Sprawdź się
Wskaż zdania prawdziwe i fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Polska odrzuciła propozycję sojuszu z ZSRS w obawie przed jego wykorzystaniem w celu opanowania terytorium Polski. | □ | □ |
| W obliczu wzrastającego zagrożenia ze strony III Rzeszy Polska odnowiła sojusz z Rumunią. | □ | □ |
| Zajęcie przez Polskę Zaolzia w 1938 r. poprawiło strategiczne położenie Polski w ewentualnym konflikcie z III Rzeszą. | □ | □ |
Ułóż wymienione wydarzenia w kolejności chronologicznej.
- zajęcie przez Polskę Zaolzia
- wypowiedzenie przez III Rzeszę paktu o nieagresji
- zawarcie paktu Ribbentrop–Mołotow
- utworzenie Protektoratu Czech i Moraw
- zawarcie paktu stalowego przez III Rzeszę i Włochy
- zawarcie sojuszu polsko-brytyjskiego
Na podstawie treści cytowanego źródła oceń, czy wynika z niego rzeczywista wola osiągnięcia kompromisu i pokojowego rozstrzygnięcia konfliktu polsko‑niemieckiego. Uzasadnij odpowiedź.
Nowe żądania Niemiec (tzw. szesnaście punktów) pod adresem Polski ogłoszone przez radio berlińskie o godz. 21 w dniu 31 sierpnia 1939Rząd Rzeszy Niemieckiej przedstawiając te propozycje uważa, że należy ostatecznie znaleźć wyjście: zmienić linię granicy, która stwarza nieznośną sytuację, zabezpieczyć obu stronom szlaki komunikacyjne, posiadające dla nich życiowe znaczenie, usunąć problem mniejszości – na ile to jest możliwe – a jeśli to nie jest możliwe, ukształtować znośnie los mniejszości przez stanowcze zagwarantowanie ich praw.
[…]
Z rozważań tych wynikają następujące konkretne propozycje:
1) Wolne Miasto Gdańsk zgodnie ze swym czysto niemieckim charakterem i jednomyślną wolą swej ludności wraca natychmiast do Rzeszy.
2) Terytorium tak zwanego korytarza, między Bałtykiem a linią Kwidzyn [Marienwerder] – Grudziądz‑Chełmno, Bydgoszcz (wraz z tymi miastami), a następnie na zachód do Trzcianki [Schönlanke] – rozstrzygnie samo o swej przynależności do Niemiec lub do Polski.
3) W tym celu odbędzie się na tym terytorium plebiscyt.
Źródło: Nowe żądania Niemiec (tzw. szesnaście punktów) pod adresem Polski ogłoszone przez radio berlińskie o godz. 21 w dniu 31 sierpnia 1939, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Wybuch II wojny światowej , t. 58, oprac. M. Turlejska, Warszawa 1961, s. 34–35.
Rozstrzygnięcie:
- tak
- nie
Przeanalizuj mapę, a następnie w nawiązaniu do jej treści wskaż zdania prawdziwe.
Przeanalizuj mapę oraz tekst źródłowy, a następnie oceń, czy pakt Ribbentrop–Mołotow wpłynął na plan niemieckich działań wojennych przeciwko Polsce.
Zapoznaj się z opisem mapy oraz przeanalizuj tekst źródłowy, a następnie oceń, czy pakt Ribbentrop–Mołotow wpłynął na plan niemieckich działań wojennych przeciwko Polsce.
Tajny protokół dodatkowy do paktu Ribbentrop-Mołotow[…]
1. W wypadku terytorialno‑politycznych przeobrażeń na terenach należących do państw nadbałtyckich (Finlandia, Estonia, Łotwa, Litwa), północna granica Litwy będzie zarazem granicą stref interesów Niemiec i ZSRR. Przy tej okazji obie strony uznają zainteresowanie Litwy rejonem Wilna.
2. W wypadku terytorialno‑politycznych przeobrażeń na terenach należących do Polski, strefy interesów Niemiec i ZSRR zostaną rozgraniczone w przybliżeniu wzdłuż rzek Narwi, Wisły i Sanu.
