Scenariusz zajęć

Autor: Jolanta Loritz‑Dobrowolska

Przedmiot: biologia

Temat: Dziura ozonowa

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcia: ozon, warstwa ozonowa, dziura ozonowa;

• analizuje materiały źródłowe;

• objaśnia rolę ozonu w atmosferze oraz przyczyny i skutki jego niedoboru;

• formułuje wnioski.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• eksperymentalno‑obserwacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• analiza materiału źródłowego;

• mapa pojęć;

• modelowanie.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca grupowa;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• modele obrazujące zawartość ozonu w pracowni szkolnej (z listewek, drutu, papieru itp.);

• arkusze szarego papieru;

• kolorowe pisaki.

Przed lekcją

Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Rozpoznanie wiedzy potocznej uczniów – nauczyciel zadaje pytania, nawiązując do tematu lekcji: „Co to jest ozon?”, „Gdzie się znajduje?”, „Jaka jest jego funkcja?”, „Co wiecie o tzw. dziurze ozonowej?”.

2. Uczniowie konfrontują swoją potoczną wiedzę z informacjami zawartymi we wprowadzeniu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na czteroosobowe grupy. Każda z grup dostaje instrukcję do pracy i zapoznaje się z nią.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom modele obrazujące zawartość ozonu w pracowni szkolnej. Informuje, że w powietrzu w klasie znajduje się średnio 20 części na miliard objętości ozonu. Prosi uczniów o zmierzenie wymiarów klasy – długości, szerokości, wysokości – i obliczenie objętości powietrza. Na przykład w klasie o objętości 150 mIndeks górny 3³ mieści się 3 cmIndeks górny 3³ ozonu.

3. Uczniowie wykonują polecenia zawarte w części I instrukcji.

4. Liderzy grup omawiają wyniki swojej pracy na forum klasy. Pozostali członkowie grup aktywnie biorą udział w ich prezentacji. Nauczyciel podsumowuje pracę grup oraz dopowiada niezbędne informacje.

5. Uczniowie wykonują polecenia zawarte w części II instrukcji, po czym przedstawiają swoje wnioski na forum klasy.

6. Następnie powstaje klasowa lista działań na podstawie list zaprezentowanych przez poszczególne grupy. Może ona przyjąć formę plakatu, który zostanie umieszczony w pracowni biologicznej lub na korytarzu szkolnym.

Faza podsumowująca:

1. Chętne osoby przy współudziale pozostałych uczniów wykonują na tablicy mapę pojęć związanych z ozonem atmosferycznym, z uwzględnieniem znaczenia biologicznego, lub wykonują ćwiczenia od 5 do 8 z części „Sprawdź się”, odpowiedzi przedstawiając na forum klasy.

2. Nauczyciel zachęca uczniów do swobodnych wypowiedzi, pytając: „Czy ta lekcja była interesująca?”, „Co wam dała?”, „Co was zaskoczyło?”.

Praca domowa:

Sporządź notatkę z zaleceniami, jak należy się chronić przed promieniowaniem UVB, z uwzględnieniem pory roku, pory dnia i miejsca (np. ulica, plaża, trasa narciarska w górach).

Materiały pomocnicze:

• Portal internetowy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska – monitoring jakości powietrza w Polsce (raporty); portal internetowy NASA: Ozone Watch w skali globu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

Grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcjach geografii, fizyki i wiedzy o społeczeństwie.