Autor: Gabriela Iwińska

Temat: W jaki sposób zbudowane są aminokwasy białkowe?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:

11) pisze wzór ogólny αalfa‑aminokwasów w postaci RCH(NHIndeks dolny 2₂)COOH; wyjaśnia, co oznacza, że aminokwasy białkowe są αalfa‑aminokwasami i należą do szeregu konfiguracyjnego L.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia budowę aminokwasów białkowych;

• analizuje rodzaj grup funkcyjnych, wchodzących w skład aminokwasów;

• rysuje wzory półstrukturalne aminokwasów białkowych;

• konstruuje modele aminokwasów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących;

• burza mózgów;

• symulacja interaktywna;

• modelowanie.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem. Przykładowe pytania: Co wchodzi w skład białek? Czym jest asparagina i gdzie jest jej źródło?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia aminokwasów białkowych.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w e‑materiale i innymi źródłach informacji, poszukując odpowiedzi na temat budowy aminokwasów białkowych oraz budowy łańcuchów bocznych, a także roli, jaką mogą odgrywać. Po wyznaczonym czasie, chętne osoby udzielają odpowiedzi na forum klasy, a pozostali uczniowie weryfikują poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów. Nauczyciel, w razie potrzeby, wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

2. Modelowanie. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy, rozdaje plastelinę i wykałaczki/zapałki (modele kulkowo‑pręcikowe). Zadaniem uczniów jest konstruowanie modeli wskazanych przez nauczyciela aminokwasów. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich i weryfikuje poprawność zbudowanych modeli.

3. Uczniowie zapoznają się z symulacją interaktywną „Podstawowe aminokwasy białkowe”. Następnie sprawdzają zdobytą wiedzę, wykonując parami ćwiczenia załączone do filmu.

4. Uczniowie samodzielnie wykonują pierwsze cztery ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum klasy.

5. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 5‑8 bez zaglądania do podpowiedzi. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

   • Przypomniałem/łam sobie, że...

   • Co było dla mnie łatwe...

   • Czego się nauczyłem/łam...

   • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale – zestaw ćwiczeń, które nie zostały rozwiązane podczas zajęć.

Materiały pomocnicze:

• podręczniki tradycyjne;

• plastelina, wykałaczki/zapałki (modele kulkowo‑pręcikowe).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Medium „Symulacja interaktywna” może być wykorzystane jako pomoc podczas przygotowywania się do lekcji o temacie: „W jaki sposób zbudowane są aminokwasy białkowe?” oraz do sprawdzianu.