Scenariusz zajęć

Autor: Justyna Mikołajczyk

Przedmiot: chemia

Temat: Wzory peptydów

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy

XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:

10) tworzy wzory dipeptydów, powstających z podanych aminokwasów.

Poziom rozszerzony

XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:

14) tworzy wzory dipeptydów i tripeptydów, powstających z podanych aminokwasów; rozpoznaje reszty aminokwasów białkowych w cząsteczkach peptydów.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• na podstawie wzorów nazywa peptydy;

• rozpoznaje i pisze wzory peptydów na podstawie ich nazw;

• definiuje pojęcie N‑końca i C‑końca peptydu;

• zastanawia się, jak powstają wiązania peptydowe.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• quiz;

• prezentacja multimedialna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• modelowanie;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Mentimeter;

• tablica ze wzorami aminokwasów dołączona do grafiki multimedialnej;

• modele kulkowo‑pręcikowe.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie: „Jak powstają peptydy? Jaka jest różnica między peptydami a białkami”?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół terminu „peptydy”. Nauczyciel może wykorzystać aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Analiza tekstu źródłowego w e‑materiale – uczniowie poznają zasady tworzenia/rysowania wzorów peptydów oraz zasady nazewnictwa peptydów. Uczniowie analizują animacje.

2. Prowadzący zajęcia wyświetla na tablicy multimedialnej wzór wybranego dipeptydu. Chętny uczeń wskazuje wiązanie peptydowe i omawia jego budowę. Inny uczeń podaje nazwę tego dipeptydu. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów.

3. W ramach quizu nauczyciel wyświetla na prezentacji multimedialnej kilka wzorów dipeptydów i tripeptydów. Zadaniem uczniów jest podanie poprawnej nazwy.

4. Nauczyciel rozdaje karteczki uczniom z nazwami dipeptydów i tripeptydów, tak by uczniowie siedzący w jednej ławce otrzymali inne nazwy. Każdy z uczniów podejmuje próbę narysowania w zeszytach wzorów strukturalnych dla swoich związków chemicznych. Następnie uczniowie, siedzący w tej samej ławce, wymieniają się między sobą zeszytami i sprawdzają poprawność narysowanego wzoru i zapisują koledze/koleżance informację zwrotną. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, wspiera ich. Prowadzący wyświetla poprawne wzory na tablicy.

5. Nauczyciel rozdaje dla każdej pary uczniów modele kulkowo‑pręcikowe. Uczniowie modelują wzory dipeptydów do nazw jakie otrzymali wcześniej na karteczkach. Nauczyciel weryfikuje poprawność zbudowanych modeli.

6. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując zadania w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: co to są peptydy? Jakie wiązanie powstaje podczas tworzenia się peptydów? Jak nazywamy reakcję podczas, której powstaje np. dwupeptyd?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłem/łam...

• Co sprawiało mi trudności...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe zadania z e‑materiału – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animację może uczeń wykorzystać przygotowując się do lekcji, na sprawdzian.

Materiały pomocnicze:

1. Tabela ze wzorami aminokwasów załączona w e‑materiale. 2. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to są peptydy?

• Jakie wiązanie powstaje podczas tworzenia się peptydów?

• Jak nazywamy reakcję podczas, której powstaje np. dwupeptyd?

3. Prezentacja multimedialna ze wzorami dipeptydów i tripeptydów.

4. Na małych karteczkach nauczyciel wypisuje po jednej nazwie dipeptydu i tripeptydu dla każdego ucznia. Przygotowuje prezentację multimedialną z poprawnymi wzorami.