Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Początki kultury łacińskiej i polskiego dziejopisarstwa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

XIII. Kultura średniowiecza.

Uczeń:

3) określa znaczenie chrześcijaństwa w obrządku łacińskim dla rozwoju kultury polskiej;

zakres rozszerzony

XIII. Kultura średniowiecza.

Uczeń:

3) określa znaczenie włączenia ziem polskich do cywilizacyjnego kręgu świata zachodniego (łacińskiego).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• rozpoznaje elementy stylu romańskiego.

• wyjaśnia, dlaczego tak trudno spotkać w Polsce świątynie, a zwłaszcza rzeźby i malarstwo w stylu romańskim.

• wyjaśnia, co oznacza imię Gall Anonim i dlaczego pierwszy polski kronikarz nazywany jest w ten sposób.

• odróżnia rocznik od kroniki.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel poleca uczniom, aby przygotowali prezentację w oparciu o informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj”, aby w fazie wstępnej przedstawić ją na forum klasy.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem.
   Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?Nauczyciel poleca jednemu z uczniów, aby powtórzył informacje, które uczniowie mieli powtórzyć przed lekcją. W razie potrzeby uzupełnia wypowiedź ucznia i udziela informacji zwrotnej.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o prezentacji, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

2. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 1: „Wysłuchaj fragmentów kroniki Galla Anonima. Określ, jaki cel stawiał sobie kronikarz, rozpoczynając pracę nad kroniką.”. Poleca uczniom, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel wyjaśnia treść polecenia nr 2 „Określ, w jaki sposób średniowieczni kronikarze gromadzili informacje do swoich dzieł. Jak oceniasz wiarygodność tych informacji?”, w kolejnym etapie wybrany uczeń rozwiązuje je i opisuje kolejno wykonywane kroki.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 1 - 3 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 4 - 6 wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Zaproponuj inne materiały źródłowe do tematu lekcji „Początki kultury łacińskiej i polskiego dziejopisarstwa”.

2. Wykonaj w domu ćwiczenia niezrealizowane na lekcji.

Materiały pomocnicze:

Plezia M., Kronika Galla na tle historiografii XII wieku, Kraków 1947.

Anonim, tzw. Gall, Kronika polska, tł. Roman Grodecki, Ossolineum, Wrocław 2003.

Średniowieczne żywoty i cuda patronów Polski, przeł. J. Pleziowa, Warszawa 1987.

Wiek V‑XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska – Bondaruk, B. Lenard, PWN, Warszawa 1999.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie na podstawie sekcji „Audiobook” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.