Autor: Dorota Czarny

Przedmiot: Historia

Temat: Osiągnięcia cywilizacji islamu. Kultura arabska

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

V. Bizancjum i świat islamu.

Uczeń:

4) opisuje cechy charakterystyczne dla kultury arabskiej i rozpoznaje jej najważniejsze osiągnięcia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje, z jakimi elementami arabskiego dziedzictwa spotyka się na co dzień;

• opisuje meczet i jego cechy charakterystyczne;

• wymienia obszary, na których chrześcijanie, muzułmanie i żydzi żyli razem, choć czasem obok siebie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w grupach,

• praca w parach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. Nauczyciel przedstawia temat i cel lekcji, uczniowie wspólnie z prowadzącym ustalają kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel prosi uczniów, aby wymienili, co już wiedzą na temat islamu jako religii. Na tablicy jeden z uczniów zapisuje odpowiedzi koleżanek i kolegów, tworząc mapę myśli.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup, rozdaje im arkusze z pytaniami i markery. Każda z grup wybiera swojego przedstawiciela – lidera. Uczniowie odpowiadają na pytania na podstawie informacji uzyskanych z e‑materiału.

• Grupa 1 – Na styku kultur: W jaki sposób Arabowie rozpowszechniali swoją kulturę na podbitych terenach i z jakich dobrodziejstw korzystali?

• Grupa 2 – Na krańcach świata: Czym handlowali Arabowie podczas swoich dalekosiężnych wypraw i jaką zdobywali wiedzę?

• Grupa 3 – Nauki przyrodnicze i ścisłe: Jaką wiedzę czerpali Arabowie z kultury i sztuki starożytnych mistrzów oraz w jakich dziedzinach nauki rozwinęli i udoskonalili swoją wiedzę?

• Grupa 4 – Wielkie wrota i wysokie wieże: Porównaj budowę meczetu z budową znanych ci świątyń (polecenie 1 z multimedium).

• Grupa 5 – Wielkie wrota i wysokie wieże: Jaką funkcję – poza religijną – pełniły w cywilizacji islamu meczety? Zwróć uwagę na ich kształt i dekoracje (polecenie 2 z multimedium).

2. Po wyznaczonym czasie liderzy grup lub osoby przez nie wskazane odczytują swoje odpowiedzi. Plakaty z odpowiedziami zawieszane są w widocznym miejscu. Uczniowie wspólnie analizują swoją pracę i wyciągają wnioski. Nauczyciel poleca, aby uczniowie w parach odpowiedzieli na pytania:

• Z jakimi elementami arabskiego dziedzictwa spotykacie się na co dzień?

• Na których obszarach chrześcijanie, muzułmanie i żydzi żyli razem, choć czasem obok siebie?

3. Po wykonaniu zadania wyznaczeni lub chętni uczniowie odpowiadają na pytania i wspólnie z klasą zapisują wnioski z omawianej lekcji.

4. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia 8. Następnie uczniowie wspólnie omawiają swoje odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia interaktywne (w liczbie zależnej od czasu, jaki pozostał do końca lekcji).

2. Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów o samoocenę i ocenę pracy grup na zajęciach. Prowadzący może nagrodzić najaktywniejsze osoby lub grupy ocenami.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia niezrealizowane podczas lekcji.

2. Opracuj krótką notkę (może być też w formie graficznej albo mapy myśli) prezentującą osiągnięcia cywilizacji islamu.

Materiały pomocnicze:

Materiały źródłowe do historii powszechnej epoki feudalnej. Historia powszechna XIV–XV w., oprac. M. Małowist, Warszawa 1954.

Manteuffel T., Historia powszechna średniowiecze, PWN, Warszawa 1974.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Na podstawie multimedium uczniowie przygotowują plan (schemat) meczetu z wszystkimi najważniejszymi jego elementami. Może to być część lekcji albo praca domowa.