Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Efekty malarskie w poezji Młodej Polski. Linia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • wyszczególni odmiany motywu linii występujące w poezji Młodej Polski;

  • wymieni poetów młodopolskich, którzy wprowadzali do obrazowania motyw linii;

  • pozna wybrane erotyki młodopolskie, w których wykorzystano motyw linii.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • praca z tekstem;

  • kalambury.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel rozpoczyna lekcję kalamburami. Chętni uczniowie pokazują wylosowane hasła, które pozostali uczestnicy zajęć odgadują. Propozycja haseł: linia, malarstwo, barwa, Młoda Polska.

  2. Odgadnięte słowa nauczyciel zapisuje na tablicy. Pyta, jakiego tematu mogą dotyczyć hasła.

  3. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z sekcją „Przeczytaj”. Następnie przechodzą do części multimedialnej i dobierają się w pary. Każda dwójka opracowuje odpowiedzi do poleceń zamieszczonych w sekcji. Przedstawiciele przedstawiają efekty prac.

  2. Praca w grupach. Nauczyciel dzieli klasę na 3 grupy. Każda z nich wykonuje określone zadania.
    I – ćwiczenia 1, 4, 7– sekcja „Sprawdź się”
    II – ćwiczenia 2, 5 – sekcja „Sprawdź się”
    III – ćwiczenia 3, 6, 8 – sekcja „Sprawdź się”
    Po upływie określonego przez nauczyciela czasu następuje prezentacja efektów pracy grup. Liderzy przedstawiają wnioski, odpowiadają na ewentualne pytania, a nauczyciel udziela komentarzy zwrotnych.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

  2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

Praca domowa:

  1. Praca domowa z e‑materiału: Przy użyciu dowolnych środków artystycznego wyrazu (fotografia, rysunek, obraz, kolaż, grafika komputerowa) stwórz własną plastyczną interpretację wiersza Kazimiery Iłłakowiczówny Na złotej linii, uwzględniając powracający w utworze motyw linii oraz kolor złoty.

Materiały pomocnicze:

  • Justyna Bajda, Poeci – to są słów malarze… Typy relacji między słowem a obrazem w książkach poetyckich okresu Młodej Polski, Wrocław 2010.

  • Grzegorz Gazda, Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku, Warszawa 2000.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się