Źródło: Tajny protokół dodatkowy do paktu Ribbentrop-Mołotow. Cytat za: Nowe żądania Niemiec (tzw. szesnaście punktów) pod adresem Polski ogłoszone przez radio berlińskie o godz. 21 w dniu 31 sierpnia 1939 w: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Wybuch II wojny światowej, oprac. M. Turlejska, Warszawa 1961, s. 34-35.
Do fragmentów układów międzypaństwowych przyporządkuj odpowiadające im nazwy.
Rząd ZSRR i Rząd Niemiecki kierując się pragnieniem utrwalenia sprawy pokoju między ZSRR i Niemcami oraz wychodząc z podstawowych założeń paktu o neutralności, zawartego między ZSRR i Niemcami w kwietniu 1926 r., wyraziły zgodę na następujące porozumienie.
Art. I. Obie umawiające się Strony zobowiązują się do powstrzymania się od wszelkiej przemocy, od wszelkich aktów agresji i wszelkich napaści we wzajemnych stosunkach zarówno oddzielnie, jak i łącznie z innymi państwami.
Art. II. W przypadku gdy jedna z umawiających się Stron stanie się obiektem działań wojennych ze strony państwa trzeciego, druga umawiająca się Strona nie okaże temu państwu poparcia w żadnej formie.
Źródło: S. Sierpowski, Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 3, 1935–1939, s. 451–452. Możliwe odpowiedzi: 1. układ monachijski, 2. pakt stalowy, 3. pakt Ribbentrop–Mołotow, 4. pakt antykominternowski
Niemcy, Zjednoczone Królestwo, Francja i Włochy, biorąc pod uwagę osiągnięte już w zasadzie porozumienie co do odstąpienia Niemcom obszaru zamieszkanego przez Niemców sudeckich, zgodziły się na poniżej wymienione sposoby i warunki tej cesji oraz na zarządzenia, jakie mają być wydane, przy czym, na mocy tego porozumienia, każde z tych państw uważa się za odpowiedzialne za kroki niezbędne dla zapewnienia jego wykonania.
Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001, s. 114–115. Możliwe odpowiedzi: 1. układ monachijski, 2. pakt stalowy, 3. pakt Ribbentrop–Mołotow, 4. pakt antykominternowski
Świadome, że celem Międzynarodówki Komunistycznej, nazywanej Kominternem, jest rozkład istniejących państw i zawładnięcie nimi za pomocą wszelkich dostępnych środków. Przekonane, że tolerowanie mieszania się Międzynarodówki Komunistycznej w stosunki wewnętrzne narodów zagraża nie tylko ich pokojowi wewnętrznemu i dobrobytowi społecznemu, lecz także pokojowi świata w ogóle.
Pragnąc współpracować ze sobą dla obrony przed rozkładem komunistycznym, zgodziły się na następujące postanowienia:
Art. I. Wysokie Państwa układające się postanawiają informować się nawzajem o działalności Międzynarodówki Komunistycznej, naradzać się nad koniecznymi środkami obronnymi i realizować je w ścisłej współpracy.
Źródło: S. Sierpowski, Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 3, 1935–1939, s. 180–181. Możliwe odpowiedzi: 1. układ monachijski, 2. pakt stalowy, 3. pakt Ribbentrop–Mołotow, 4. pakt antykominternowski
Kanclerz Rzeszy Niemieckiej i Jego Królewska Mość Król Włoch i Albanii, Cesarz Abisynii, są zdania, iż nadszedł czas umocnić uroczystym paktem ścisłe stosunki przyjaźni i powiązania istniejące między narodowosocjalistycznymi Niemcami i faszystowskimi Niemcami.
[…]
Art. II. Gdyby wspólne interesy umawiających się Stron zostały zagrożone jakimikolwiek wydarzeniami międzynarodowymi, naradzą się one niezwłocznie nad krokami koniecznymi dla obrony ich tych interesów.
Źródło: S. Sierpowski, Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 3, 1935–1939, s. 427–428. Możliwe odpowiedzi: 1. układ monachijski, 2. pakt stalowy, 3. pakt Ribbentrop–Mołotow, 4. pakt antykominternowski
Rozstrzygnij, czy dane statystyczne ze źródła B potwierdzają przesłanie zawarte w plakacie oznaczonym jako źródło B.
