R156wQ1H2bhOQ
Kolorowa grafika przedstawia wielopokoleniową rodzinę, która ustawiła się do zdjęcia w wielkiej ramie od obrazu. W środku znajdują się mama i tata podtrzymujący ramę, po lewej stronie stoją dziadkowie, przed nimi stoi dziewczynka, z prawej strony przytrzymują ramę dwaj nastoletni chłopcy. Na dolnej części ramy przysypia kot.

Czy rodzina jest potrzebna?

Rodzina
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0.

Co wiesz o swojej rodzinie?

Polecenie 1

Zamieszczony poniżej film prezentuje wypowiedzi kilkorga dzieci, które - inspirowane lalkami odnalezionymi w teatralnej rekwizytornirekwizytorniarekwizytorni - charakteryzują członków swojej rodziny.
Wybierz jakąś własną zabawkę i scharakteryzuj wybranego członka swojej rodziny.

RSmYjbShgAZOO
RgN7NFqDA9ca4
Polecenie 1

Wybierz jakąś własną zabawkę, zastanów się, który członek twojej rodziny jest do niej podobny, scharakteryzuj wybranego członka swojej rodziny.

RTi536qocXg3w
Ćwiczenie 1
ROhyJnDYDRDES11
Zadanie interaktywne polega na ułożeniu obrazu Edwarda Degasa z rozsypanych kawałków.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1

Odmień przez przypadki w liczbie pojedynczej i liczbie mnogiej wyraz „rodzina”.

RE1Xm3TyzR97C
Miejsce na odpowiedź
Polecenie 2

Przyjrzyj się obrazowi Edgara Degasa i zastanów, który z tytułów zamieszczonych poniżej najdokładniej go określa. Ułóż je w kolejności od najbardziej do najmniej pasującego. Uzasadnij swój wybór.

  • „Konkurs smutnych min”

  • „U dyrektora szkoły”

  • „Rodzina Bellellich

  • „Rodzinne nudne przedpołudnie”

  • „Portret grzecznych dziewcząt”

R10J9NIhbItxP
Miejsce na notatki
Polecenie 2

Na podstawie opisu obrazu zaproponuj swój tytuł dla dzieła Edgara DegasaDegasDegasa.

RtSTSz1WYCIGP
Miejsce na notatkę
Degas
RpDOvzgTux6e6
Rodzina Bellellich
Źródło: Edgar Degas, 1857, domena publiczna.
Ćwiczenie 2
RlH7NSe6FG81l1
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej wieku, w którym powstał obraz Edgara Degasa.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2

Ułóż zdanie z wyrazem „rodzina”.

RlJQhFqRZenp2
Miejsce na notatkę
Polecenie 3

Czy dostrzegasz jakieś różnice między rodziną przedstawioną na portrecie a współczesną, np. taką jak twoja? Jeśli tak, wymień je i zapisz poniżej lub w zeszycie.

RAi0NevIfaTB7
Polecenie 4

Przeczytaj lub wysłuchaj utworu Jana Twardowskiego pt. „Co wiesz o swojej rodzinie?” i zapamiętaj jak najwięcej słów, które kojarzą ci się z rodziną. Możesz je zanotować poniżej lub w zeszycie.

R1L2duiVc6ysG
Miejsce na notatkę
Jan Twardowski Co wiesz o swojej rodzinie?
Rsor98puzXS6B
recytacja - nagranie audio wiersza "Co wiesz o swojej rodzinie"

Jurek miał napisać wypracowanie domowe na temat: „Co wiesz o swojej rodzinie?”. Zmartwił się, bo niewiele wiedział. Znał się na samochodach, wiedział, jak wygląda fiat, mazda, volvo, polonez, który można przerobić na ropniaka, golf, młodszy brat volkswagena, ale nie znał własnej rodziny.

