Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Proces konstruowania nowych wartości

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Zrekapitulujesz motywy nietzscheańskiej krytyki moralności tradycyjnej i chrześcijaństwa.

• Będziesz się sprawnie posługiwał pojęciami woli mocy, amor fati i nadczłowieka w różnych kontekstach.

• Samodzielnie dokonasz analizy i interpretacji fragmentów książki Tako rzecze Zaratustra Friedricha Nietzschego.

• Poznasz proces konstruowania nowych wartości moralnych, który wynika z nauki Nietzschego.

Cele operacyjne. Uczeń:

• stosuje narzędzia logiki w analizie tekstu filozoficznego i zawartej w nim argumentacji, a także w obronie przed manipulacją;

• umie stawiać pytania światopoglądowe (w tym moralne) i poszukiwać odpowiedzi na nie z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej;

• podejmuje rzetelną dyskusję filozoficzną oraz formułuje w niej jasne i uzasadnione stanowisko.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli;

• schemat.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Proces konstruowania nowych wartości”. Uczniowie przygotowują się do omówienia tekstu, szukając informacji na temat kontekstu biograficznego i historyczno‑filozoficznego.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformę i wyświetla na tablicy stronę tytułową e‑materiału. Przedstawia uczniom temat lekcji oraz jej cele, a następnie wspólnie z nimi określa kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czy na podstawie informacji zdobytych przed lekcją możesz stwierdzić, że Nietzsche był myślicielem zbuntowanym, niepokornym, wyrażającym głębokie niezadowolenie współczesną sobie moralnością i całą kulturą? Swoją odpowiedź uzasadnij.

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel prosi uczniów, żeby dobrali się w pary, a następnie na tablicy zapisuje dwa hasła: moralność tradycyjna i moralność chrześcijańska. Pary wykonują dwie mapy myśli, zapisując na kartkach wszystkie pomysły, jakie kojarzą im się z tymi wyrażeniami, biorąc pod uwagę swoją wiedzę na temat filozofii Nietzschego oraz z innych dziedzin. Ochotnicy zapisują na tablicy swoje propozycje, po czym są one uzupełniane przez pozostałe pary, których pomysły nie zostały jeszcze zanotowane.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium w sekcji „Schemat”. Uczniowie, którzy mają dostęp do tabletów, mogą również ich użyć do wyświetlenia schematu. Ochotnik odczytuje polecenia:
   – Zapoznaj się z treścią poniższego schematu. Zastanów się, czy wymienione w nim warunki wydają ci się logiczne i powiązane ze sobą.
   – Ponownie przeanalizuj powyższy schemat. Następnie zastanów się, czy zgadzasz się z Nietzschem, że spełnienie przedstawionych tutaj norm faktycznie tworzy istotę kulturowo doskonalszą od osoby, która została wychowana w chrześcijańskich wartościach.
   Wszyscy pracują indywidualnie. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia nr 1‑4 zawarte w sekcji „Sprawdź się”.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie rozwiązują zadania nr 5‑8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”.

2. Uczniowie w grupach przygotowują plakaty ilustrujące jedno z trzech pojęć:
   – grupa 1.: wola mocy;
   – grupa 2.: amor fati;
   – grupa 3.: nadczłowiek.

Materiały pomocnicze:

• Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Warszawa 2010.

• Chrzanowski G., Kim jest „ostatni człowiek”, czyli o transcendowaniu w filozofii Fryderyka Nietzschego i w teologii chrześcijańskiej, w: Mistrzowie podejrzeń: afirmacja, negacja czy przezwyciężenie?, red. Jowita Guja, Kraków 2015, s. 101‑121.

• Dżugaj M., Zwierzę. Człowiek. Nadczłowiek: myśl antropologiczna Friedricha Nietzsche, w: „Amor Fati”, nr 2/2015, s. 153‑165.

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Schemat” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.