E‑book – Rola komunikacji marketingowej i zarządzania marketingowego w agrobiznesie
ROL.05.3 Organizacja i prowadzenie przedsiębiorstwa w agrobiznesie – technik agrobiznesu 331402
Charakterystyka elementów marketingu
Charakterystyka elementów marketingu mix
Efektywną metodą oddziaływania na rynek, również w przypadku agrobiznesu, jest tzw. marketing mix, czyli kompozycja (mieszanka) marketingowa. Stanowi ona obszerną kategorię wzajemnie powiązanych elementów – w tym działań, procesów, metod i technik – wykorzystywanych w przedsiębiorstwie i oddziałujących na otoczenie rynkowe (klientów, konkurentów itp.).
Na ilustracji znajdują się dwadzieścia cztery punkty interaktywne, po naciśnięciu których wyświetla się ramka z tekstem.
Punkt pierwszy. Marketing mix. To wachlarz działań, jakie firma wykonuje, aby wywołać pożądany efekt u klienta. Marketing mix składa się z czterech atrybutów, są to: produkt, cena, dystrybucja, promocja.
Punkt drugi. Produkt. Produkt to rzecz/usługa spełniająca potrzeby klienta. Ma za zadanie zaspokoić i przynieść korzyści. Produkt może być konsumpcyjny lub inwestycyjny. Rodzaje produktów można podzielić na trzy kategorie:
- materialność i okres użytkowania – jest to podział na usługi przedmiotowe i nieprzedmiotowe, a co za tym idzie na czas trwałości przedmiotów i świadczeń;
- ostateczny użytkownik – jest to podział na dobra przemysłowe i użytkowe;
- zachowania nabywców przy zakupach – jest to podział skupiający się głównie na wygodzie klienta, dobrach niepostrzegalnych, możliwości dużego i unikatowego wyboru.
Punkt trzeci. Fazy produktu. Produkt przechodzi przez określone fazy na rynku: im produkt starszy, tym bardziej zmienia się zapotrzebowanie na niego, szybkość sprzedaży, rentowność i koszty utrzymania.
Punkt czwarty. Wprowadzenie produktu na rynek. Produkt wprowadzany jest na rynek za pomocą promocji/reklamy, które mają charakter informacyjny i perswazyjny. Promocje stosuje się, aby jeszcze intensywniej zachęcić klienta do zakupu, szczególnie gdy produkt traci wartość rynkową. Jeśli sprzedaż i zyski są zbyt niskie, produkt zostaje wycofany z rynku.
Punkt piąty. Budowa programu marketingowego. Produkt wprowadzany jest na rynek za pomocą promocji/reklamy, które mają charakter informacyjny i perswazyjny. Promocje stosuje się, aby jeszcze intensywniej zachęcić klienta do zakupu, szczególnie gdy produkt traci wartość rynkową. Jeśli sprzedaż i zyski są zbyt niskie, produkt zostaje wycofany z rynku.
Punkt szósty. Produkt w rolnictwie. Rolnicy, nie mając dużej możliwości wprowadzenia na rynek nowego produktu, skupiają się na doborze produktu, rodzaju, odmianie i ilości.
Produkcja zasobów rolniczych zależy od: stanu gospodarstwa, zasobów i relacji czynników produkcji, zapotrzebowania środowiska na określone produkty.
Decyzje produktowe zależą od: integracji integratorów w produkcji, możliwości uprawy pożądanych, nowoczesnych gatunków i współpracy producentów rolniczych.
Punkt siódmy. Cena. Ceną nazywamy instrument ekonomiczny, wynik wielu czynników i zmiennych. Jest to najprostsza wielkość, ustala popyt i zainteresowanie produktu. Ustalenie ceny uwzględnia m.in.: cele firmy, rodzaj rynku, rodzaj produktu, konkurencję na rynku, konkretne cechy produktu.
Decyzje cenowe w marketingu składają się z poszczególnych aspektów: ustalenia ceny produktu, strategii cenowej, rozwoju polityki cenowej, osiągnięcia celów finansowych, ustalenia cen w poszczególnych rynkach.
Punkt ósmy. Ustalenie ceny. Ceny ustalane są na podstawie:
- uzyskanych dochodów (powiększenie kosztów przez wielkość marży),
- popytu (opierając się na ustalonej wartości),
- różnych funkcji popytu (produkt jest inny w zależności od rynku, grupy odbiorców),
- obranego celu (ilość zwrotu nakładów na określonej partii),
- konkurencji (przewodzenie, standard cenowy).
