Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: (Nie)Codzienne zachwyty Mirona B. – o cechach poezji Białoszewskiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
określi, które elementy życiorysu Mirona Białoszewskiego miały największy wpływ na jego twórczość;
rozpozna cechy charakterystyczne poezji lingwistycznej;
podda analizie i interpretacji wybrane utwory Mirona Białoszewskiego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie na podstawie dostępnych źródeł oraz sekcji „Przeczytaj” z e‑materiału zapoznają się z biografią Mirona Białoszewskiego. Zastanawiają się, które elementy życiorysu Mirona Białoszewskiego miały największy wpływ na jego twórczość.
Faza wprowadzająca:
Uczniowie rozpoczynają zajęcia od dyskusji na temat tego, które elementy życiorysu Mirona Białoszewskiego miały największy wpływ na jego twórczość. Następnie rozwiązują krzyżówkę.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z wierszami M. Białoszewskiego zamieszczonymi w e‑materiale. Nauczyciel prosi o wypisanie nowych wyrazów, z którymi dotąd jeszcze się nie spotkali. Chętna osoba przypomina definicję neologizmu – wyrazy, które nie wchodzą do powszechnego użycia, są jednorazowym, oryginalnym tworem wyobraźni poety, powołanym do życia w określonym celu, np. dla żartu.
Nauczyciel dzieli klasę na grupy, zostają wybrani liderzy zespołów, którzy po zakończonej pracy przedstawią rozwiązania. Uczniowie będą tworzyć słowniczek znaczeń wyrazów z wiersza Szare eminencje zachwytu oraz dokonywać analizy i interpretacji utworu (ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”).
Prace są omawiane na forum klasy, a wnioski zapisane do zeszytu.Nauczyciel odtwarza film z wykładem dr. Skurtysa. Uczniowie w parach notują cechy charakterystyczne twórczości poetyckiej Mirona Białoszewskiego. Następnie wyjaśniają, co to znaczy, że Białoszewski jest „poetą codzienności”.
Faza podsumowująca:
W rozmowie podsumowującej nauczyciel zadaje pytania:
- Na czym polega oryginalność poezji Mirona Białoszewskiego?
- Czym jest poezja lingwistyczna?
- Czy wiersze Mirona Białoszewskiego są łatwe czy trudne do zrozumienia?
Uczniowie odpowiadają swobodnie, odnosząc się do tekstów poznanych w trakcie lekcji.
Praca domowa:
Ćwiczenie 10 z e‑materiału: O blokowiskach pisał nie tylko Miron Białoszewski. Na podstawie tekstów z e‑materiału uzupełnij tabelę, łącząc fragmenty z właściwymi określeniami.
Materiały pomocnicze:
Miron Białoszewski, Finezje literackie, 2/5, O zabawach językowych u Białoszewskiego, Ninateka.
Tomasz Kunz, „Ja: pole do przepisu”. Miron Białoszewski, czyli literatura jako forma istnienia, Teksty Drugie 2006/5.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do podsumowania lekcji.