W zależności od sytuacji nastolatka, z którym masz do czynienia, możesz być w stanie rozpoznać prawdopodobne zaburzenie i ułatwić mu dostęp do leczenia. Jeśli nastolatek zwraca się do ciebie przed wizytą u swojego lekarza rodzinnego, możesz zbadać jego obecną sytuację i wyrobić sobie zdanie na temat objawów, które wykazuje. W razie potrzeby możesz zasugerować rodzinie i młodemu człowiekowi, aby umówił się na wizytę u swojego lekarza rodzinnego. Nastolatek może chcieć pójść bezpośrednio do lekarza specjalisty, takiego jak psychiatra dziecięcy lub psychiatra dla dorosłych. Zachęcając go do poszukiwania diagnozy klinicznej, możesz usprawnić uzyskanie opieki i profesjonalnej pomocy.

Jako nauczyciel nie jesteś odpowiedzialny za leczenie. Możesz jednak odegrać kluczową rolę w zbadaniu, czy profesjonalna pomoc jest czymś, czego nastolatek potrzebuje i z czego mógłby skorzystać. Wsparcie udzielone przez ciebie i psychologa szkolnego ma ogromne znaczenie: dla nastolatka nieoceniona jest możliwość zwierzenia się zaufanej osobie.

Rozpoznawanie depresji

Nauczyciel znajduje się w wyjątkowej sytuacji wobec uczniów i może zbadać sytuację ucznia za pomocą pytań przesiewowych. Pytania te mogą dotyczyć tego, czy czuje się on smutny, jak bardzo i jak długo. Uważne słuchanie jest bardzo ważne.

Osoba wykazująca zainteresowanie, która uważnie słucha ucznia z  depresją i zwraca uwagę na sygnały werbalne i niewerbalne, może zauważyć trzy różne obszary problemów i zmian:

• objawy psychologiczne - dotyczą myślenia, odczuwania i motywacji

• objawy fizyczne - takie jak ból głowy, ból brzucha, ból pleców. Czasami depresja wyraża się jedynie poprzez objawy somatyczne

• objawy behawioralne - wynikają one często z interakcji między objawami psychologicznymi i fizycznymi

Jeśli czujesz, że ktoś może być w depresji, spróbuj sobie przypomnieć, jak normalnie zachowywała się ta osoba sześć miesięcy temu. Jak zachowywała się wobec ciebie i innych? To może pomóc w lepszym rozpoznaniu. Jednak niektórzy ludzie bardzo starają się ukryć swoje objawy, ponieważ czują się zawstydzeni lub czują, że będą różnili się od swoich rówieśników.

Objawy psychologiczne

• poczucie beznadziei

• utrata sensu życia

• brak zainteresowania

• utrata koncentracji i uwagi

• obniżona samoocena i pewność siebie

• poczucie winy i bezwartościowości

• niezdolność do emocjonalnej reakcji

• negatywna i pesymistyczna perspektywa na przyszłość

• myśli samobójcze

Objawy somatyczne

• utrata wagi i zmniejszony apetyt (czasami odwrotnie)

• zaburzenia snu, problemy z wstawaniem rano

• ucisk w gardle, ucisk w klatce piersiowej

• silne pocenie się, kołatanie serca

• przewlekły ból podobny do choroby reumatycznej

• brak zainteresowania seksem

• trudności z rozpoczęciem aktywności, bardzo szybkie uczucie zmęczenia

Objawy behawioralne

• wycofanie się z życia towarzyskiego

• rozdrażnienie

• zmiana mowy i języka ciała

• brak motywacji, apatia

• zachowania samookaleczające

Niektóre objawy i zmiany zachowania mogą bardzo przypominać zwykłe przygnębienie i niepokój. Dlatego ważne jest, aby odróżnić depresję od niepokoju lub normalnego przygnębienia, takiego jak smutek. Niektóre aspekty mogą pomóc ocenić aktualną sytuację.

Przygnębienie:

• Zawsze związane z wytrącającym z równowagi wydarzeniem.

• Upośledzenie funkcjonalne jest zwykle łagodne.

• Przejściowe - zwykle ustępuje wraz ze zmianą w otoczeniu.

• Profesjonalna pomoc zwykle nie jest konieczna - nie leczyć lekami.

Choroba:

• Może być związane z wytrącającym z równowagi wydarzeniem.

• Upośledzenie czynnościowe może wahać się od łagodnego do ciężkiego.

• Długotrwałe lub przewlekłe: mogą zajść zmiany w środowisku, ale nie będzie poprawy.

• Walidacja zewnętrzna (objawowa).

• Zwykle konieczna jest interwencja profesjonalisty.

Jeśli chcesz sprawdzić, czy młoda osoba, którą znasz, może cierpieć na depresję, możesz po prostu to ocenić, wypełniając test dla tej osoby. W polu „Materiały do samodzielnego wykorzystania” u góry strony znajduje się krótki autotest, który możesz wypełnić w imieniu danej osoby.

Zalecenie konsultacji medycznej

Jeśli uważasz, że rozpoznajesz zaburzenie depresyjne, możesz poprosić o poradę i pomoc szkolnego psychologa, jeśli taka osoba istnieje. Psycholog będzie miał głębszą wiedzę na temat depresji. Zaangażowanie rodziny może okazać się trudne i możesz czuć, że potrzebujesz podejścia zespołowego, aby skierować tę osobę pod opiekę medyczną.

Jeśli w szkole nie ma psychologa, możesz porozmawiać z rodziną i  zasugerować konsultacje medyczne dla nastolatka, wykonanie diagnostyki i  podjęcie leczenia. Dlatego warto znać możliwości podstawowej opieki zdrowotnej (także usługi psychiatryczne) w pobliżu szkoły, aby móc bezpośrednio poinformować rodzinę, dokąd się udać. Przydatna może być również możliwość poinformowania młodych ludzi i ich rodzin o podstawach leczenia.