Punkt dziewiąty. Taktyki cenowe. Najczęściej stosowane taktyki cenowe: - ceny nie są zaokrąglane (na przykład 10,99 zł);
- zwężenie różnorodności cenowej (w zależności od jakości ceny produktów różnych firm są bardzo podobne);
- renomowane ceny (produkty postrzegane jako posiadające nad wyraz wysoką jakość);
- okazyjne ceny (zawyżone ceny, aby po zastosowaniu promocji osiągnąć zamierzony przychód).
Punkt dziesiąty. Zmniejszenie ceny produktu. Działania, w których firma musi zmniejszyć cenę za produkt:
- zdobycie przewagi rynkowej (np. kosztem jakości),
- podjęcie cenowego standardu za dany produkt,
- zyskiwanie nowych rynków.
Punkt jedenasty. Zwiększenie ceny produktu. Warunki umożliwiające podwyższenie cen:
- inflacja cenowa (gdy następuje spadek zysków),
- gdy popyt na produkt jest zbyt duży.
Obawy pojawiające się w przypadku zastosowania obniżki:
- wadliwość, słaba sprzedaż produktu,
- przestarzały model,
- możliwość jeszcze większego obniżenia ceny.
Myśli pojawiające się w przypadku zastosowania podwyżki:
- produkt jest unikatowy,
- jakość wykonania jest niezwykle dobra,
- produkt jest symbolem prestiżu.
Punkt dwunasty. Strategie stosowane w rolnictwie. Nożyce cen – stosuje się, jeżeli ceny środków produkcji zmieniają się, gdy ceny surowców ulegają transformacji, co wskazuje na koniunkturę w produkcji.
Nożyce nr 2 – stosuje się, gdy poprawiają się ceny rolne, w zależności od zmiany cen żywności.
Punkt trzynasty. Dystrybucja. Wybór kanału dystrybucji polega na działaniu w związku ze zbyciem produktu. Wymagania dotyczące kanału dystrybucji to: objęcie największej liczby odbiorców na rynku, zdolność pracowników kanału dystrybucyjnego do działań dystrybucyjnych, działania osiągane przez minimalny wkład finansowy.
Punkt czternasty. Rodzaje dystrybucji. Dystrybucja intensywna – klient ma możliwość zakupu produktu przy minimalnym wysiłku.
Dystrybucja selektywna – wybór jedynie określonej, spełniającej wymagania, liczby pośredników.
Dystrybucja wyłączna – wybranie odpowiedniego pracownika, który będzie zajmował się dystrybucją na danym obszarze.
Punkt piętnasty. Partner rynkowy. Wartości uwzględniane przy wyborze partnera rynkowego to: siła, reputacja pośrednika, lokalizacja, staż zawodowy, produktywność i tempo rozwoju.
Punkt szesnasty. Cele dystrybucji. Działania związane z produktami:
- transport,
- magazynowanie,
- pakowanie,
- zarządzanie zamówieniami i produktami,
- przyjmowanie i wysyłanie produktów.
Punkt siedemnasty. Oczekiwania klienta względem dystrybucji.
- szybka reakcja na problemy,
- szybka wysyłka i dostarczenie zamówienia,
- odpowiedni zapas produktu spełniający potrzeby klienta,
- sprawne zabranie nieodpowiadającego produktu i dostarczenie właściwego.
Punkt osiemnasty. Handel hurtowy. To działalność związana ze sprzedażą dużych ilości produktów i usług, kierowana docelowo do osób, które zamierzają dany towar odsprzedać lub zrealizować inną usługę handlową.
Rodzaje hurtowników:
- handlowcy – opierają się na niezależnych firmach, pobierają dany towar i samodzielnie rozprowadzają go do potencjalnych odbiorców;
- agenci/brokerzy – nie nabywają towarów, lecz zajmują się nabywaniem potencjalnych klientów, reprezentowaniem firmy;
- hurtowi specjaliści – działają jako firmy aukcyjne lub skupują produkty rolne, sprzedają je i dostarczają produkty naftowe.
Punkt dziewiętnasty. Sprzedaż detaliczna. To transakcje pośredników z klientem dla ich niekomercyjnego użytku, opiera się na sprzedaży niewielkiej liczby produktu dużemu zakresowi kupujących.
Rodzaje serwisów detalistycznych:
- samoobsługa/obsługa sprzedawcy,
- galerie handlowe/sklepy specjalistyczne,
- sprzedaż korespondencyjna/sprzedaż osobista/dystrybutory automatyczne.
