Autor: Maciej Batorski

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Eutanazja

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony

II. Różnorodność kulturowa.

Uczeń:

11) analizuje i rozważa argumenty stron sporów światopoglądowych (np. na temat: aborcji, eutanazji, modyfikacji genetycznych, in vitro, związków partnerskich).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie,

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje podstawowe pojęcia związane z zagadnieniem eutanazji,

• porównuje rozwiązania prawne w kwestii eutanazji między różnymi państwami,

• analizuje stanowiska stron sporu o eutanazję,

• prezentuje własne stanowisko w sprawie eutanazji.

Strategie nauczania:

• metoda projektu.

Metody i techniki nauczania:

• metoda projektu,

• prezentacja multimedialna,

• gra sytuacyjna,

• dyskusja plenarna.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Zajęcia przeprowadzone są metodą projektu. Na poprzednich zajęciach podział klasy na trzy grupy. Grupa I to „zwolennicy legalizacji eutanazji”, grupa II – „przeciwnicy legalizacji eutanazji”, grupa III – „osoby chore i cierpiące” stojące przed decyzją o dalszym swoim życiu. Wszyscy zapoznają się z materiałem bazowym.

2. Zadaniem dwóch pierwszych grup jest zebranie i opracowanie kontentu, czyli treści do zamieszczenia na stronie internetowej fikcyjnej organizacji pozarządowej, która próbuje przekonać społeczeństwo do swojego punktu widzenia. Jeżeli członkowie grupy mają odpowiednie umiejętności, mogą zgromadzone treści opublikować na własnej fikcyjnej stronie internetowej off‑line.

3. Zadaniem osób z grupy III jest wcielenie się w autentyczną lub fikcyjną postać, która stoi przed trudnymi wyborami w życiu. Zgromadzenie informacji o postaci i próba zrozumienia jej sytuacji, np.:

• siedemnastoletnia Noa Pothoven z Holandii (Niderlandów), cierpiąca na stres pourazowy i depresję po gwałcie, którego padła ofiarą, zmarła, gdy przestała przyjmować posiłki i napoje – postać autentyczna;

• rodzice Noa Pothoven, odmawiający córce prawa do eutanazji – postacie autentyczne;

• 42‑letni Vincent Lambert, mężczyzna, który od wypadku motocyklowego w 2008 r. był utrzymywany w stanie wegetatywnym, został odłączony od aparatury podtrzymującej go przy życiu;

• Rachel Lambert, żona utrzymująca, że należy przestać podtrzymywać Lamberta przy życiu – postać autentyczna;

• rodzice Vincenta Lamberta, katolicy, niezgadzający się z jego żoną – postacie autentyczne;

• 2‑letni Alfie Evans, cierpiący na nieznaną chorobę neurodegeneracyjną – postać autentyczna;

• rodzice Alfiego Evansa, niezgadzający się na odłączenie dziecka od aparatury podtrzymującej życie – postacie autentyczne;

• lekarze Alfiego Evansa, chcący odłączyć aparaturę medyczną podtrzymującą jego życie – postacie autentyczne;

• sparaliżowany od 30 lat Ramón Sampedro, domagający się prawa do eutanazji – postać fikcyjna, bohater filmu W stronę morza w reżyserii Alejandro Amenábara;

• inni fikcyjni bohaterowie filmu W stronę morza w reżyserii Alejandro Amenábara, w zależności od wielkości grup.

Faza realizacyjna

1. Grupa I prezentuje zebrane informacje lub zbudowaną stronę internetową, próbując przekonać audytorium do legalizacji eutanazji.

2. Grupa II prezentuje zebrane informacje lub zbudowaną stronę internetową, próbując odwieść audytorium od legalizacji eutanazji.

3. Osoby z grupy III krótko przedstawiają swoją rolę. Próbują na podstawie wysłuchanych racji obu stron sporu zaprezentować subiektywne punkty widzenia pacjentów, rodziców, lekarzy itd. na temat prawa do eutanazji i innych form przyspieszania śmierci.

4. Praca z multimedium – analiza wywiadu z prof. Brunonem Hołtysem.

5. Dyskusja plenarna. Nauczyciel wyjaśnia zasady dyskusji – to swobodna dyskusja wielu osób. Pozwala uczestnikom zaprezentować swoją wiedzę i przemyślenia. Nauczyciel otwiera dyskusję, przedstawia jej plan, zachęca do zabierania głosu, kontroluje czas wypowiedzi, podkreśla przechodzenie do kolejnych punktów dyskusji, wyznacza uczniów do podsumowania poszczególnych etapów, a potem jej całości. Temat dyskusji: „W jaki sposób przypisane w projekcie role wpłynęły na wasze zdanie w kwestii eutanazji? Czy chcielibyście, aby w naszym kraju eutanazja lub wspomagane samobójstwo były zalegalizowane?”.

Faza podsumowująca

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia 1–4. Wspólna analiza odpowiedzi.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują w domu ćwiczenia interaktywne 5–9.

Materiały pomocnicze:

E. Kübler-Ross, Rozmowy o śmierci i umieraniu, Warszawa 1979.

Eutanazja: Perspektywa religijno‑medyczno‑prawna, etyka kresu życia, red. B. Siwek, Lublin 1996.

W.J. Smith, Kultura śmierci. Gdy medycynie wolno szkodzić, „Medycyna Praktyczna” 2019.

Sonadże CBOS na temat eutanazji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wywiad z prof. Brunonem Hołtysem może być wykorzystany samodzielnie w fazie przygotowywania przez uczniów projektu.