Dla nauczyciela
Autor: Joanna Oparek
Przedmiot: Język polski
Temat: Funkcje dydaktyczne teatru oświeceniowego – konteksty historyczne
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
pozna historię Teatru Narodowego;
przeanalizuje kontekst historyczny i społeczny powstania publicznej sceny narodowej;
scharakteryzuje repertuar Teatru Narodowego;
wyjaśni, na czym polegała funkcja dydaktyczna teatru w czasach oświecenia i jak wiązała się z polską polityką.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed zajęciami:
Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat: Znaczenie kontekstu historycznego dla rozwoju publicystyki w polskim oświeceniu i naprowadza uczniów na powiązanie publicystyki z funkcją dydaktyczną teatru oświeceniowego – nauczyciel może postawić pytanie: Czy teatr bywa publicystyką?
Nauczyciel podkreśla znaczenie sceny narodowej jako potężnego medium epoki oświecenia.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do wcześniejszej rozmowy.
Nauczyciel wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.
Nauczyciel może sprawdzić i uzupełnić wiedzę uczniów dotyczącą sytuacji Polski i najważniejszych wydarzeń historycznych czasów stanisławowskich.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie na tablicy haseł i idei oświecenia, istotnych dla określenia misji Teatru Narodowego.
Uczniowie zapoznają się z mapą myśli i wykonują polecenie 1. Wybrana osoba prezentuje odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Uczniowie uzupełniają oś czasu obrazującą znaczące dla czasów stanisławowskich i rozwoju sceny narodowej wydarzenia historyczne. Wybrana osoba prezentuje odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Nauczyciel może zaproponować uczniom dyskusję na temat: Oświeceniowa komedia polityczna – dydaktyzm czy propaganda?
Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”, zapoznają się z tekstem 1 i wykonują ćwiczenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Uczniowie zapoznają się z tekstem 2 i wykonują ćwiczenia 3‑8. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi chętnego ucznia o krótkie zreferowanie historii Teatru Narodowego w kontekście historycznym.
Prowadzący zajęcia prosi wybranego ucznia o scharakteryzowanie repertuaru Teatru Narodowego.
Nauczyciel prosi wybranego ucznia o podsumowanie – wyjaśnienie, na czym polegała funkcja dydaktyczna teatru w czasach oświecenia i jak wiązała się z polityką Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.
Praca domowa:
Napisz wypracowanie na temat: Funkcja dydaktyczna teatru współczesnego.
lub:
Napisz wypracowanie na temat: Teatr oświecenia jako „szkoła świata”.
Materiały pomocnicze:
Jan Kott, Główne problemy teatru w dobie oświecenia, [w:] tegoż, Teatr Narodowy 1765–1794.
Jan Kott, O nową syntezę polskiego Oświecenia, „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1950, nr 41/3–4.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Linia chronologiczna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.