Punkt dwudziesty. Promocja. Komunikacja w marketingu składa się z czterech filarów:
- reklamy (czyli płatnej formy prezentacji produktów),
- promocji sprzedaży (czyli zachęcenia do kupna produktów),
- public relations i reklamy redakcyjnej (czyli przedstawiania produktów w mass mediach i tworzenia marki osobistej firmy),
- sprzedaży osobistej (czyli prezentowania towaru przez konkretną osobę przy zawieraniu transakcji).
Punkt dwudziesty pierwszy. Komunikacja marketingowa w rolnictwie. Komunikacja pozwala rolnikom dotrzeć do szerszego grona potencjalnych klientów. Aby komunikacja była skuteczna, należy określić:
- docelowych odbiorców,
- oczekiwania klientów,
- co chce się przekazać, czyli jaki komunikat byłby interesujący dla klienta,
- sposób, w jaki przekaże się komunikat.
Punkt dwudziesty drugi. Rodzaje promocji. Akcje promocyjne obejmują różnego rodzaju konkursy, premie, prezenty, zniżki czy próbki artykułów. Takie działania zachęcą i zainteresują klientów. Prezentacje produktów odbywają się na targach, wystawach, pokazach handlowych.
Punkt dwudziesty trzeci. Sprzedaż osobista, marketing bezpośredni. Taka forma reklamy daje możliwość bezpośredniego kontaktu z klientem, co pozwala pozyskiwać informacje o potrzebach odbiorców. Przedsiębiorstwa powinny informować klientów o nowościach, które wprowadzają na rynek. Należy pokazywać cechy, które wyróżniają ich produkt spośród konkurencji.
Punkt dwudziesty czwarty. Public relations. Public relations polega na budowaniu w środowisku korzystnego obrazu firmy przy stosunkowo niewielkim nakładzie finansowym. Można np. organizować akcje dobroczynne.
Marketing mix 4P
Najbardziej popularna koncepcja w marketingu mix nazywana jest 4P (od angielskich słów: product, price, place, promotion). Została ona zaproponowana przez Edmunda Jerome’a McCarthy’ego w jego książce wydanej w 1960 roku.
Marketing mix 4P ma służyć do produkcji najwłaściwszego, posiadającego optymalne cechy produktu, dostępnego we właściwym czasie i miejscu, przy właściwych rozmiarach promocji i osiągnięciu właściwej (opłacalnej) ceny.
Warto zauważyć, że w nowoczesnym podejściu do marketingu często oprócz 4P wymienia się dodatkowe elementy marketingu mix, takie jak: proces (proces obsługi klienta), ludzie (personel firmy, jego kwalifikacje i zaangażowanie) i dowody (dowody na wartość oferty firmy, np. referencje, nagrody).
Czynniki decydujące o produkcie
Podstawowych cech rynku dóbr konsumpcyjnych wymieniono siedem. Pierwsza cecha to duża liczba pośredników. Druga cecha to zakupy liczne lub w małych ilościach. Trzecia cecha to częstsze i większe zmiany cenowe. Czwarta cecha to znacząca rola motywatorów irracjonalnych, subiektywnych przy zakupie. Piąta cecha to duże znaczenie bezpośredniej promocji. Szósta cecha to zakup na ogół pokrywa się z płatnością. Siódma cecha to duża liczba nabywców.
Oprac. na podst.: Marketing w agrobiznesie, pod red. M. Duczkowskiej‑Piaseckiej, Warszawa 1996, s. 108.
Czynniki decydujące o ustalaniu cen w marketingu
Czynniki decydujące o ustalaniu cen w marketingu | |
|---|---|
Obszar decyzji | Czynniki wyboru |
Produkt | - Stopień nowoczesności, monopolizacji |
Klienci | - Homogeniczność zachowań |
Kanał dystrybucji | - Dystrybucja selektywna, ekskluzywna, intensywna |
Konkurencja | - Polityka cen, bonifikat konkurentów |
Na podstawie: Marketing w agrobiznesie, pod red. M. Duczkowskiej‑Piaseckiej, Warszawa 1996, s. 114. | |
Marketing mix 7P
W marketingu stworzono też formułę 7P, jest to poszerzona formuła 4P. Dodano do niej trzy elementy:
Marketing 4C
Istnieje również koncepcja marketingu mix opracowana z punktu widzenia klienta, nazywana 4C. Powstała ona w 1990 r., a jej autor Robert Lauterborn stwierdził, że klasyczna formuła 4P koncentruje się na punkcie widzenia przedsiębiorstwa, a w marketingu ważniejsze jest ujęcie z perspektywy klienta. Obejmuje ona następujące cztery elementy: