Autor: Tomasz Malinowski

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Jakie więzi zachodzą między jednostką a grupą?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

3) charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych; analizuje zasady wzajemności, zaufania i pomocy;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych;

• przeanalizuje zasady wzajemności, zaufania i pomocy;

• zastosuje typologię więzi społecznych do analizy charakteru relacji międzyludzkich.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• śniegowa kula.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Wprowadzenie uczniów w temat lekcji: „Jakie więzi zachodzą między jednostką a grupą?” i omówienie celów zajęć.

2. Uczniowie biorą udział w rozmowie wprowadzającej szczegółowo w przedstawiony temat lekcji.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie pracują metodą śniegowej kuli. W parach tworzą definicję więzi społecznej. Następnie łączą się w czwórki, weryfikują swoje propozycje i tworzą wspólną. W kolejnych krokach łączą się w coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa definicja pojęcia.

2. Praca w parach. Uczniowie analizują typy styczności społecznych i wynotowują najistotniejsze informacje. Wybrane pary prezentują je na forum klasy.

3. Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje na podstawie e‑materiału i innych dostępnych źródeł (np. internetowych) przypisany jej typ więzi społecznych. Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

4. Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Schemat interaktywny”. Uczniowie w parach wykonują polecenia. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

5. Dyskusja na temat: „Czy kontrola społeczna jest nieodzowna do trwałości działań zapewniających realizację potrzeb?”. Uczniowie przedstawiają swoje argumenty, kontrargumenty i opinie. Na zakończenie wybrana osoba dokonuje podsumowania.

Faza podsumowująca

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela.

Praca domowa:

Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

Jan Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1970.

Piotr Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2002.

Paweł Rybicki, Struktura społecznego świata, Warszawa 1979.

Paweł Rybicki, Więź społeczna i jej przejawy, „Kultura i Społeczeństwo” Nr 3/1978.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać schemat by szczegółowo przedstawić kształtowanie się wybranej przez siebie grupy społecznej.