E-materiały do kształcenia zawodowego

E‑book – Rola komunikacji marketingowej i zarządzania marketingowego w agrobiznesie

ROL.05.3 Organizacja i prowadzenie przedsiębiorstwa w agrobiznesie – technik agrobiznesu 331402

bg‑cyan

Charakterystyka elementów marketingu

Charakterystyka elementów marketingu mix

Efektywną metodą oddziaływania na rynek, również w przypadku agrobiznesu, jest tzw. marketing mix, czyli kompozycja (mieszanka) marketingowa. Stanowi ona obszerną kategorię wzajemnie powiązanych elementów – w tym działań, procesów, metod i technik – wykorzystywanych w przedsiębiorstwie i oddziałujących na otoczenie rynkowe (klientów, konkurentów itp.).

R5Ju0VMkbs6mU1
Ilustracja interaktywna przedstawia elementy wchodzące w skład marketingu mix w postaci grafu. Graf składa się z dużego okręgu, od którego odchodzą cztery pomniejsze. Centralny okrąg jest zatytułowany: Marketing mix. Odchodzące od niego okręgi zatytułowane są kolejno: produkt, dystrybucja, cena i promocja.
Na ilustracji znajdują się dwadzieścia cztery punkty interaktywne, po naciśnięciu których wyświetla się ramka z tekstem.
Punkt pierwszy. Marketing mix. To wachlarz działań, jakie firma wykonuje, aby wywołać pożądany efekt u klienta. Marketing mix składa się z czterech atrybutów, są to: produkt, cena, dystrybucja, promocja.
Punkt drugi. Produkt. Produkt to rzecz/usługa spełniająca potrzeby klienta. Ma za zadanie zaspokoić i przynieść korzyści. Produkt może być konsumpcyjny lub inwestycyjny. Rodzaje produktów można podzielić na trzy kategorie:
- materialność i okres użytkowania – jest to podział na usługi przedmiotowe i nieprzedmiotowe, a co za tym idzie na czas trwałości przedmiotów i świadczeń;
- ostateczny użytkownik – jest to podział na dobra przemysłowe i użytkowe;
- zachowania nabywców przy zakupach – jest to podział skupiający się głównie na wygodzie klienta, dobrach niepostrzegalnych, możliwości dużego i unikatowego wyboru.
Punkt trzeci. Fazy produktu. Produkt przechodzi przez określone fazy na rynku: im produkt starszy, tym bardziej zmienia się zapotrzebowanie na niego, szybkość sprzedaży, rentowność i koszty utrzymania.
Punkt czwarty. Wprowadzenie produktu na rynek. Produkt wprowadzany jest na rynek za pomocą promocji/reklamy, które mają charakter informacyjny i perswazyjny. Promocje stosuje się, aby jeszcze intensywniej zachęcić klienta do zakupu, szczególnie gdy produkt traci wartość rynkową. Jeśli sprzedaż i zyski są zbyt niskie, produkt zostaje wycofany z rynku.
Punkt piąty. Budowa programu marketingowego. Produkt wprowadzany jest na rynek za pomocą promocji/reklamy, które mają charakter informacyjny i perswazyjny. Promocje stosuje się, aby jeszcze intensywniej zachęcić klienta do zakupu, szczególnie gdy produkt traci wartość rynkową. Jeśli sprzedaż i zyski są zbyt niskie, produkt zostaje wycofany z rynku.
Punkt szósty. Produkt w rolnictwie. Rolnicy, nie mając dużej możliwości wprowadzenia na rynek nowego produktu, skupiają się na doborze produktu, rodzaju, odmianie i ilości.
Produkcja zasobów rolniczych zależy od: stanu gospodarstwa, zasobów i relacji czynników produkcji, zapotrzebowania środowiska na określone produkty.
