Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. -Kodeks karny.

Art. 148
1. Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Art. 150
1. Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
2. W wyjątkowych wypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Art. 151
Kto namową lub przez udzielenie pomocy doprowadza człowieka do targnięcia się na własne życie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

1 Źródło: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. -Kodeks karny., dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 10.03.2020 r.].
1
Kazimierz Szewczyk Bioetyka. Medycyna na granicach życia

Holenderski (Niderlandzki) kodeks karny

Art. 293
1. Kto zakończy życie drugiej osoby na jej jawne i przemyślane życzenie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 12 albo grzywnie piątej kategorii.
2. Czyn zabroniony w  1 nie podlega karze, jeśli popełnia go lekarz, który wypełnił kryteria ostrożności podane w art. 2 Ustawy o zakończeniu życia na żądanie i pomocnictwie w samobójstwie i zawiadomił o tym czynie municypalnego patologa, zgodnie z warunkami sformułowanymi w art. 7 Ustawy o zakładach pogrzebowych.

2 Źródło: Kazimierz Szewczyk, Bioetyka. Medycyna na granicach życia, Warszawa 2009.
R1OJOo2Jh7Mor
Oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe. Zapisy artykułów 148, 150 i 151 polskiego kodeksu karnego nie zabraniają eutanazji biernej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Artykuł 293 holenderskiego (niderlandzkiego) kodeksu karnego bezwzględnie zakazuje eutanazji. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Artykuł 293 § 2 holenderskiego (niderlandzkiego) kodeksu karnego przewiduje uznaniowy charakter decyzji na temat eutanazji. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Artykuł 151 polskiego kodeksu karnego odnosi się do wspomaganego samobójstwa. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Artykuł 293 § 2 holenderskiego (niderlandzkiego) kodeksu karnego odnosi się do eutanazji czynnej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
RmjjqthVbMJEv11
Ćwiczenie 2
Zdecyduj, które zdania wypowiedziałby przeciwnik, a które zwolennik eutanazji. Co Bóg dał, tylko Bóg może odebrać.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

Chciałbym zasnąć tak łagodnie, jak mógł mój pies.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

Działania lekarza i każdego rozumnego człowieka dobrej woli nie do tego powinny zmierzać, by wytępić ludzi cierpiących, ale do tego, by usuwać cierpienie.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

Eutanazja zwana niesłusznie dobrą śmiercią jest zabójstwem, aktem czynnego lub biernego, dobrowolnego lub niedobrowolnego skrócenia komuś życia.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

Eutanazja jest prostym skreśleniem z listy żyjących niepotrzebnego człowieka. Umierający oczekuje od lekarza i od otoczenia akceptacji swojej osoby, pomocy i umniejszania cierpienia, a nie sprawnego wykonywania wyroku śmierci.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

Jeżeli stracę godność, nie chcę dłużej żyć.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

Nie chodzi mi tylko o trwanie życia, ale jakość życia jest dla mnie równie ważna.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

Nikt nie pytał nas, czy chcemy przyjść na świat. Dlaczego więc w sytuacjach skrajnych nie mielibyśmy sami decydować o śmierci i sposobie odejścia z ziemi? Dlaczego zmuszać kogoś do znoszenia nadmiaru cierpień?
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

Obowiązkiem lekarza jest nie tylko dążenie do wyleczenia pacjentów, ale także złagodzenie bólu i cierpień związanych z chorobą i to nie tylko po to, aby łagodzenie bólu przyczyniło się i prowadziło do wyzdrowienia, lecz również wtedy, gdy nie ma już nadziei – aby dało pacjentowi łagodną i spokojną śmierć.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji

W każdym społeczeństwie wypadków eutanazji jest bardzo mało. Jej przeciwnicy są z reguły – o paradoksie! – zwolennikami prowadzenia wojen. To ogromne zakłamanie.
zwolennik eutanazji przeciwnik eutanazji
2
Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
Jolanta Pacian, Anna Pacian, Hanna Skórzyńska, Monika Kaczoruk Eutanazja – zabójstwo człowieka czy uśmierzenie bólu. Regulacje prawne wybranych państw świata

Regulacje prawne Francji

Również francuski Kodeks Karny odnosi się do eutanazji czynnej mającej znamiona zabójstwa. Według art. 221–222 Kodeksu Karnego eutanazja może przybrać dwa rodzaje zabójstwa, jako fakt dobrowolnego zadania śmierci osobie trzeciej – jest to czyn zagrożony karą 30 lat pozbawienia wolności. Natomiast w przypadku zabójstwa z premedytacją (art. 221–223) grozi dożywocie. W obecnie obowiązującym prawodawstwie francuskim eutanazja czynna może otrzymać jedną bądź drugą z wyżej wymienionych kwalifikacji. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż francuski Kodeks Karny przestępstwo zabójstwa traktuje jako działanie, tak więc eutanazja czynna nosi znamiona zabójstwa. Co ciekawe, w przypadku eutanazji biernej prawodawstwo francuskie traktuje ją jako zaniechanie działania, które nie podlega karze. Ponieważ wiąże się ona jedynie z zastosowaniem środków uśmierzających ból, które pośrednio mogą przyczynić się do śmierci pacjenta. Ten typ eutanazji, tzn. poprzez podanie substancji łagodzącej ból – nie podlega przepisom Kodeksu Karnego, ponieważ według obowiązującego prawa «jeśli lekarz ma świadomość, że podane przez niego leki uśmierzające lub minimalizujące ból prowadzą do przyspieszenia śmierci pacjenta, nie można mówić o jego intencji uśmiercenia chorego». W 2005 roku francuski rząd wprowadził także możliwość rezygnacji z leczenia pacjentom nieuleczalnie chorym, w terminalnym stadium choroby. Nawet jeśli doprowadzi to do przyspieszenia śmierci – lekarze nie mogą nie spełnić tej woli. Prawodawstwo francuskie zakazuje dokonania eutanazji czynnej; w przypadku eutanazji biernej pacjent lub jego rodzina decyduje o kontynuacji bądź zaprzestaniu leczenia. Co ważne, w przypadku braku takiej zgody nie powstaje po stronie lekarza obowiązek ratowania życia pacjenta.

3 Źródło: Monika Kaczoruk, Anna Pacian, Jolanta Pacian, Hanna Skórzyńska, Eutanazja – zabójstwo człowieka czy uśmierzenie bólu. Regulacje prawne wybranych państw świata, „Hygeia Public Health” 2014, nr 49 (1), s. 19–25.
RjNsJWT9EQbRw
Na podstawie tekstu określ, jaki system prawny w zakresie eutanazji obowiązuje we Francji. prawda Możliwe odpowiedzi: 1. Eutanazja pośrednia we Francji jest traktowana jak zabójstwo., 2. Lekarz we Francji nie musi stosować uporczywej terapii., 3. Eutanazja czynna we Francji jest traktowana jak zabójstwo uprzywilejowane., 4. Eutanazja bierna we Francji jest traktowana jak zabójstwo. fałsz Możliwe odpowiedzi: 1. Eutanazja pośrednia we Francji jest traktowana jak zabójstwo., 2. Lekarz we Francji nie musi stosować uporczywej terapii., 3. Eutanazja czynna we Francji jest traktowana jak zabójstwo uprzywilejowane., 4. Eutanazja bierna we Francji jest traktowana jak zabójstwo.
21
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z pytaniami postawionymi respondentom w sondażach opinii publicznej z Kanady i Polski. Następnie wykonaj zadania.

RfSeKGGlLVME7
Wykres kołowy. Czy popierasz prawo zezwalające na wspomagane przez lekarza samobójstwo? (Kanada, 2014). Lista elementów:
  • zdecydowanie tak; Wartość: 37; Udział procentowy: 37%
  • raczej tak; Wartość: 42; Udział procentowy: 42%
  • raczej nie; Wartość: 8; Udział procentowy: 8%
  • zdecydowanie nie; Wartość: 10; Udział procentowy: 10%
  • brak zdania; Wartość: 3; Udział procentowy: 3%
Oprac. na podst.: Angus Reid Institute, za Global News, Kanada 2014.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R15OhdTdOodVK
Wykres kołowy. Czy pana(i) zdaniem lekarze powinni spełniać wolę cierpiących, nieuleczalnie chorych, którzy domagają się podania im środków powodujących śmierć? (Polska, 2013). Lista elementów:
  • tak; Wartość: 43; Udział procentowy: 43%
  • nie; Wartość: 41; Udział procentowy: 41%
  • trudno powiedzieć; Wartość: 16; Udział procentowy: 16%
Oprac. na podst.: Zaniechanie uporczywej terapii a eutanazja, CBOS 2013.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-ND 3.0.
R8B3pppbpmFUc
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).

Materiały źródłowe do ćwiczeń 5 i 6

Źródło 1 – badania polskie

R1XOhsIKDKIeW1
Wykres skumulowany. Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • Pytanie: Czy uznajesz za dopuszczalne, czy też za niedopuszczalne pozostawienie przez lekarza ciężko i nieuleczalnie choremu, cierpiącemu pacjentowi środków umożliwiających jemu samemu bezbolesne zakończenie życia?
    • zdecydowanie dopuszczalne: 14
    • raczej dopuszczalne: 29
    • trudno powiedzieć: 9
    • raczej niedopuszczalne: 26
    • zdecydowanie niedopuszczalne: 22
  • 2. zestaw danych:
    • Pytanie: Czy uznajesz za dopuszczalne, czy też za niedopuszczalne podanie przez lekarza środków przyśpieszających śmierć ciężko i nieuleczalnie choremu, cierpiącemu pacjentowi, jeśli jest w pełni świadomy i sam o to prosi?
    • zdecydowanie dopuszczalne: 18
    • raczej dopuszczalne: 35
    • trudno powiedzieć: 8
    • raczej niedopuszczalne: 21
    • zdecydowanie niedopuszczalne: 18
  • 3. zestaw danych:
    • Pytanie: Czy uznajesz za dopuszczalne, czy też za niedopuszczalne odłączenie specjalnej aparatury podtrzymującej funkcje życiowe pacjenta po wypadku, jeśli jest w pełni świadomy i sam o to prosi?
    • zdecydowanie dopuszczalne: 16
    • raczej dopuszczalne: 29
    • trudno powiedzieć: 10
    • raczej niedopuszczalne: 29
    • zdecydowanie niedopuszczalne: 16
  • 4. zestaw danych:
    • Pytanie: Czy uznajesz za dopuszczalne, czy też za niedopuszczalne zrezygnowanie z chemioterapii w przypadku pacjenta z zaawansowanym, nierokującym poprawy stadium choroby nowotworowej, mającego przerzuty nowotworu do innych narządów?
    • zdecydowanie dopuszczalne: 14
    • raczej dopuszczalne: 27
    • trudno powiedzieć: 12
    • raczej niedopuszczalne: 29
    • zdecydowanie niedopuszczalne: 18
  • 5. zestaw danych:
    • Pytanie: Czy uznajesz za dopuszczalne, czy też za niedopuszczalne odłączenie aparatury podtrzymującej funkcje życiowe pacjenta po wypadku, który jest od wielu tygodni nieprzytomny, ma uszkodzony mózg i wiadomo, że nigdy nie będzie mógł żyć normalnie, jeśli rodzina pacjenta się na to zgadza?
    • zdecydowanie dopuszczalne: 25
    • raczej dopuszczalne: 40
    • trudno powiedzieć: 9
    • raczej niedopuszczalne: 15
    • zdecydowanie niedopuszczalne: 11
Oprac. na podst. Zaniechanie uporczywej terapii a eutanazja, CBOS 2013.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Źródło 2 – badanie kanadyjskie

