Scenariusz zajęć

Autor: Danuta Jyż‑Kuroś

Przedmiot: chemia

Temat: W świecie zapachów, czyli gdzie w przyrodzie występują estry

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XVII. Estry i tłuszcze. Uczeń:

11) wymienia zastosowania estrów.

Zakres rozszerzony:

XVII.Estry i tłuszcze. Uczeń:

12) wymienia zastosowania estrów.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia miejsca gdzie występują estry w przyrodzie;

• przyporządkuje wybrane związki chemiczne do grupy estrów;

• wskaże grupę estrową w różnych rodzajach estrów;

• definiuje znaczenie tłuszczów dla organizmów żywych;

• analizuje powiązanie budowy fosfolipidów z właściwościami błony komórkowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• kula śniegowa

Formy pracy:

• praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;

• słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• czyste kartki potrzebne do pracy metodą kuli śniegowej.

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z częścią tekstową e‑materiałem dotyczącego występowania estrów w przyrodzie. Efektem pracy ma być wykonanie prostego modelu fosfolipidu. Model ma być przestrzenny o wysokości dziesięciu centymetrów, szerokości i głębokości czterech centymetrów. Część hydrofilowa ma mieć trzy centymetry.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi wszystkich uczniów o pokazanie przygotowanych modeli. Prosi o wspólne ułożenie przygotowanych fosfolipidów tak jak są rozmieszczone w błonie biologicznej. Zwraca uczniom uwagę, że fosfolipidy są przykładem estrów mających bardzo duże znaczenie biologiczne. Zaznacza, że estry występują w przyrodzie częściej niż może się uczniom wydawać.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje, że będą poszukiwać odpowiedzi na pytanie – gdzie w przyrodzie występują estry i jakie mają znacznie?

2. Nauczyciel informuje, że uczniowie będą pracowali metodą kuli śniegowej. Nauczyciel podaje etapy pracy:

• Najpierw, każdy osoba indywidualnie opracuje odpowiedź na zadane pytanie.

• Później należy porównać swoje propozycje z osobą siedzącą najbliżej i spisać na osobnej kartce listę swoich wspólnych przykładów.

• Następnie uczniowie gromadzą się w czwórkach i w podobny sposób konfrontują swoje stanowiska, a zebrane rozwiązania zapiszą na nowej kartce.

• W dalszej części uczniowie połączą się w jeszcze liczniejsze grupy, aż wobec postawionego problemu wypowie się cała klasa. Wszystkie uzgodnione na forum całej klasy odpowiedzi wraz z przykładami zostaną zapisane na tablicy.

3. Po wykonaniu zadania i ustaleniu wspólnie przez uczniów odpowiedzi nauczyciel weryfikuje ją i w razie potrzeby uzupełnia. Ważne, aby przykłady zaproponowane przez uczniów były poprawne merytorycznie.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują zadania dołączone do tematu jako formę utrwalenia wiadomości i umiejętności z lekcji.

Praca domowa:

Uczniowie korzystają z medium bazowego i wykonują do niego zadania.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Medium może być wykorzystane:

• zgodnie z propozycją zawartą w scenariuszu;

• dla uczniów nieobecnych na lekcji jako formę uzupełnienia wiadomości;

• na lekcjach biologii.

Materiały pomocnicze:

Materiały dla osób szczególnie zainteresowanych tematem:

• https://www.nature.com/articles/ncomms14878

• https://www.farmacja.umed.wroc.pl/sites/default/files/files/Lipidy2011.pdf

• http://www.zsnr2chemia.cba.pl/Nauka/Organiczna/organiczna12.html