Autor: Anna Juwan

Temat: Kwiaty i kwiatostany

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Rozróżnisz pojęcia kwiatu i kwiatostanu.

• Wyjaśnisz, czym są wzory i narysy kwiatowe.

• Porównasz kwiatostany groniaste i wierzchotkowe.

• Wskażesz przykłady roślin o kwiatostanach groniastych i wierzchotkowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• prezentacja;

• analiza grafiki interaktywnej;

• mapa pojęć.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Kwiaty i kwiatostany”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

2. Chętni/wybrani uczniowie pozyskują samodzielnie informacje dotyczące tematu lekcji oraz przynoszą na zajęcia okazy kwiatów i kwiatostanów, które omówią podczas prezentacji.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel inicjuje rozmowę na podstawie pytań zawartych we wprowadzeniu:
   – Czym różni się kwiat od kwiatostanu?
   – Jakie wyróżniamy elementy składowe kwiatu?
   – Jakie rodzaje kwiatostanów występują w naturze?

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, wykonali w zeszycie schematyczne rysunki poszczególnych rodzajów kwiatostanów wierzchotkowych. Następnie uczniowie wieszają plakaty na ścianie i porównują schematy, wskazując najważniejsze elementy budowy kwiatostanów pozwalające na ich odróżnienie. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie wymienić przynajmniej trzy różnice lub podobieństwa w budowie przedstawionych kwiatostanów) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych ćwiczenie nr 8 (w którym na podstawie przedstawionego fragmentu tekstu oraz własnej wiedzy mają za zadanie ocenić prawdziwość zdania: „Morfologia kwiatostanu roślin okrytonasiennych nie ma wpływu na ich zdolności wytwarzania nasion ani budowę dojrzałej rośliny”), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Po jego wykonaniu następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Klasa wspólnie wykonuje mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

• Stanisław Lewak, Jan Kopcewicz, Krzysztof Jaworski, „Fizjologia roślin. Wprowadzenie”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Grafika interaktywna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębić swoją wiedzę.