Co to znaczy być mężczyzną?
Męskość tylko pozornie może wydawać się czymś niebudzącym żadnych wątpliwości. Model męskości zmieniał się bowiem na przestrzeni wieków i niektóre zachowania współczesnych mężczyzn, dziś pożądane i oceniane pozytywnie, niegdyś uznano by za niemęskie.
Wisława Szymborska podobnie wnikliwie jak kobiecości (np. w wierszach Przy winie albo Portrecie kobiecym) przypatrywała się męskości. Jako uważna obserwatorka rzeczywistości, z dystansem i humorem ukazała jeden z wzorców męskości, posługując się przy tym po mistrzowsku metaforą...
Napisz, kim jest według ciebie prawdziwy mężczyzna.
Mister rozkroku i przykucania...
Konkurs piękności męskiejOd szczęk do pięty wszedł napięty.
Oliwne na nim firmamenty .
Ten tylko może być wybrany,
kto jest jak strucla zasupłany.Z niedźwiedziem bierze się za bary
groźnym (chociaż go wcale nie ma).
Trzy niewidzialne jaguary
padają pod ciosami trzema.Rozkroku mistrz i przykucania.
Brzuch ma w dwudziestu pięciu minach.
Biją mu brawo, on się kłania
na odpowiednich witaminach.Wisława Szymborska, Konkurs piękności męskiej, [w:] , Wiersze wybrane, Kraków 2012, s. 91.
Przeczytaj wiersz, a następnie wykonaj polecenia.
Opisz wrażenia, jakie wywołuje w tobie utwór Konkurs piękności męskiej.
Odpowiedz na pytanie, kim jest bohater wiersza.
Wypisz metafory odnoszące się do wyglądu zewnętrznego bohatera. Wyjaśnij i opisz funkcję jednej z nich.
Wskaż cytaty świadczące o ironicznym stosunku postaci mówiącej do bohatera wiersza.
Zinterpretuj wymowę dwóch ostatnich wersów wiersza.
Mimo że Wisława Szymborska w kpiący sposób odniosła się do wzorca męskości opartego na kulcie ciała, to dopuszczała tu jeden wyjątek. Był nim bokser, Andrzej Gołota, którego walki, bardzo często przegrane, śledziła na żywo, bez względu na porę transmisji. Oglądała również program „Taniec z gwiazdami”, w którym występował, a w swoim pokoju trzymała jego podobiznę.
Być może geniusz Szymborskiej objawił się i w tym wypadku? Może dostrzegła w Gołocie nie mistrza boksu, ale „mało męską” wrażliwość, która nie pozwoliła mu osiągnąć sukcesów na miarę bokserskiego talentu? Bo właśnie coś takiego widzieli w nim niektórzy komentatorzy. Kto wie?
Czy to pan, czy pani?
Historia urody. Ciało i sztuka upiększania od renesansu do dziśDwudziestowieczną urodę inicjuje zmiana sylwetki, „metamorfoza” rozpoczęta w drugiej i trzeciej dekadzie XX wieku: uwysmuklone linie, łagodniejsze gesty. Nogi się wydłużają, fryzury podnoszą, zaczyna dominować wysokość. Wizerunki z „Vogue” czy „Feminy”„Vogue” czy „Feminy” w 1920 roku są zupełnie inne niż w roku 1900: „Wszystkie kobiety wyglądają, jakby urosły”. Ich wygląd z obrazu kwiatu upodabnia się do obrazu łodygi, od litery „S” przechodzi do „I”. „Niezmierne” rozciągnięcie w stosunku do tego, co działo się na początku XX wieku.
[…]
Od lat 60. zmienia się wszystko. [...] Wiele znaków męskości zaczerpnięto z kobiecości: przykładem profil „BeatlesówBeatlesów w dżinsach i z długimi włosami w towarzystwie dziewcząt w dżinsach i z półdługimi włosami”. [...] Męskie ciało wydłuża się, subtelnieje: elastyczne kształty Keanu ReevesaKeanu Reevesa w MatriksieMatriksie, jego „gładka” skóra, zgrabna twarz, walka przypominająca taniec, w podobnym stopniu charakteryzują jego partnerkę Laurence FishburneLaurence Fishburne; upodabniają ich jeszcze oszczędne fryzury, wyprofilowane okulary, delikatna i obcisła tunikatunika. [...]
Georges Vigarello, Historia urody. Ciało i sztuka upiększania od renesansu do dziś, tłum. M. Falski, Warszawa 2011, s. 142–230.
Jednak nie należy stąd wyprowadzać wniosku, że wraz z nowym zrównaniem płci uroda stała się „uniseksualna”„uniseksualna”. Równość istnieje raczej jako „swobodna inność”: „odmienność płci wciąż na nowo komponowana, ale nigdy nie znikająca”. Różnorodność tym bardziej zresztą otwarta, że nie istnieje męskość uniwersalna, „lecz wielość męskości, podobnie jak jest wiele kobiecości”.
Po przeczytaniu fragmentów książki Georgesa VigarellaGeorgesa Vigarella wykonaj polecenia.
Zweryfikuj prawdziwość przedstawionych tez.
