Scenariusz lekcji

Autor: Sylwia Brawata

Przedmiot: biologia

Temat: Wykrywanie lipidów w komórkach

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wykonuje doświadczenie wykazujące obecność lipidów w materiale biologicznym;

• obserwuje wpływ Sudanu III na lipidy;

• bada właściwości fizyczne tłuszczów;

• uzasadnia znaczenie próby kontrolnej w doświadczeniu pozwalającym na wykrycie lipidów w materiale biologicznym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• IBSE (nauczanie przez dociekanie naukowe);

• strategia eksperymentalno‑obserwacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• doświadczenie.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• roztwór alkoholowy Sudanu III, woda destylowana, oliwa/olej, nasiona rzepaku, bibuła filtracyjna, sprzęt laboratoryjny niezbędny do przeprowadzenia doświadczenia.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel, odwołując się do wiedzy uczniów na temat właściwości lipidów zdobytej na poprzednich zajęciach, prosi podopiecznych, by – pracując w czteroosobowych grupach – zaprojektowali metodę badania właściwości fizycznych tłuszczów roślinnych i zwierzęcych.

2. Nauczyciel monitoruje pracę zespołów i udziela wskazówek, jeśli zachodzi taka potrzeba. Uczniowie mogą także skorzystać z podpowiedzi zamieszczonej w e‑materiale w sekcji „Film” i wyszukać potrzebne informacje w źródłach wiedzy naukowej. Po wykonaniu zadania grupy przedstawiają swoje pomysły na forum klasy.

3. Nauczyciel podaje cele lekcji i omawia jej przebieg.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią wprowadzenia oraz z tekstem zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej wirtualne laboratorium. Omawia instrukcję wykonania doświadczenia „Wykrywanie lipidów w materiale biologicznym”.

3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują doświadczenie zgodnie z instrukcją. Rozwiązują problem badawczy i weryfikują hipotezę. W formularzu zapisują swoje obserwacje i formułują wnioski.

4. Nauczyciel informuje uczniów, że będą mogli w szkolnym laboratorium zweryfikować otrzymane wyniki. Przypomina podstawowe zasady BHP.

5. Uczniowie, pracując w parach, przeprowadzają doświadczenie, a następnie na forum klasy konfrontują swoje spostrzeżenia dokonane w trakcie pracy w wirtualnym laboratorium z wynikami otrzymanymi w laboratorium szkolnym.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel ocenia pracę grup.

2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

Praca domowa

Na podstawie źródeł wiedzy naukowej, np. podręczników akademickich lub artykułów naukowych, wskaż medyczne badania diagnostyczne, w których wykorzystuje się Sudan III do wykrywania lipidów.

Materiały pomocnicze

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania wirtualnego laboratorium

Wirtualne laboratorium można wykorzystać także na lekcjach „Lipidy – budowa, właściwości i znaczenie biologiczne” oraz „Fabryka lipidów”.