Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Położenie międzynarodowe Polski przed wybuchem II wojny światowej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia wpływ zmian w sytuacji międzynarodowej w Europie Środkowej na bezpieczeństwo Polski;

• porównuje potencjał militarny Polski i III Rzeszy;

• przedstawia kluczowe założenia planów działań militarnych III Rzeszy i Polski.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Położenie międzynarodowe Polski przed wybuchem II wojny światowej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczeń 1 i 2 w sekcji „Sprawdź się”.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenie. Może wyświetlić odpowiedzi uczniów na tablicy interaktywnej. Prosi wybranego ucznia o uzasadnienie swojego rozwiązania.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i w czasie dyskusji wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

2. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 3 i 4, a następnie porównują odpowiedzi z koleżanką lub kolegą.

3. Nauczyciel prosi, aby jedna osoba (wskazana lub ochotnik) przypomniała, z którymi państwami Polska zawarła ściślejsze sojusze i jakie były ich ustalenia.

4. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Wybrana osoba czyta polecenie 1: „Oceń wartość sojuszy polsko‑rumuńskiego i niemiecko‑włoskiego w obliczu zbliżającego się polsko‑niemieckiego konfliktu zbrojnego”. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie dzielą się na czteroosobowe grupy i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

5. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczeń 5 i 6, uczniowie rozwiązują je wspólnie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy do czterech uczniów. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Położenie międzynarodowe Polski przed wybuchem II wojny światowej” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Może ocenić pracę wylosowanej grupy.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia interaktywne 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

H. Batowski, Między dwiema wojnami 1919–1939, Kraków 2001.

J. Buszko, Historia Polski 1864–1948, Warszawa 1984.

R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.

J. Prokopczuk, Historia powszechna 1871–1939, Warszawa 1984.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2010.

Wielka Historia Świata, t. 11, Wielkie wojny XX wieku (1914‑1945), pod red. nauk. M. Zgórniaka, Warszawa 2006.

A.M. Cienciała, Polityka mocarstw zachodnich wobec polski w okresie międzywojennym, „Mówią Wieki” 4 i 5/1973.

E. Duraczyński, Przed wybuchem wojny, „Mówią Wieki” 9/1989.

M. Kornat, Józef Beck i polska polityka zagraniczna, „Mówią Wieki” 9/2016.

R. Misiak, Pomorze Gdańskie i Wolne Miasto Gdańsk w stosunkach polsko‑niemieckich w latach 1919–1939, „Mówią Wieki” 1992 (numer specjalny).

R. Wapiński, Zagrożenie wojną a zachowania społeczeństwa polskiego wiosną i latem 1939 roku, „Mówią Wieki” 4 i 5/1990.

P.P. Wieczorkiewicz, Polityka Józefa Becka, „Mówią Wieki” 4/1982.

Wskazówki metodyczne:

• Cały e‑materiał może być wykorzystany do realizacji zajęć metodą odwróconej klasy. Wtedy uczniowie zapoznają się z informacjami w sekcji „Mapa interaktywna” i przygotowują swoje propozycje odpowiedzi. W szkole następuje czytanie i ocena koleżeńska opracowań uczniów.