Wiedział, jak wygląda mamusia, tatuś i dwie młodsze siostry, ale całej rodziny nie znał. Wiedział, że mamusia ma na imię Barbara, a tatuś Karol. Wiedział, że mamusia jest zawsze ładna, nawet wtedy, kiedy jest zmęczona. Wiedział, że jedna jego siostra lubi śpiewać, a druga rysować jamniki, ale to za mało, żeby napisać, co się wie o swojej rodzinie. Zadzwonił do swojej babci Zenobii, która wiedziała wszystko; słuchał i zapisywał. Okazało się, że miał dwie babcie, nie tylko Zenobię, ale i Jadwigę. Babcia Jadwiga miała osiemdziesiąt lat, ale mówiono do niej: „Wisienko”. Babcia Wisienka pogniewała się na wszystkich, nawet słuchawki nie podnosiła, kiedy ktoś do niej dzwonił. Raz tylko podniosła, kiedy dzwonił wujek Janek – i powiedziała:

Mów głośno, Gawronie,

nie słychać w telefonie.

Jurek miał jeszcze cztery ciotki: Barbarę, Ewę, Klarę i Dziulę. Ciotka Barbara była artystką, stale inaczej wyglądała, raz podobna do Chinki, raz do Murzynki. Ciotka Ewa miała twarz podobną do Bolesława Chrobrego na obrazie Matejki. Ciotka Klara była chuda i pewien pan przezywał ją „chudzielec popielec”, ale się z nią ożenił i stał się wujkiem. Ciotka Dziula hodowała na wsi króliki nowozelandzkie i karmiła je zielonkami i sianem. Poza tym miała czworo dzieci: Agatę, Antka, Jurka i Karolinkę. Okazało się, że Jurek ma jeszcze trzech stryjków: Rafała, Pawła i Ksawerego, i wujka Bolesława.

Wszystko, czego się dowiedział od babci Zenobii, pozapisywał i był przekonany, że wypracowanie domowe o rodzinie gotowe – nagle przyszła wiadomość, że się cioci Dziuli urodziły bliźnięta. Potem się dowiedział, że stryjkowi Rafałowi urodził się syn. Rozpoczął pisać wypracowanie na temat: „Co wiesz o swojej rodzinie?” – ale nie mógł dokończyć, bo stale ktoś się nowy rodził.

Dziadek odchodził za dziadkiem

i chociaż wszystko mija

– ciotek nam nie zabraknie,

stale się rodzi rodzina.

twar_1 Źródło: Jan Twardowski, Co wiesz o swojej rodzinie?, [w:] Nowe patyki i patyczki, Poznań 2007, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

O autorze

Jan Twardowski20061915
RdFxsJN1GIhPk
Jan Twardowski
Źródło: Mariusz Kubik, fotografia barwna, licencja: CC BY 2.5.

Jan Twardowski

- poeta i ksiądz katolicki. Pisał wiersze religijne, często odwoływał się do świata przyrody. Posługiwał się charakterystycznym stylem przypominającym modlitwę. Tworzył dla dorosłych i dzieci.

Ćwiczenie 3

Sporządź notatkę na temat rodziny Jurka. Wynotuj informacje o poszczególnych jej członkach.

R1K1lNW6rmGV2
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 4

Dlaczego babcia Jadwiga nazywana jest Wisienką i jak może mieć na imię ciotka Dziula?
Uzupełnij według wzoru:
Alicja - Alusia - Lusia
Marta - Martusia - Tusia

R4wIp3QBszcWT
Miejsce na notatkę
Polecenie 5

Czy w twojej rodzinie nadaje się przezwiska lub zdrabnia imiona?
Do przezwiska lub zdrobnienia dopisz właściwe imię.

RJIw9mWAJ5GTl
Miejsce na odpowiedź.
RHpCc0QIDo4eX
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej związku frazeologicznego "więzy krwi".
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RWBPGmESMB3uE
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi będącej dokończeniem podanego zdania.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Rp2DUpnTAULtx
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej synonimu więzów krwi.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6

Napisz własną definicję pojęcia „pokrewieństwo”. Możesz to zrobić poniżej lub w zeszycie.
Następnie odszukaj w słowniku języka polskiego znaczenia tego słowa i porównaj ze swoim wyjaśnieniem. Jeśli zauważysz duże różnice, popraw definicję lub napisz ją od nowa.

