Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Teatr absurdu w Polsce

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpozna środki wyrażające ironię, autoironię, komizm, humor oraz patos w dramacie Sławomira Mrożka Tango; wyjaśni ich funkcje w utworze;

• zinterpretuje Tango Mrożka jako zapis życia człowieka w społeczeństwie zdominowanym przez totalitaryzm i propagandę;

• wyjaśni, na czym polega absurd w sztuce Mrożka;

• rozpozna elementy groteski w wybranych tekstach epoki.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli;

• dyskusja za i przeciw.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie przed lekcją przygotowują refleksje na temat pojęcia absurdu jako miary losu człowieka. Przypominają sobie także, czym jest groteska. Dyskusja zostanie przeprowadzona podczas zajęć.

Faza wprowadzająca:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”. Następnie wymieniają się obserwacjami i przemyśleniami w formie dyskusji (na temat podany przed zajęciami).

2. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i wspólnie z uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie w parach przygotowują mapę myśli podsumowującą informacje z sekcji „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”. Następnie zapoznają się z treścią sekcji „Prezentacja multimedialna”. Na podstawie zebranych w prezentacji fragmentów notują w parach podobieństwa i różnice w opiniach krytyków na temat bohaterów dramatów Witolda Gombrowicza, Tadeusza Różewicza i Sławomira Mrożka.
   Następnie dzielą się na kilkuosobowe grupy i opracowują tablicę edukacyjną opisującą cechy teatru absurdu jako innowacyjnej w latach 60. XX wieku sztuki scenicznej. Chętne osoby przedstawiają gotowe odpowiedzi.

2. Nauczyciel inicjuje debatę „za” i „przeciw” na temat: Tango Mrożka jako zapis życia człowieka w społeczeństwie zdominowanym przez totalitaryzm i propagandę. Zadaniem uczniów jest zaprezentowanie argumentów „za” i „przeciw” oraz przekonanie innych do swoich poglądów. Uczniowie uzyskują od nauczyciela informacje, jak należy dyskutować, wyrażać swoje zdanie bez prowokacji i osobistych ataków. Każda grupa musi mieć taki sam czas na wypowiedź.
   Przebieg:
   - Podział uczniów na dwie grupy.
   - Wyznaczenie czasu na przygotowanie argumentów.
   - Prezentacja argumentów.
   - Podsumowanie wyników debaty oraz ocena jakości i siły argumentów.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” - 1‑4. Pozostałe zadania uczniowie wykonują w parach. Po zakończeniu pracy nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Zinterpretuj wypowiedź badacza literatury:

   Jan Błoński
   Powtórka z „Tanga”
   W dyskusji o wolności (albo w krytyce pojęcia wolności jako „wolności od”) Mrożek zdaje się więc milcząco opowiadać po stronie Camusa; nie przestawał on powtarzać, iż wszelki bunt, aby nie wyrodzić się w nieobliczalną tyranię, musi nieść w sobie miarę i granicę, którą stanowi inny człowiek.

   Źródło: Jan Błoński, Powtórka z „Tanga”, „Życie Literackie” 1967, nr 44.

Materiały pomocnicze:

• A. Brillant‑Annequin, Teatr absurdu: narodziny współczesnej estetyki, „Ruch Literackie” 1995.

• Anna Krajewska, Dramat i teatr absurdu w Polsce, Wyd. Nauk. UAM, Poznań 1996.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.