Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Referenda lokalne w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

7) przedstawia zakres działania poszczególnych poziomów samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) w Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem struktury głównych kierunków wydatków budżetowych na te działania oraz źródeł ich finansowania;

8) przedstawia organy stanowiące i wykonawcze samorządu terytorialnego na poziomie gminy i miasta na prawach powiatu oraz powiatu i województwa w Rzeczypospolitej Polskiej; charakteryzuje kompetencje tych organów i zależności między nimi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie referendów lokalnych dla demokracji;

• charakteryzuje rodzaje referendów lokalnych w Polsce;

• analizuje procedury prowadzące do przeprowadzenia referendum na wniosek mieszkańców.

Strategie nauczania:

• lekcja odwrócona;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• odgrywanie ról;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. W trakcie poprzednich zajęć uczniowie wybierają ze swojego grona osoby, które będą odgrywały role podmiotów uczestniczących w przygotowaniach referendum na wniosek mieszkańców. Podmiotami tymi są inicjator referendum oraz wójt (burmistrz lub prezydent miasta). Każdy z nich dobiera sobie trzech współpracowników. Reszta klasy będzie odgrywała rolę rady gminy (wybierze ze swojego grona przewodniczącego).

2. Zadaniem inicjatora referendum jest ustalenie pytania referendalnego i powiadomienie wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum. Obaj postępują zgodnie z wymogami ustawowymi. Inicjator wraz ze swoimi pomocnikami zbiera w całej szkole podpisy, w liczbie odpowiadającej wymaganiom ustawowym (na potrzeby gry należy przyjąć, że wszyscy uczniowie mają prawa wyborcze).

3. Uczniowie w trakcie przygotowań mogą wykorzystać animację.

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozpoczyna zajęcia, przedstawiając ich temat oraz cele.

Faza realizacyjna

1. Inicjator przekazuje wójtowi (burmistrzowi lub prezydentowi miasta) pisemny wniosek o przeprowadzenie referendum oraz załącza listę z podpisami. Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) potwierdza pisemnie otrzymanie wniosku oraz przekazuje dokumenty przewodniczącemu rady gminy.

2. Rada gminy powołuje ze swojego grona komisję, która odbywa posiedzenie z udziałem inicjatora referendum. Komisja sprawdza poprawność wniosku oraz podpisy. Inicjator udziela wyjaśnień. Komisja przegłosowuje sprawozdanie, które przewodniczący komisji przekazuje przewodniczącemu rady gminy.

3. Zbiera się rada gminy. Sprawozdawca komisji przedstawia wniosek o referendum oraz stanowisko komisji. Rada przeprowadza głosowanie w sprawie uchwały o referendum.

4. W przypadku odrzucenia przez radę gminy wniosku o przeprowadzenie referendum na wniosek mieszkańców inicjator może tę uchwałę zaskarżyć do wojewódzkiego sądu administracyjnego. W takiej sytuacji nauczyciel wybiera z grona uczniów skład sędziowski i rozpoczyna się rozprawa.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel ocenia działania uczestników gry. Zwraca uwagę na aspekt prawny, odwołując się do ustawy o referendum lokalnym.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–4 z sekcji Sprawdź się.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 5–8 z sekcji Sprawdź się.

Materiały pomocnicze:

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r, sejm.gov.pl.

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym, prawo.sejm.gov.pl.

Referendum Lokalne, referendumlokalne.pl.

Tomasz Zakrzewski, Rada miejska nie chce referendum w sprawie odwołania Burmistrza Boguszowa‑Gorc, referendumlokalne.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animacja może być wykorzystana przez uczniów jako inspiracja do przygotowania kampanii upowszechniającej wiedzę na temat referendów lokalnych.