Autor: Anna Grabarczyk

Temat: (Nie)Codzienne zachwyty Mirona B. – o cechach poezji Białoszewskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• określi, które elementy życiorysu Mirona Białoszewskiego miały największy wpływ na jego twórczość;

• rozpozna cechy charakterystyczne poezji lingwistycznej;

• podda analizie i interpretacji wybrane utwory Mirona Białoszewskiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie na podstawie dostępnych źródeł oraz sekcji „Przeczytaj” z e‑materiału zapoznają się z biografią Mirona Białoszewskiego. Zastanawiają się, które elementy życiorysu Mirona Białoszewskiego miały największy wpływ na jego twórczość.

Faza wprowadzająca:

1. Uczniowie rozpoczynają zajęcia od dyskusji na temat tego, które elementy życiorysu Mirona Białoszewskiego miały największy wpływ na jego twórczość. Następnie rozwiązują krzyżówkę.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z wierszami M. Białoszewskiego zamieszczonymi w e‑materiale. Nauczyciel prosi o wypisanie nowych wyrazów, z którymi dotąd jeszcze się nie spotkali. Chętna osoba przypomina definicję neologizmu – wyrazy, które nie wchodzą do powszechnego użycia, są jednorazowym, oryginalnym tworem wyobraźni poety, powołanym do życia w określonym celu, np. dla żartu.

2. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, zostają wybrani liderzy zespołów, którzy po zakończonej pracy przedstawią rozwiązania. Uczniowie będą tworzyć słowniczek znaczeń wyrazów z wiersza Szare eminencje zachwytu oraz dokonywać analizy i interpretacji utworu (ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”).
   Prace są omawiane na forum klasy, a wnioski zapisane do zeszytu.

3. Nauczyciel odtwarza film z wykładem dr. Skurtysa. Uczniowie w parach notują cechy charakterystyczne twórczości poetyckiej Mirona Białoszewskiego. Następnie wyjaśniają, co to znaczy, że Białoszewski jest „poetą codzienności”.

Faza podsumowująca:

1. W rozmowie podsumowującej nauczyciel zadaje pytania:
   - Na czym polega oryginalność poezji Mirona Białoszewskiego?
   - Czym jest poezja lingwistyczna?
   - Czy wiersze Mirona Białoszewskiego są łatwe czy trudne do zrozumienia?
   Uczniowie odpowiadają swobodnie, odnosząc się do tekstów poznanych w trakcie lekcji.

Praca domowa:

1. Ćwiczenie 10 z e‑materiału: O blokowiskach pisał nie tylko Miron Białoszewski. Na podstawie tekstów z e‑materiału uzupełnij tabelę, łącząc fragmenty z właściwymi określeniami.

Materiały pomocnicze:

• Miron Białoszewski, Finezje literackie, 2/5, O zabawach językowych u Białoszewskiego, Ninateka.

• Tomasz Kunz, „Ja: pole do przepisu”. Miron Białoszewski, czyli literatura jako forma istnienia, Teksty Drugie 2006/5.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do podsumowania lekcji.