Sprawdź się
Teksty do ćwiczeń
Ars poetica?Zawsze tęskniłem do formy bardziej pojemnej,
która nie byłaby zanadto poezją ani zanadto prozą
i pozwoliłaby się porozumieć nie narażając nikogo,
autora ni czytelnika, na męki wyższego rzędu.W samej istocie poezji jest coś nieprzystojnego:
powstaje z nas rzecz o której nie wiedzieliśmy że w nas jest,
więc mrugamy oczami, jakby wyskoczył z nas tygrys
i stał w świetle, ogonem bijąc się po bokach.Dlatego słusznie się mówi, że dyktuje poezję dajmoniomdajmoniom,
choć przesadza się utrzymując, że jest na pewno aniołem.
trudno pojąć skąd się bierze ta duma poetów
jeżeli wstyd im nieraz, że widać ich słabość.Jaki rozumny człowiek zechce być państwem demonów,
które rządzą się w nim jak u siebie, przemawiają mnóstwem języków,
a jakby nie dość im było skraść jego usta i rękę
próbują dla swojej wygody zmienić jego los?Ponieważ co chorobliwe jest dzisiaj cenione,
ktoś może myśleć, że tylko żartuję
albo, że wynalazłem jeszcze jeden sposób
żeby wychwalać Sztukę z pomocą ironii.Był czas, kiedy czytano tylko mądre książki
pomagająca znosić ból oraz nieszczęście.
to jednak nie to samo co zaglądać w tysiące
dzieł pochodzących prosto z psychiatrycznej kliniki.A przecie świat jest inny niż nam się wydaje
i my jesteśmy inni niż w naszym bredzeniu.
Ludzie więc zachowują milczącą uczciwość,
tak zyskując szacunek krewnych i sąsiadów.Ten pożytek z poezji, że nam przypomina
jak trudno jest pozostać tą samą osobą,
bo dom nasz jest otwarty, we drzwiach nie ma klucza
a niewidzialni goście wchodzą i wychodzą.Co tutaj opowiadam, poezją, zgoda, nie jest.
Bo wiersze wolno pisać rzadko i niechętnie,
pod nieznośnym przymusem i tylko z nadzieją,
że dobre, nie złe duchy, mają w nas instrument.
Berkeley, 1968Źródło: Czesław Miłosz, Ars poetica?, [w:] tegoż, Wiersze, t. 2, Kraków 1987, s. 174–175.
Dlaczego klasycydla A. H.dla A. H.
1
w księdze czwartej
TucydydesTucydydes opowiada dzieje swej nieudanej wyprawypośród długich mów wodzów
bitew oblężeń zarazy
gęstej sieci intryg
dyplomatycznych zabiegów
epizod ten jest jak szpilka
w lesiekolonia ateńska AmfipolisAmfipolis
wpadła w ręce BrazydasaBrazydasa
ponieważ Tucydydes spóźnił się z odsieczązapłacił za to rodzinnemu miastu
dozgonnym wygnaniemegzulowieegzulowie wszystkich czasów
wiedzą jaka to cena2
generałowie ostatnich wojen
jeśli zdarzy się podobna afera
skomlą na kolanach przed potomnością
zachwalają swoje bohaterstwo
i niewinnośćoskarżają podwładnych
zawistnych kolegów
nieprzyjazne wiatryTucydydes mówi tylko
że miał siedem okrętów
była zima
i płynął szybko3
jeśli tematem sztuki
będzie dzbanek rozbity
mała rozbita dusza
z wielkim żalem nad sobąto co po nas zostanie
będzie jak płacz kochanków
w małym brudnym hotelu
kiedy świtają tapetyŹródło: Zbigniew Herbert, Dlaczego klasycy, [w:] tegoż, Wybór poezji, oprac. M. Mikołajczak, Wrocław 2018, s. 329–331.
