SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Podział minerałów pod względem właściwości i budowy

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

3) wyróżnia główne minerały skałotwórcze, klasyfikuje skały, przedstawia genezę skał magmowych, osadowych i przeobrażonych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, czym są minerały,

• omawia kryteria podziału minerałów i ich klasyfikację,

• omawia znaczenie poszczególnych grup minerałów,

• analizuje fotografie wybranych minerałów.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, plakat/poster, metody operatywne (praca z grafiką interaktywną, tekstem, rozwiązywanie krzyżówki)

Formy zajęć: praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, arkusze papieru, pisaki, krzyżówka dla uczniów (tyle kopii, ile jest par w klasie), karteczki z nazwami grup minerałów (do losowania przez uczniów, do pracy w grupach)

Materiały pomocnicze

Książkiewicz M., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.

Maślankiewicz K., Kamienie szlachetne, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1982.

Medenbach O., Sussieck‑Fornefeld C., Minerały, tłum. A. Kozłowski, J. Parafiniuk, E. Słaby, Świat Książki, Warszawa 1996.

Mizerski W., Geologia dynamiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć. Rozdaje uczniom (do pracy w parach) krzyżówkę (karta pracy w załączniku).

• Para, która pierwsza rozwiązała krzyżówkę, sprawdza prawidłowe odpowiedzi (należy poczekać, aż wszystkie pary rozwiążą krzyżówkę).

• Nauczyciel prosi o przypomnienie definicji minerału (główne hasło krzyżówki), następnie przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Wspólne przypomnienie minerałów skałotwórczych.

• Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, w jaki sposób można inaczej podzielić minerały, jakie kryteria można wziąć pod uwagę.

• Krótka pogadanka, której celem jest wykazanie, że skład chemiczny najbardziej wpływa na zróżnicowanie minerałów.

• Na podstawie e‑materiału uczniowie wydzielają grupy minerałów według ich składu chemicznego – dziesięć grup minerałów zapisują na tablicy.

• Nauczyciel dzieli uczniów na dziesięć grup (podział dowolną metodą).

• Uczniowie dostają arkusze papieru i pisaki – ich zadaniem jest stworzenie plakatu obrazującego charakterystykę wybranej grupy minerałów. Uczniom losowo przydzielana jest grupa minerałów (nauczyciel ma przygotowane karteczki do losowania z nazwami dziesięciu grup minerałów).

• Uczniowie muszą najpierw zapoznać się z grafiką interaktywną i tekstem e‑materiału, muszą przedyskutować sposób przedstawienia danej grupy minerałów.

• Po upływie wyznaczonego przez nauczyciela czasu uczniowie omawiają swoje prace (grupy są mało liczne, mogą do prezentacji wystąpić wszyscy uczniowie z grupy) – kolejność wypowiedzi ustala nauczyciel, który uzupełnia, zadaje pytania, prosi o ewentualne pytania od pozostałych uczniów.

• Wspólnie uczniowie wybierają najważniejsze informacje o danej grupie minerałów (nauczyciel w miarę potrzeb koryguje, uzupełnia) – zapisują je w formie notatki z lekcji.

• Uczniowie w grupach zapoznają się z grafiką interaktywną i wykonują polecenie zawarte w tej części e‑materiału. Nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie w parach wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne, ciekawe, w jaki sposób mogą wykorzystać zdobytą wiedzę.

Praca domowa

• Wymień przedmioty i źródła informacji, które mogą być przydatne w zbieraniu i kolekcjonowaniu minerałów.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcji powtórzeniowej z działu „Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych” (zakres rozszerzony: V). Może zostać uzupełniająco wykorzystana podczas lekcji poświęconej rozpoznawaniu skał i ich gospodarczemu zastosowaniu (zakres podstawowy: V. 4).