Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Klasycyzm jako ponadczasowy prąd artystyczno‑ideowy

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
7) odróżnia dyskusję od sporu i kłótni;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • zna i wyjaśnia pojęcie klasycyzmu;

  • zna historyczne odmiany klasycyzmu;

  • wskazuje charakterystyczne cechy klasycyzmu w wybranych wierszach współczesnych poetów;

  • dokonuje interpretacji wierszy Cz. Miłosza, Z. Herberta i J.M. Rymkiewicza;

  • formułuje argumenty na temat związków kultury antycznej z twórczością współczesnych poetów.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z różnymi definicjami klasycyzmu omówionymi w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat lekcji. Uczniowie zapoznają się z sekcją „Przeczytaj” i w formie mapy myśli tworzą definicję klasycyzmu.

Faza realizacyjna:

  1. Praca w grupach. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda grupa opracowuje informacje związane z trzema poetami.
    Grupa I 
    - Czesław Miłosz - uczniowie na podstawie audiobooka wypisują cechy klasycyzmu, występujące w twórczości poety, następnie wskazują je w wierszu Ars poetica?
    Grupa II
    - Zbigniew Herbert - uczniowie na podstawie audiobooka wypisują elementy/cechy klasycyzmu, występujące w twórczości poety, następnie wskazują je w wierszu Dlaczego klasycy?
    Grupa III
    - Jarosław Marek Rymkiewicz - uczniowie na podstawie audiobooka wypisują elementy/cechy klasycyzmu, występujące w twórczości poety, następnie wskazują je w wierszu Czym jest klasycyzm?

  2. Uczniowie indywidualnie wykonują polecenie 1 z sekcji „Audiobook” oraz ćwiczenia 1‑3 z sekcji „Sprawdź się”. Do decyzji nauczyciela - uczniowie w parach mogą również wykonać pozostałe ćwiczenia, jeśli wystarczy czasu na danej jednostce lekcyjnej.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące:
    - Jak współcześni poeci rozumieją związki kultury antycznej ze współczesnością?
    - Na czym polega ich dialog z tradycją?
    - Czy przywołane w wierszach wydarzenia, postacie mają wyjaśniać problemy współczesności?

Praca domowa:

  1. Napisz wypracowanie (liczące co najmniej 400 słów) na temat: „Dwaj klasycy w dwóch utworach Zbigniewa Herberta. Porównaj tytułowych bohaterów wiersza Dlaczego klasycy oraz krótkiej prozy zatytułowanej Klasyk.”

    Zbigniew Herbert
    Klasyk
    Wielkie drewniane ucho zatkane watą i nudziarstwami Cycerona. Wielki stylista – mówią wszyscy. Nikt już dzisiaj takich długich zdań nie pisze. I co za erudycja. W kamieniu nawet umie czytać. Tylko nigdy nie domyśli się, że żyłki marmuru w termach Dioklecjana to są pęknięte naczynia krwionośne niewolników z kamieniołomów.

    Źródło: Zbigniew Herbert, Klasyk, [w:] tegoż, Hermes, pies i gwiazda, Warszawa 1957, s. 145.

Materiały pomocnicze:

  • Ryszard Przybylski, Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Gdańsk 1996.

  • Anna Nasiłowska, Klasycyzm, [w:] Słownik literatury XX wieku, pod red. A. Brodzkiej i in., Wrocław 1995.

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać multimedium we wprowadzeni do zajęć lub w podsumowaniu lekcji.

Sprawdź się