Decyzje produktowe zależą od: integracji integratorów w produkcji, możliwości uprawy pożądanych, nowoczesnych gatunków i współpracy producentów rolniczych.
Punkt siódmy. Cena. Ceną nazywamy instrument ekonomiczny, wynik wielu czynników i zmiennych. Jest to najprostsza wielkość, ustala popyt i zainteresowanie produktu. Ustalenie ceny uwzględnia m.in.: cele firmy, rodzaj rynku, rodzaj produktu, konkurencję na rynku, konkretne cechy produktu.
Decyzje cenowe w marketingu składają się z poszczególnych aspektów: ustalenia ceny produktu, strategii cenowej, rozwoju polityki cenowej, osiągnięcia celów finansowych, ustalenia cen w poszczególnych rynkach.
Punkt ósmy. Ustalenie ceny. Ceny ustalane są na podstawie:
- uzyskanych dochodów (powiększenie kosztów przez wielkość marży),
- popytu (opierając się na ustalonej wartości),
- różnych funkcji popytu (produkt jest inny w zależności od rynku, grupy odbiorców),
- obranego celu (ilość zwrotu nakładów na określonej partii),
- konkurencji (przewodzenie, standard cenowy).
Punkt dziewiąty. Taktyki cenowe. Najczęściej stosowane taktyki cenowe: - ceny nie są zaokrąglane (na przykład 10,99 zł);
- zwężenie różnorodności cenowej (w zależności od jakości ceny produktów różnych firm są bardzo podobne);
- renomowane ceny (produkty postrzegane jako posiadające nad wyraz wysoką jakość);
- okazyjne ceny (zawyżone ceny, aby po zastosowaniu promocji osiągnąć zamierzony przychód).
Punkt dziesiąty. Zmniejszenie ceny produktu. Działania, w których firma musi zmniejszyć cenę za produkt:
- zdobycie przewagi rynkowej (np. kosztem jakości),
- podjęcie cenowego standardu za dany produkt,
- zyskiwanie nowych rynków.
Punkt jedenasty. Zwiększenie ceny produktu. Warunki umożliwiające podwyższenie cen:
- inflacja cenowa (gdy następuje spadek zysków),
- gdy popyt na produkt jest zbyt duży.
Obawy pojawiające się w przypadku zastosowania obniżki:
- wadliwość, słaba sprzedaż produktu,
- przestarzały model,
- możliwość jeszcze większego obniżenia ceny.
Myśli pojawiające się w przypadku zastosowania podwyżki:
- produkt jest unikatowy,
- jakość wykonania jest niezwykle dobra,
- produkt jest symbolem prestiżu.
Punkt dwunasty. Strategie stosowane w rolnictwie. Nożyce cen – stosuje się, jeżeli ceny środków produkcji zmieniają się, gdy ceny surowców ulegają transformacji, co wskazuje na koniunkturę w produkcji.
Nożyce nr 2 – stosuje się, gdy poprawiają się ceny rolne, w zależności od zmiany cen żywności.
Punkt trzynasty. Dystrybucja. Wybór kanału dystrybucji polega na działaniu w związku ze zbyciem produktu. Wymagania dotyczące kanału dystrybucji to: objęcie największej liczby odbiorców na rynku, zdolność pracowników kanału dystrybucyjnego do działań dystrybucyjnych, działania osiągane przez minimalny wkład finansowy.
Punkt czternasty. Rodzaje dystrybucji. Dystrybucja intensywna – klient ma możliwość zakupu produktu przy minimalnym wysiłku.
Dystrybucja selektywna – wybór jedynie określonej, spełniającej wymagania, liczby pośredników.
Dystrybucja wyłączna – wybranie odpowiedniego pracownika, który będzie zajmował się dystrybucją na danym obszarze.
Punkt piętnasty. Partner rynkowy. Wartości uwzględniane przy wyborze partnera rynkowego to: siła, reputacja pośrednika, lokalizacja, staż zawodowy, produktywność i tempo rozwoju.