Czym jest klasycyzm?Czym jest klasycyzm
Niegdyś słuchał
Zgrzytu spróchniałych planet Dyskutował
Z koniem PlatonaPlatona z psem FreudaFreuda Mówił
Do gwiazdy po imieniu Miał
Sen Jest pawiem w liściastych obłokach
Połyka perłę i serce mu pęka Rano nie
Kochał siebie Nic
Dziwnego Kochał
Tłustą kobietę zwaną LucyperemLucyperem Na
Kolanach prosił o Nic
Nie było mu dane Wyjeżdżał do
Paryża Tam
Zgrzytał zębami Pisał testament Darł
Testament Pisał
Testament Umierał za
Sonet dystychdystych jambjamb spondejspondej dopełniacz wiersz wolny za
Interpunkcję Aż Nie
Da się zaprzeczyć Był
Poetą
Dziś
Stuka do drzwi Budzi zmarłych Wkłada
Koszulę Budzi zmarłych Nakręca
Zegar Budzi zmarłych Kroi
Chleb Wysyła list Płacze w nocy Budzi
Zmarłych Zmarli
Zwilżają wargi końcem języka Krzy
Czą z głodu On
Karmi ich z ręki Nie wie czy
Jest poetą czy I to
jest właśnie klasycyzmŹródło: Jarosław Marek Rymkiewicz, Czym jest klasycyzm?, [w:] Jarosław Marek Rymkiewicz, Metafizyka, Warszawa 1963, s. 5–6.
Przyporządkuj wymienione cechy do odpowiedniej kategorii.
mimesis, ekspresja, tradycjonalizm, niepokój, umiar, harmonia, racjonalizm, fantazja, nowatorstwo, naśladowanie, równowaga
| Cechy typowe dla klasycyzmu literackiego: | |
|---|---|
| Cechy typowe dla nurtów nieklasycznych: |
Zaznacz te wyrazy lub grupy słów, które powodują, że poniższe zdania będą prawdziwe.
Badacze literatury postrzegają klasycyzm jako {#nadprąd} / {rodzaj literacki}. Taki charakter klasycyzmu obrazuje m.in. sinusoida {#Juliana Krzyżanowskiego} / {Władysława Tatarkiewicza}, przedstawiająca {#naprzemienność} / {brak powtarzalności} występowania tendencji klasycznych i nieklasycznych. Do epok, w których tendencje klasyczne są szczególnie wyraźne, należą {#renesans i oświecenie} / {renesans i romantyzm}.
Czy według badaczy literatury obecność w utworze nawiązań do antyku jest konieczna, aby dzieło to zaliczyć do klasycyzmu?
- Nie.
- Tak.
- Tak, ale pod warunkiem, że twórca dokonuje reinterpretacji motywów antycznych.
- Badacze nie zajmują się tym problemem.
Wykaż, że w wierszach Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta i Jarosława Marka Rymkiewicza pojawiają się motywy wywodzące się z antyku.
W jako sposób ukształtowanie formalne utworów Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta i Jarosława Marka Rymkiewicza może wskazywać na przynależność przytoczonych wierszy do klasycyzmu? Odpowiedź uzasadnij w liczącym co najmniej 80 słów tekście.
Tytuł wiersza Czesława Miłosza nawiązuje do wywodzącej się z antyku tradycji przygotowywania norm tworzenia, zapisywanych w postaci tzw. sztuk pisania (łac. artes poeticae). W liczącym co najmniej 80 słów tekście wyjaśnij, dlaczego w tytule utworu pojawia się znak zapytania.
Na podstawie wiersza Czesława Miłosza napisz, co jest dla poety źródłem tworzenia. Uzasadnij swoją wypowiedź stosownymi cytatami.
Na podstawie utworu Zbigniewa Herberta napisz liczący 400 wyrazów tekst, w którym wyjaśnisz, jaka, według poety, powinna być prawdziwa sztuka.
Opisz, jakiej odpowiedzi udziela J.M. Rymkiewicz na pytanie postawione w tytule wiersza Czym jest klasycyzm?
Napisz wypracowanie (liczące co najmniej 400 słów) na temat: „Dwaj klasycy w dwóch utworach Zbigniewa Herberta. Porównaj tytułowych bohaterów wiersza Dlaczego klasycy oraz krótkiej prozy zatytułowanej Klasyk”.
KlasykWielkie drewniane ucho zatkane watą i nudziarstwami Cycerona. Wielki stylista – mówią wszyscy. Nikt już dzisiaj takich długich zdań nie pisze. I co za erudycja. W kamieniu nawet umie czytać. Tylko nigdy nie domyśli się, że żyłki marmuru w termach Dioklecjana to są pęknięte naczynia krwionośne niewolników z kamieniołomów.
Źródło: Zbigniew Herbert, Klasyk, [w:] tegoż, Hermes, pies i gwiazda, Warszawa 1957, s. 145.