Wciągnięty brzuch był charakterystyczny dla arystokratycznego ciała., Pojawianie się cech kobiecych u mężczyzn prowadzi do likwidacji płci., Arystokratyczna postawa ciała dominowała w XX wieku., Kobieca sylwetka w XX wieku stała się smuklejsza., W wieku XX w męskich postawach zaczęły pojawiać się rysy kobiece.
| Prawda | |
|---|---|
| Fałsz |
Scharakteryzuj zmiany, jakie zaszły w sposobie ukazywania kobiecej cielesności w pierwszej połowie wieku XX.
Wyszukaj w dowolnym źródle i obejrzyj zdjęcia grupy The Beatles i Keanu Reevesa z filmu Matrix. Wskaż, jakie elementy tradycyjnie pojmowanej kobiecości dostrzegł w tych postaciach Georges Vigarello.
Wykonaj plakat, album lub collage ilustrujący współczesne trendy w modzie. Odnieś się do poglądów Georgesa Vigarella na temat zbliżania się wizerunków płci.
Gdzie ci mężczyźni?
Poetyckie refleksje Wisławy Szymborskiej odzwierciedlają problem związany z tzw. kryzysem męskości. Temat ten omawiany jest przez wielu publicystów i naukowców. Temu zagadnieniu również Zbyszko MelosikZbyszko Melosik, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, poświęcił swoją książkę.
Kryzys męskości w kulturze współczesnejCo więc oznacza […] „kryzys męskości”? W tym miejscu zasygnalizuję jedynie kilka wybranych aspektów tego zagadnienia. Pierwszy z nich – najogólniejszy i zapewne najważniejszy – związany jest z typową dla kultury współczesnej rosnącą trudnością w uzyskiwaniu odpowiedzi na pytania: co oznacza być mężczyzną? Kiedyś odpowiedź była prosta, wyznaczona przez jasno określone standardystandardy dotyczące tożsamości i ciała, sposobu myślenia i stylu życia, a także ról społecznych. Standardy te odwoływały do idei „męskości tradycyjnej”, zorientowanej na konstruowanie silnej, dominującej tożsamości. [...] W przeszłości mężczyzna stał „poza kamerą”, a więc „poza krytyką”. Niewzruszony niczym granitowy pomnik, uosabiał stabilność, racjonalność i bohaterstwo. Dziś mężczyzna – detalicznie śledzony przez lustra, kamery i media – jest coraz częściej postrzegany jako „słaba płeć”. Nieustannie poszukuje się jego „słabych stron”.
[…]
W przeszłości pozycja społeczna mężczyzny była niemożliwa do podważenia już choćby przez fakt, iż podejmował on w życiu działania „poważne” i „decydujące”; wchodził w rolę polityka, przedsiębiorcy czy właściciela ziemskiego, względnie pracownika‑wytwórcę , dostarczającego rodzinie środków do życia. Role dawały mu niezaprzeczalną przewagę nad kobietą, która prowadziła dom (pranie, prasowanie, sprzątanie, gotowanie), stroiła się (dla niego) i robiła zakupy (jeśli mężczyzna już coś kupował, to dom lub posiadłość, względnie nowego mercedesa). Dziś sytuacja zmieniła się radykalnie.
Zbyszko Melosik, Kryzys męskości w kulturze współczesnej, Kraków 2006, s. 8–13.
Po przeczytaniu fragmentów książki wykonaj polecenia.
Wskaż, jakie były cechy męskości pojmowanej w tradycyjny sposób.
Napisz własnymi słowami, jak rozumiesz pojęcie „kryzys męskości”.
Pogrupuj odpowiednio określenia mężczyzny.
wysoka pozycja społeczna, stałość, przewaga nad kobietą, kierowanie się rozumem, bohaterstwo, osłabienie pozycji społecznej, przewrażliwienie, słaba płeć, publiczna krytyka, dominująca osobowość
| Mężczyzna dawniej | |
|---|---|
| Mężczyzna w kryzysie |
Przejawy „kryzysu męskości” według Zbyszka Melosika:
KonsumpcjonizmKonsumpcjonizm – czyli mężczyźni na zakupach, uwiedzeni niczym kobiety przez reklamę, która zwraca się także ku nim;
MedykalizacjaMedykalizacja życia – czyli mężczyźni u lekarza i terapeuty z powodu słabości swoich ciał i umysłów;
FeminizacjaFeminizacja męskiego ciała – czyli męskie ciało wystawione na pokaz, wydepilowane, perfumowane, wystrojone i pozbawione muskułów;
Dominacja kobietDominacja kobiet – czyli pojawianie się kobiety dominującej w relacji z mężczyzną i uprawiającej czasem nawet męskie sporty.
Zadaniowo
Kult ciała czy piękno ducha? Jaki powinien być współczesny mężczyzna? Swoje refleksje przedstaw w formie rozprawki, odwołując się do różnych tekstów kultury.
Zapisz skojarzenia do słowa „mężczyzna” i ułóż krzyżówkę – jak ją stworzyć, dowiesz się z instruktażowego filmu‑samouczka. Pamiętaj, że litery z hasła „mężczyzna” mogą się znaleźć na początku, na końcu lub w środku wyrazów tworzących łamigłówkę.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
samouczek - Jak zrobić krzyżówkę? Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0, muzyka: audiojungle.net.