Punkt szesnasty. Cele dystrybucji. Działania związane z produktami:
- transport,
- magazynowanie,
- pakowanie,
- zarządzanie zamówieniami i produktami,
- przyjmowanie i wysyłanie produktów.
Punkt siedemnasty. Oczekiwania klienta względem dystrybucji.
- szybka reakcja na problemy,
- szybka wysyłka i dostarczenie zamówienia,
- odpowiedni zapas produktu spełniający potrzeby klienta,
- sprawne zabranie nieodpowiadającego produktu i dostarczenie właściwego.
Punkt osiemnasty. Handel hurtowy. To działalność związana ze sprzedażą dużych ilości produktów i usług, kierowana docelowo do osób, które zamierzają dany towar odsprzedać lub zrealizować inną usługę handlową.
Rodzaje hurtowników:
- handlowcy – opierają się na niezależnych firmach, pobierają dany towar i samodzielnie rozprowadzają go do potencjalnych odbiorców;
- agenci/brokerzy – nie nabywają towarów, lecz zajmują się nabywaniem potencjalnych klientów, reprezentowaniem firmy;
- hurtowi specjaliści – działają jako firmy aukcyjne lub skupują produkty rolne, sprzedają je i dostarczają produkty naftowe.
Punkt dziewiętnasty. Sprzedaż detaliczna. To transakcje pośredników z klientem dla ich niekomercyjnego użytku, opiera się na sprzedaży niewielkiej liczby produktu dużemu zakresowi kupujących.
Rodzaje serwisów detalistycznych:
- samoobsługa/obsługa sprzedawcy,
- galerie handlowe/sklepy specjalistyczne,
- sprzedaż korespondencyjna/sprzedaż osobista/dystrybutory automatyczne.
Punkt dwudziesty. Promocja. Komunikacja w marketingu składa się z czterech filarów:
- reklamy (czyli płatnej formy prezentacji produktów),
- promocji sprzedaży (czyli zachęcenia do kupna produktów),
- public relations i reklamy redakcyjnej (czyli przedstawiania produktów w mass mediach i tworzenia marki osobistej firmy),
- sprzedaży osobistej (czyli prezentowania towaru przez konkretną osobę przy zawieraniu transakcji).
Punkt dwudziesty pierwszy. Komunikacja marketingowa w rolnictwie. Komunikacja pozwala rolnikom dotrzeć do szerszego grona potencjalnych klientów. Aby komunikacja była skuteczna, należy określić:
- docelowych odbiorców,
- oczekiwania klientów,
- co chce się przekazać, czyli jaki komunikat byłby interesujący dla klienta,
- sposób, w jaki przekaże się komunikat.
Punkt dwudziesty drugi. Rodzaje promocji. Akcje promocyjne obejmują różnego rodzaju konkursy, premie, prezenty, zniżki czy próbki artykułów. Takie działania zachęcą i zainteresują klientów. Prezentacje produktów odbywają się na targach, wystawach, pokazach handlowych.
Punkt dwudziesty trzeci. Sprzedaż osobista, marketing bezpośredni. Taka forma reklamy daje możliwość bezpośredniego kontaktu z klientem, co pozwala pozyskiwać informacje o potrzebach odbiorców. Przedsiębiorstwa powinny informować klientów o nowościach, które wprowadzają na rynek. Należy pokazywać cechy, które wyróżniają ich produkt spośród konkurencji.
Punkt dwudziesty czwarty. Public relations. Public relations polega na budowaniu w środowisku korzystnego obrazu firmy przy stosunkowo niewielkim nakładzie finansowym. Można np. organizować akcje dobroczynne.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Marketing mix 4P