Źródło A
Źródło B
Rozstrzygnij, czy w świetle przemówienia Adolfa Hitlera, cytowanego jako źródło A, Wielka Brytania była zdolna do wywiązania się ze zobowiązań zawartych w polsko‑angielskim sojuszu cytowanym jako źródło B. Uzasadnij odpowiedź.
Źródło A
Chciałem ustalić możliwe do przyjęcia stosunki z Polską, by najpierw podjąć walkę z Zachodem, lecz plan ten, który mi odpowiadał, nie mógł być wykonany, ponieważ zasadnicze przesłanki uległy zmianie. Stało się dla mnie rzeczą jasną, że Polska zaatakuje nas na wypadek konfliktu z Zachodem. […]
Następujące szczególne powody wzmacniają moją determinację. Anglia i Francja zaciągnęły zobowiązania, ani jedno, ani drugie państwo nie jest w stanie ich dopełnić. W Anglii nie ma właściwie zbrojeń, lecz raczej propaganda zbrojeń. […]
Program budowy floty na rok 1938 nie został jeszcze wykonany, przeprowadzono tylko mobilizację floty pomocniczej i zakup parowych trawlerów rybackich. Nie zanosi się na poważne wzmocnienie floty przed 1941 lub 1942 r.
Nie za wiele zrobiono na lądzie. Anglia będzie w stanie wysłać na kontynent najwyżej trzy dywizje. Również mało zrobiono w dziedzinie lotnictwa, nie wychodząc poza wstępne kroki. Obrona przeciwlotnicza jest dopiero w zaczątkach; w chwili obecnej Anglia ma tylko 150 dział przeciwlotniczych. Zamówiono dopiero nowe typy tych dział i upłynie długi okres czasu, nim zaczną być wytwarzane.
Źródło: wybór R. Nazarewicz. Cytat za: Międzynarodowe tło agresji Rzeszy Niemieckiej na Polskę w 1939 roku. Wybór dokumentów, wybór i wstęp R. Nazarewicz, Warszawa 1986, s. 151–152.
Źródło B
Sojusz polsko-brytyjski. Londyn, 25 sierpnia 1939 r.Rząd Polski i Rząd Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, pragnąc oprzeć współpracę między swymi krajami na trwałej podstawie, wynikającej z zapewnień o pomocy wzajemnej o charakterze obronnym już między nimi wymienionych, postanowiły w tym celu zawrzeć układ i wyznaczyły jako swych pełnomocników:
[…]
Art. 1. W razie, gdyby jedna ze Stron Umawiających się znalazła się w działaniach nieprzyjacielskich z jednym z mocarstw europejskich, w wyniku agresji tego mocarstwa przeciw tej Stronie Umawiającej się, druga Strona Umawiająca się niezwłocznie udzieli Stronie Umawiającej się zamieszanej w działania nieprzyjacielskie wszelkiej dla niej możliwej pomocy i poparcia.
Art. 2. 1) Postanowienia art. l znajdą zastosowanie również w razie jakiejkolwiek akcji ze strony jednego z mocarstw europejskich, wyraźnie zagrażającej, bezpośrednio lub pośrednio, niepodległości jednej ze Stron Umawiających się, a mającej taki charakter, że ta Strona Umawiająca się uważałaby za rzecz dla siebie żywotną stawienie oporu swymi siłami zbrojnymi.
2) Gdyby jedna ze Stron Umawiających się znalazła się w działaniach nieprzyjacielskich z jednym z mocarstw europejskich wskutek akcji tego mocarstwa zagrażającej niepodległości lub neutralności innego państwa europejskiego w sposób stanowiący wyraźną groźbę dla bezpieczeństwa danej Strony Umawiającej się, postanowienia art. l znajdą zastosowanie, ale bez uszczerbku dla praw wchodzącego w grę państwa europejskiego.
Źródło: Sojusz polsko-brytyjski. Londyn, 25 sierpnia 1939 r., [w:] Polska w latach 1918–1939. Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, oprac. K. Kawalec, L. Smołka, W. Suleja, red. W. Wrzesiński, Warszawa 1986, s. 406–408.