Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Wiosna Ludów na ziemiach polskich. Na fali europejskiego buntu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje przyczyny wybuchu powstań czasów Wiosny Ludów;

• charakteryzuje przebieg wydarzeń w poszczególnych zaborach;

• ocenia szanse powstańców i skutki wystąpień.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wiosna Ludów na ziemiach polskich. Na fali europejskiego buntu”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczeń 2 i 3 w sekcji „Sprawdź się”.

2. Chętni lub wybrani uczniowie (mogą to być dwie osoby albo dwa zespoły do trzech uczniów w każdym) przygotowują prezentacje na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Jedna osoba albo zespół skupia się na wydarzeniach w Galicji, druga – w Wielkim Księstwie Poznańskim.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat oraz cele lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenia. Może wyświetlić odpowiedzi uczniów na tablicy interaktywnej. Prosi wybranego ucznia o uzasadnienie swojego rozwiązania. Jeśli większość uczniów nie przeczytała tekstu, nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną wprowadzającą w temat.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranym osobom zaprezentowanie swoich prac przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o przedstawionych pracach, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem, a następnie indywidualnie wykonują polecenie 2: wskazują skutki zrywów w latach 1846 i 1848 na ziemiach polskich.

3. Uczniowie w parach wykonują polecenie 3: „Przygotuj bilans pozytywnych i negatywnych następstw Wiosny Ludów dla Polaków”. Wskazana para (lub ochotnicy) przedstawia swoje propozycje odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą dopowiadać istotne według nich informacje.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Wyświetla ćwiczenie 4, a uczniowie indywidualnie ustalają chronologię wydarzeń. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 5 i 6. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i sprawdza poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Na koniec zajęć nauczyciel poleca uczniom rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 8 i 10 z sekcji „Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj ćwiczenie 9: „Podczas powstania wielkopolskiego 1848 r. wśród Polaków pojawiły się dwie postawy: jedni chcieli walczyć zbrojnie, drudzy próbowali pertraktować z władzami pruskimi. Spróbuj się wczuć w jedną z tych postaw i napisz krótką ulotkę przekonującą do twoich racji. Opatrz ją chwytliwym hasłem i kilkoma argumentami uzasadniającymi twój wybór”.

Materiały pomocnicze:

A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Wyd. Literackie, Kraków 2005.

S. Kalembka, Wiosna ludów w Europie, Książka i Wiedza, Warszawa 1991.

J. Kozłowski, Wielkopolska pod zaborem pruskim w latach 1815–1918, Wyd. Poznańskie, Poznań 2006.

Z. Fras, Galicja, Wyd. Dolnośląskie, Wrocław 1999.

Wskazówki metodyczne:

• Informacje z sekcji „Prezentacja multimedialna” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.