Najbardziej popularna koncepcja w marketingu mix nazywana jest 4P (od angielskich słów: productpriceplacepromotion). Została ona zaproponowana przez EdmundJerome’a McCarthy’ego w jego książce wydanej w 1960 roku.

Produkt (ang. product)

Występuje on w kilku znaczeniach: asortymentu towarów, jakości towarów, marki produktów, a także opakowania itd. Mówiąc o cechach produktu, koncentrujemy się na potrzebach klientów, jakie produkt ma zaspokajać (np. spopularyzowany konkretny gatunek ziół czy owoców). W tym elemencie zawierają się działania wspierające produkt (np. pomoc techniczna, dostawa). Nie możemy również zapomnieć o cyklu życia produktu. Faza życia, w której znajduje się produkt, tj. wejście na rynek, rozwój, dojrzałość i spadek skutkujący wycofaniem (niektóre gatunki ziół czy owoców po okresie wzmożonej sprzedaży tracą popularność), mają odzwierciedlenie w kolejnym instrumencie kompozycji marketingowej, czyli w cenie.

Cena (ang. price)

Jest ona – z punktu widzenia nabywców – wydatkiem, który musi zostać poniesiony, aby wejść w posiadanie produktu. Z kolei dla przedsiębiorstwa jest wynagrodzeniem za poniesione koszty i nakład pracy. Cenę można kształtować za pomocą świadomej polityki cenowej, która obejmuje m.in. stosowanie rabatów i uprzywilejowane warunki płatności. Silne marki, w tym producenci żywności z długoletnią tradycją, lub takie, które proponują produkty unikalnej jakości, zwykle narzucają wyższą cenę, która ma stworzyć wrażenie elitarności dla nabywcy. Nowe firmy, które chcą szybko zbudować świadomość marki, ustalają często celowo zaniżoną cenę, aby zdobyć upatrzony segment rynku. W epoce internetu i oferowanych porównywarek cen prowadzi to często do tzw. wojny cenowej.

Dystrybucja (ang. place)

Oznacza zarówno kanały dystrybucji, jak i rozwiązania logistyczne, czyli określa sposób, w jaki dotrzemy do klienta z produktem bądź usługą. Bierzemy tu pod uwagę nie tylko lokalizację sklepów, ale również samo ułożenie produktu na półkach sklepowych. W dobie internetu znaczna część sprzedaży odbywa się za pośrednictwem sklepów internetowych. Dlatego należy szczegółowo przeanalizować wymagania charakterystyczne dla tego kanału sprzedaży (opcje płatności za towar lub usługę, rodzaj i czas dostawy, możliwość zwrotu towaru).

Promocja (ang. promotion)

Obejmuje ona kilka uzupełniających się działań, tj.: reklamę (bezosobowa, zwykle płatna forma promocji adresowaną do masowego odbiorcy), public relations (ogół działań związanych z utrzymaniem jak najlepszych stosunków firmy z otoczeniem), sponsoring (organizowanie środków finansowych, rzeczowych czy usług na wspieranie różnorodnej działalności dla osiągnięcia celów marketingowych), sprzedaż osobistą (zapewnia bezpośredni kontakt sprzedawcy z nabywcą) czy promocję (wszystkie działania, które zwiększają stopień skłonności konsumentów do zakupu produktów przez uwypuklenie jego walorów).

Marketing mix 4P ma służyć do produkcji najwłaściwszego, posiadającego optymalne cechy produktu, dostępnego we właściwym czasie i miejscu, przy właściwych rozmiarach promocji i osiągnięciu właściwej (opłacalnej) ceny.

Warto zauważyć, że w nowoczesnym podejściu do marketingu często oprócz 4P wymienia się dodatkowe elementy marketingu mix, takie jak: proces (proces obsługi klienta), ludzie (personel firmy, jego kwalifikacje i zaangażowanie) i dowody (dowody na wartość oferty firmy, np. referencje, nagrody).

Czynniki decydujące o produkcie

R1UaIaqJ4Rl7Z1
Mapa myśli przedstawia cechy rynku dóbr i usług.
Podstawowych cech rynku dóbr konsumpcyjnych wymieniono siedem. Pierwsza cecha to duża liczba pośredników. Druga cecha to zakupy liczne lub w małych ilościach. Trzecia cecha to częstsze i większe zmiany cenowe. Czwarta cecha to znacząca rola motywatorów irracjonalnych, subiektywnych przy zakupie. Piąta cecha to duże znaczenie bezpośredniej promocji. Szósta cecha to zakup na ogół pokrywa się z płatnością. Siódma cecha to duża liczba nabywców.
Cechy rynku dóbr i usług
Oprac. na podst.: Marketing w agrobiznesie, pod red. M. Duczkowskiej‑Piaseckiej, Warszawa 1996, s. 108.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Czynniki decydujące o ustalaniu cen w marketingu

Czynniki decydujące o ustalaniu cen w marketingu

Obszar decyzji

Czynniki wyboru

Produkt

- Stopień nowoczesności, monopolizacji
- Faza cyklu życia produktu
- Przynależność do gamy produktów
- Występowanie substytutów
- Image produktu (zwykły/prestiżowy)