Czy samobójstwo wspomagane przez lekarza powinno być dozwolone w następujących przypadkach:

Tak

Nie

nieuleczalna choroba, która się wkrótce zakończy

 82%

 18%

kiedy osoba doświadcza dużego bólu

 76%

24% 

choroba Alzheimera i obawa utraty świadomości i samodzielności w korzystaniu z toalety

67% 

33% 

brakuje możliwości zapewnienia medycznej opieki w zwalczaniu bólu i cierpienia

55% 

45% 

chęć kontroli momentu śmierci, aby ułatwić sprawy rodzinie

45% 

55% 

Oprac. na podst. Angus Reid Institute za globalnews.ca [dostęp: 21.10.2020].

Źródło 3 – badanie kanadyjskie

Czy samobójstwo wspomagane przez lekarza powinno być dozwolone w następujących przypadkach:

Tak

Nie

więzień skazany na dożywotnie więzienie chce zakończyć swoje życie

 41%

 59%

osoba cierpi na wiele rozmaitych schorzeń, np. cukrzycę, zapalenie stawów etc.

 35%

65% 

pacjent czuje się ciężarem dla rodziny

35% 

65% 

brak nadziei na przyszłość i chęci życia

33% 

67% 

chęć zlikwidowania wydatków na leczenie i opiekę w celu pozostawienia większego spadku

15% 

85% 

Oprac. na podst. Angus Reid Institute za globalnews.ca [dostęp: 21.10.2020].

21
Ćwiczenie 5
RH3WVyKNbSOx1
Porównaj nastawienie respondentów w obu krajach do eutanazji czynnej dobrowolnej uzasadnionej podobnymi przesłankami. (Uzupełnij).
RhTC2QB2CMOUy3
Ćwiczenie 6
Określ, jaki rodzaj eutanazji był głównym celem obu badań, porównując całościowo badanie polskie i badanie kanadyjskie. Możliwe odpowiedzi: 1. badanie polskie: eutanazja czynna, 2. badanie polskie: eutanazja bierna, 3. badanie kanadyjskie: eutanazja bierna, 4. badanie kanadyjskie: eutanazja czynna
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z wynikami badań i wykonaj zadania.

Łączna liczba legalnych zabiegów eutanazji czynnej i wspomaganych samobójstw na 1000 aktów zgonu w Holandii (Niderlandach), Belgii, Szwajcarii i stanie Oregon w USA w latach 2007–2017

