa wydziela leptynę, adipokiny i inne substancje.
Jelito cienkie wydziela sekretynę, gastrynę i cholecystokininę.
Żołądek wydziela gastrynę, histaminę, acetylocholinę czy grelinę.
Przytarczyce to gruczoły wydzielające parathormon.
Szyszynka jest gruczołem wydzielającym melatoninę.
Podwzgórze reguluje działanie przysadki poprzez wydzielanie statyn i liberyn.