Klienci

- Homogeniczność zachowań
- Możliwość segmentacji
- Kryteria segmentacji
- Elastyczność cenowa popytu w różnych segmentach
- Subiektywna waga ceny i innych zmiennych wyboru
klientów (jakość, usługi po sprzedaży, inne korzyści)

Kanał dystrybucji

- Dystrybucja selektywna, ekskluzywna, intensywna
(różnica marży na markach wg kanału)
- Typ i waga usług świadczonych przez dystrybutorów
- Ilość kupowana na 1 zamówienie

Konkurencja

- Polityka cen, bonifikat konkurentów
- Ryzyko wejścia na rynek nowego konkurenta
- Silne punkty produktów konkurencji

Na podstawie: Marketing w agrobiznesie, pod red. M. Duczkowskiej‑Piaseckiej, Warszawa 1996, s. 114.

Marketing mix 7P

W marketingu stworzono też formułę 7P, jest to poszerzona formuła 4P. Dodano do niej trzy elementy:

Ludzie (ang. people)

Właściwie zasoby ludzkie są nierozłącznym elementem każdego przedsiębiorstwa (również firmy, gospodarstwa itp.). Formuła 7P zwraca szczególną uwagę na kluczowe osoby, tzn. te, które najbardziej przyczyniają się do sprzedaży produktów, a przez to do rozwoju firmy.

Proces (ang. process)

Opisywany jest jako ciąg działań wpływających na jakość usług. Początkiem procesu jest zainteresowanie klienta produktem, kolejne etapy obejmują dostarczenie informacji o produkcie oraz sprzedaż, na końcu pojawia się obsługa posprzedażowa. Wypracowanie właściwego procesu wpływa na pozycję rynkową przedsiębiorstwa, ale też na satysfakcję klienta.

Świadectwo materialne (ang. physical evidence)

Świadectwo materialne (ang. physical evidence). Ten element obejmuje wszystkie czynniki, które wpływają na wizerunek firmy (widziany oczami klientów). Świadectwem materialnym jest m.in. logotyp firmy, strona internetowa, ubiór pracowników, wystrój strony. Elementy świadectwa materialnego należy tak dopracować, aby ze sobą współgrały, pozytywnie wpływając na odczucia konsumentów.

Marketing 4C

Istnieje również koncepcja marketingu mix opracowana z punktu widzenia klienta, nazywana 4C. Powstała ona w 1990 r., a jej autor Robert Lauterborn stwierdził, że klasyczna formuła 4P koncentruje się na punkcie widzenia przedsiębiorstwa, a w marketingu ważniejsze jest ujęcie z perspektywy klienta. Obejmuje ona następujące cztery elementy:

Potrzeby i pragnienia klienta (ang. customer value)

Zamiast skupiać się na produkcie (jak w formule 4P), skupiamy się na korzyściach, jakie dostarcza klientowi jego zakup. Firma powinna najpierw poznać i przeanalizować hierarchię wartości klienta, a także obserwować jego pragnienia i potrzeby. Doprowadzi to w konsekwencji do znaczącej poprawy jakości wytwarzanych dóbr.

Koszt dla klienta (ang. cost)

W tym wypadku cena z klasycznej formuły 4P zostaje zamieniona na koszty, jakie ponosi nabywca przy zakupie towaru lub usługi. Koszt nabywanego produktu powinien być dostosowany do możliwości finansowych klienta.

Wygoda zakupu (ang. convenience)

Jest odpowiednikiem dystrybucji z formuły 4P. Odpowiada za udogodnienia, jakie wpływają na satysfakcję klienta przy nabyciu towaru lub usługi. Komfort klienta może polepszyć np. przyjazna atmosfera w firmie, która zachęci go do kolejnych zakupów tego samego towaru.

Komunikacja (ang. communication)

Zastąpiła znaną z formuły 4P promocję. Komunikacja powinna być dwukierunkowa. Odpowiadając na zmieniające się potrzeby konsumentów, firma czy gospodarstwo nie poprzestaje na promocji swoich towarów, ale bierze też pod uwagę sugestie klientów.

Miejsce na notatki

R1VfNYNtI5Tc0