Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Konsekwencje umowy społecznej

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Zapoznasz się z założeniami i konsekwencjami nowożytnej koncepcji umowy społecznej.

• Dokonasz analizy wybranych wątków koncepcji umowy społecznej.

• Ocenisz wybrane konsekwencje idei umowy społecznej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• charakteryzuje koncepcję umowy społecznej autorstwa Johna Locke'a,

• wskazuje konsekwencje koncepcji umowy społecznej;

• charakteryzuje stan natury i przeciwstawia mu stan umowy społecznej;

• wyjaśnia pojęcia legislacji, legitymizacji i prawa stanowionego w kontekście koncepcji umowy społecznej;

• odnosi koncepcję Locke'a do pozytywizmu prawniczego oraz koncepcji prawa naturalnego;

• samodzielnie formułuje argumenty w dyskusji nad prawem do obywatelskiego nieposłuszeństwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Konsekwencje umowy społecznej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się przed zajęciami z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformę i wyświetla na tablicy stronę tytułową e‑materiału. Przedstawia uczniom temat lekcji oraz jej cele, a następnie wspólnie z nimi określa kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie rozpoczyna wstępną dyskusję na temat: czy zawarcie umowy społecznej jest konieczne?. Po zakończeniu dyskusji wybrana lub chętna osoba przedstawia swoje wnioski.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu zawartego w sekcji „Przeczytaj”, jeśli nauczyciel – na podstawie raportu na platformie – uważa, że przygotowanie uczniów jest wystarczające, może pominąć tę czynność. Uczniowie indywidualnie zapisują pięć najważniejszych ich zdaniem kwestii poruszanych w tekście. Następnie w parach porównują swoje wybory. Nauczyciel prosi wybrane pary o podsumowanie swojej pracy.

2. Praca z multimedium. Uczniowie dzielą się na drużyny, w których będą odpowiadać na pytania z gry edukacyjnej. Drużyna, która uzyska najlepszy wynik wygrywa. Nauczyciel może nagrodzić uczniów ocenami za aktywność.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel, korzystając z tablicy interaktywnej lub rzutnika, wyświetla treść ćwiczenia nr 2. Uczniowie pracują nad odpowiedziami indywidualnie. Następnie nauczyciel sprawdza w panelu użytkownika udzielone odpowiedzi i omawia je z uczniami.

4. Praca z ćwiczeniami. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 3 i 4.

5. Ostatnie ćwiczenie nr 5 nauczyciel wyświetla uczniom za pomocą tablicy lub rzutnika. Uczniowie pracują w grupach lub całym zespołem klasowym, ustalając prawidłową odpowiedź. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o uzasadnienie odpowiedzi. W razie potrzeby zaprasza pozostałych uczniów do dyskusji.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Jaki jest wpływ koncepcji umowy społecznej wpółcześnie? Podaj przykłady.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia 6‑8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują się do prezentacji swoich odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

• Janusz Justyński, Historia doktryn politycznych czasów nowożytnych, Toruń 1991.

• Dlaczego filozofia? Filozofia a świat współczesny, doświadczenia źródłowe, drogi do filozofii, „Filo‑Sofija” 26(2014/3), s. 237–256.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Gra edukacyjna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.