RUGoxcBK0QsQk
Ćwiczenie 8
R1OiNkW4M2iit1
Zadanie interaktywne polega na połączeniu nazw stopni pokrewieństwa z wyjaśnieniami.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1DnkSYOY6z2y
Ćwiczenie 9
Zadanie interaktywne polega na połączeniu związków frazeologicznych związanych ze stopniami pokrewieństwa z ich objaśnieniami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Rve8IopSK4H6S
Ćwiczenie 10
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu synonimów i antonimów do wyrazu "krewny".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RVxnEBYG1Ji4e
Ćwiczenie 11
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej wyjaśnienia związku frazeologicznego ubogi krewny.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 12

Przeczytaj utwór Jana Twardowskiego jeszcze raz i stwórz mapę więzów w rodzinie Jurka. Porównaj je z mapami innych uczniów i sprawdź, czy na twoim schemacie znaleźli się wszyscy wymienieni w utworze krewni chłopca.

R1PkeiRHAKzSc
RiJzxsIU4lrs8
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 12

Przeczytaj utwór Jana Twardowskiego jeszcze raz i na podstawie tekstu wypisz wszystkich krewnych w rodzinie Jurka.

R1EyMdJbXJjdw
Polecenie 7

Czy w rozmowie z babcią Zenobią Jurek poznał całą rodzinę? Czy dowiedział się np. jak mieli na imię jego dziadkowie? Zastanów się, o co jeszcze chłopiec powinien zapytać babcię, aby poznać wszystkich najbliższych krewnych i stopnie pokrewieństwa między nimi. Propozycje pytań zapisz poniżej lub w zeszycie.

RgnDnDAGM9czb
Ćwiczenie 13

Rozważ, czy twoim zdaniem rodzina Jurka jest idealna. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RL5Y15rAlDJnO
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 14

Zastanów się i odpowiedz, czy Jurek będzie kiedyś mógł dokończyć swoje wypracowanie. Uzasadnij swoją odpowiedź.

R13DI3eagfYu9
Miejsce na notatkę
Polecenie 8

Jak rozumiesz zdanie: „Dziadek odchodzi za dziadkiem”? Porozmawiaj o tym z kolegą lub koleżanką.

R1GPeoN5maeap

Sprawdź, czy umiesz!

Polecenie 9

Przeprowadź wywiady z rodzicami, dziadkami i innymi krewnymi. Ułóż pytania, zapisz odpowiedzi. Na ich podstawie stwórz schemat lub mapę więzów rodzinnych. Opisz stopnie pokrewieństwa i krótko scharakteryzuj członków swojej rodziny. Opisy poszczególnych osób mogą mieć charakter żartobliwy.

RnPdzZ1404hbP
Miejsce na notatkę ucznia
RvP3VNE78X15n
Polecenie 9

Przeprowadź wywiady z rodzicami, dziadkami i innymi krewnymi. Ułóż pytania, zapisz odpowiedzi. Opisz stopnie pokrewieństwa i krótko scharakteryzuj członków swojej rodziny. Opisy poszczególnych osób mogą mieć charakter żartobliwy.

RHJdrF2HgL9ro
Polecenie 10

Napisz opowiadanie pt: „Rodzina jest potrzebna”.

R1UVpdERQ7NlS

Słownik

rekwizytornia
rekwizytornia

pomieszczenie w teatrze, służące do przechowywania rekwizytów, czyli przedmiotów potrzebnych w przedstawieniu

wartości
wartości

zespół ideałów, zasad, norm postępowania, prawd, przekonań, tradycji ważnych dla człowieka, grupy społecznej, narodu, przekazywany z pokolenia na pokolenie