Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch

Temat: Świat eposu antycznego ‒ Iliada Homera

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje elementy obyczajowości starożytnej Grecji w cytowanych fragmentach Iliady Homera,

• rekonstruuje świat eposu antycznego na podstawie e‑materiału,

• analizuje wybrane fragmenty opisu tarczy Achillesa z Iliady Homera, aby dostrzec w nich odniesienia do obyczajowości w czasach wojny trojańskiej,

• opisuje w wypowiedzi ustnej specyficzny charakter starożytnych greckich obrzędów zaślubin i pogrzebów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Świat eposu antycznego ‒ Iliada Homera”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Mapa interaktywna”.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie na podstawie sekcji ,,Przeczytaj”: materiałów dydaktycznych. Uczniowie wybierają zadanie zgodnie ze swoimi zainteresowaniami oraz zdolnościami.
   - Opracowanie rejestru plemion greckich na podstawie katalogu okrętów. Uczniowie wykorzystują polecenie 1 do mapy interaktywnej z e‑materiału oraz ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”.
   - Graficzne przedstawienie tarczy Achillesa (wykorzystanie dowolnej techniki: grafika komputerowa, rysunek, obraz, kolaż) i wykonanie ćwiczenia 6 z sekcji „Sprawdź się”.
   - Pisemny opis specyfiki zaślubin i pogrzebów w czasach wojny trojańskiej. Uczniowie wykonują ćwiczenie 4 oraz wykorzystują fragmenty książki Émile’a Mireaux Życie codzienne w Grecji w epoce homeryckiej zamieszczone w ćwiczeniu 7 w sekcji „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel czyta pytanie znajdujące się we wprowadzeniu do e‑materiału wyświetlonego na tablicy: „Czy świat eposu homeryckiego to wiarygodne źródło historyczne?”.

2. Prosi uczniów, aby w parach rozpoczęli wstępną dyskusję na ten temat. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na forum, a wybrana osoba zapisuje wnioski z dyskusji na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyznacza w klasie trzy miejsca i nazywa je zgodnie z zaproponowanymi uczniom zadaniami do przygotowania przed lekcją; 1) katalog okrętów – rejestr greckich plemion, 2) tarcza Achillesa, 3) obyczaje związane z zaślubinami i pogrzebami.

2. Uczniowie wybierają grupę, w której pracują, i dzielą się ze swoim zespołem materiałem opracowanym przed lekcją. Grupy ustalają sposób prezentacji, decydują o wyborze najlepszego opisu specyficznego charakteru obrzędów zaślubin i pogrzebów lub organizują wystawę dzieł ikonicznych, wybierają kuratora wystawy oraz przewodnika po niej, zapraszają do zapoznania się z opracowanymi rejestrami plemion greckich. Uczniowie wykorzystują ćwiczenia z e‑materiału.
   - Grupa opracowująca rejestr plemion greckich korzysta z materiału indywidualnie opracowanego przez członków zespołu. Uczniowie porównują wykonane w czasie przygotowania do lekcji ćwiczenia 1 i 2 z sekcji ,,Sprawdź się”.
   - Grupa prezentująca tarczę Achillesa wykorzystuje materiał ikoniczny przygotowany indywidualnie przez uczniów wchodzących w skład zespołu. Uczniowie organizują wystawę, przygotowują oprowadzanie po niej i ustny komentarz.
   Uczniowie porównują też swoje domowe realizacje ćwiczenia 6 z sekcji ,,Sprawdź się”.
   - Grupa przygotowująca opis specyficznego charakteru greckiej obyczajowości związanej z zaślubinami i pogrzebami analizuje materiały zredagowane przez jej członków i wybiera najciekawszy do odczytania na forum klasy. Uczniowie porównują realizację ćwiczeń 4 i 7 – wykonanych w domu.
   Grupy prezentują efekty swojej pracy i otrzymują na jej temat informację zwrotną od koleżanek i kolegów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytanie: Czego można dowiedzieć się z Iliady Homera – najstarszego zabytku greckiej i europejskiej literatury? Nauczyciel prosi, aby uczniowie na kartkach samoprzylepnych wypisali elementy świata czasów wojny trojańskiej. Uczniowie umieszczają kartki w widocznym miejscu klasy, grupują powtarzające się elementy, analizują przyczyny wskazań dominujących oraz sporadycznych.

Praca domowa:

1. Nauczyciel formułuje polecenie pracy domowej. Napisz liczący 100–120 słów tekst, w którym udowodnisz, że Iliada Homera jest bogatym źródłem wiedzy o świecie istniejącym w czasach wojny trojańskiej oraz w epoce Homera.

Materiały pomocnicze

• Jerzy Łanowski, Wstęp [w:] Homer, Iliada, Wrocław 1986

• Émile Mireaux, Życie codzienne w Grecji w epoce homeryckiej, Warszawa 1962

• Lidia Winniczuk, Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 2006

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Ilustracja interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.