Autor: Joanna Oparek

Temat: Funkcje dydaktyczne teatru oświeceniowego – konteksty historyczne

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• pozna historię Teatru Narodowego;

• przeanalizuje kontekst historyczny i społeczny powstania publicznej sceny narodowej;

• scharakteryzuje repertuar Teatru Narodowego;

• wyjaśni, na czym polegała funkcja dydaktyczna teatru w czasach oświecenia i jak wiązała się z polską polityką.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed zajęciami:

1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat: Znaczenie kontekstu historycznego dla rozwoju publicystyki w polskim oświeceniu i naprowadza uczniów na powiązanie publicystyki z funkcją dydaktyczną teatru oświeceniowego – nauczyciel może postawić pytanie: Czy teatr bywa publicystyką?

2. Nauczyciel podkreśla znaczenie sceny narodowej jako potężnego medium epoki oświecenia.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do wcześniejszej rozmowy.

2. Nauczyciel wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

3. Nauczyciel może sprawdzić i uzupełnić wiedzę uczniów dotyczącą sytuacji Polski i najważniejszych wydarzeń historycznych czasów stanisławowskich.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie na tablicy haseł i idei oświecenia, istotnych dla określenia misji Teatru Narodowego.

3. Uczniowie zapoznają się z mapą myśli i wykonują polecenie 1. Wybrana osoba prezentuje odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

4. Uczniowie uzupełniają oś czasu obrazującą znaczące dla czasów stanisławowskich i rozwoju sceny narodowej wydarzenia historyczne. Wybrana osoba prezentuje odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

5. Nauczyciel może zaproponować uczniom dyskusję na temat: Oświeceniowa komedia polityczna – dydaktyzm czy propaganda?

6. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”, zapoznają się z tekstem 1 i wykonują ćwiczenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

7. Uczniowie zapoznają się z tekstem 2 i wykonują ćwiczenia 3‑8. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o krótkie zreferowanie historii Teatru Narodowego w kontekście historycznym.

2. Prowadzący zajęcia prosi wybranego ucznia o scharakteryzowanie repertuaru Teatru Narodowego.

3. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o podsumowanie – wyjaśnienie, na czym polegała funkcja dydaktyczna teatru w czasach oświecenia i jak wiązała się z polityką Stanisława Augusta Poniatowskiego.

4. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

Napisz wypracowanie na temat: Funkcja dydaktyczna teatru współczesnego.

lub:

Napisz wypracowanie na temat: Teatr oświecenia jako „szkoła świata”.

Materiały pomocnicze:

• Jan Kott, Główne problemy teatru w dobie oświecenia, [w:] tegoż, Teatr Narodowy 1765–1794.

• Jan Kott, O nową syntezę polskiego Oświecenia, „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1950, nr 41/3–4.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Linia chronologiczna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.