R1CMQF1LbMbzA
Łączna liczba zabiegów eutanazji czynnej i wspomaganych samobójstw na 1000 aktów zgonu w Holandii (Niderlandach), Belgii, Szwajcarii i stanie Oregon w USA oraz Polsce w latach 2007–2017. Rok 2007: Holandia (Niderlandy) 15,9%; Belgia 4,9%; Szwajcaria 4,1%; Oregon (USA) 1,5%; Polska 0%. Rok 2008: Holandia (Niderlandy) 17,2%; Belgia 6,7%; Szwajcaria 4,1%; Oregon (USA) 1,6%; Polska 0%. Rok 2010: Holandia (Niderlandy) 23%; Belgia 9,1%; Szwajcaria 5,6%; Oregon (USA) 1,9%; Polska 0%. Rok 2011: Holandia (Niderlandy) 27,2%; Belgia 10,9%; Szwajcaria 6,9%; Oregon (USA) 2,0%; Polska 0%. Rok 2012: Holandia (Niderlandy) 29,7%; Belgia 13,1%; Szwajcaria 7,9%; Oregon (USA) 2,2%; Polska 0%. Rok 2013: Holandia (Niderlandy) 34,2%; Belgia 16,5%; Szwajcaria 9,0%; Oregon (USA) 2,6%; Polska 0%. Rok 2014: Holandia (Niderlandy) 38,1%; Belgia 18,4%; Szwajcaria 11,6%; Oregon (USA) 2,2%; Polska 0%. Rok 2015: Holandia (Niderlandy) 37,5%; Belgia 18,3%; Szwajcaria 14,3%; Oregon (USA) 3,1%; Polska 0%. Rok 2016: Holandia (Niderlandy) 40,9%; Belgia 18,8%; Szwajcaria 14,5%; Oregon (USA) 3,8%; Polska 0%. Rok 2017: Holandia (Niderlandy) 43,9%; Belgia 21,1%; Szwajcaria 15,3%; Oregon (USA) 3,9%; Polska 0%.
* W Holandii (Niderlandach) i Belgii dozwolona jest eutanazja czynna i wspomagane samobójstwo. W Szwajcarii oraz w stanie Oregon dozwolone jest tylko wspomagane samobójstwo.
** Dane w liczbach na 1000 zgonów.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., oprac. na podst.: Gian Domenico Borasio, Ralf J Jox, Claudia Gamondi, Regulation of assisted suicide limits the numer of assisted deaths, „The Lancet”, 20.02.2019., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1ZMgv0BMn8Ep
1. Podaj kraj, w którym łączna liczba zabiegów eutanazji czynnej i wspomaganych samobójstw wzrosła najbardziej w badanym okresie. Określ wielkość zmiany. (Uzupełnij).
Rk3cO2XALf80k
2. Przeprowadź symulację. Zakładając, że w naszym kraju umiera rocznie średnio około 400 tys. ludzi i że w Polsce zalegalizowano wspomagane przez lekarza samobójstwo, jak dużo osób decydowałoby się na taki akt? Weź pod uwagę średnią najbardziej aktualnych wyników w krajach, w których tylko taka możliwość jest dozwolona, spośród przedstawionych na wykresie. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z fragmentem wywiadu z Wesleyem J. SmithemWesley J. SmithWesleyem J. Smithem i wykonaj zadania.

1
Michał Płociński Wesley J. Smith o osobach poddawanych eutanazji: Czy to są gorsi ludzie

Dziennikarz: Ale gdzieś jednak leży jakaś obiektywna granica między leczeniem a daremną terapią. Gdzie pan ją wyznacza?

Wesley J. Smith: To nie tak. Każdy człowiek może odmówić terapii, której nie chce się poddać. To święte prawo każdego chorego. Gdy umierał mój chory na alzheimera wujek, uczynił mnie swoim pełnomocnikiem i dał jasne polecenie: jeśli będzie już bardzo chory, nie chce dostawać żadnych antybiotyków. I gdy ten czas nadszedł, rzeczywiście odmówiłem leczenia w jego imieniu. A proszę mi uwierzyć, czułem się, jakbym wbijał wujkowi nóż w plecy. Naprawdę złamało mi to serce. Ale to było jego życzenie i wiem, że należy je uszanować.

Problem jest wtedy, gdy pacjent nie wydał żadnych instrukcji. A jeszcze poważniejszy – gdy podzielone zdania mają jego najbliżsi. W takiej sytuacji, uważam, powinniśmy jako społeczeństwo zawsze stawać po stronie bezbronnego pacjenta. Nie mówię tu o poważnych, nieuleczalnych chorobach, ale pozbawienie niepełnosprawnej osoby podstawowej opieki, […] to zwykła dyskryminacja. Jeśli taka sprawa trafia przed sąd, to stojąc przed wyborem śmierć lub życie, sąd powinien po prostu opowiedzieć się za życiem, bo tylko w ten sposób unikniemy dyskryminacji bezbronnej ofiary.

4 Źródło: Michał Płociński, Wesley J. Smith o osobach poddawanych eutanazji: Czy to są gorsi ludzie, 5.06.2019 r., dostępny w internecie: rp.pl [dostęp 29.07.2019 r.].
RNacVfjjOcnvQ
1. Podaj trzy problemy formalne, na jakie zwraca uwagę Wesley J. Smith. (Uzupełnij).
RefxVfhzt4SMh
2. Rozstrzygnij, jaki jest stosunek badacza do eutanazji czynnej, a jaki do biernej. (Uzupełnij).
Wesley J. Smith