Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Poeci o swoim życiu, twórczości i pośmiertnej sławie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• przeprowadzi analizę porównawczą utworów: Do losu Juliana Tuwima oraz Ostatni z mego pokolenia… Leopolda Staffa;

• na podstawie dwóch wierszy wskaże, w jaki sposób twórcy formułują refleksje na temat życia, twórczości i pośmiertnej sławy;

• omówi, w jaki sposób w obu utworach funkcjonuje topos non omnis moriar.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zastanowienie, czym jest sława, kiedy można uznać, że ktoś jest sławny oraz dlaczego tak się dzieje, że czasem sławę zyskuje się dopiero po śmierci.

Faza wprowadzająca

1. Uczniowie zapoznają się z sekcjami „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Nauczyciel odtwarza nagrania wierszy, o których mowa w lekcji.

   RDRL0v4a1nJSS

   Julian Tuwim

   Do losu

   Miłość mi dałeś, młodość górną,

   Dar ładu i wysokie żądze.

   I jeszcze, na uciechę durniom,

   Raczyłeś dać mi i pieniądze.

   Płonącą kroplą obłąkania

   W mózg szary mój wsączyłeś tęczę.

   Miraże wstają śród mieszkania,

   Palcami w stół na lutni dźwięczę.

   I gdy poniosło, to już niesie,

   Roztrącam dni i rwę na części,

   I w zgiełku wieku, i w rwetesie

   Ubrdało mi się jakieś szczęście:

   Rytmowi przebieg chwil powierzać,

   Apollinowym drżąc rozmysłem,

   Surowo składać i odmierzać

   Wysokim kunsztem słowa ścisłe.

   I kiedy kształt żywego ciała

   W nieład rozpadnie się plugawy,

   Ta strofa, zwarta, zwięzła, cała,

   Nieporuszona będzie stała

   W zimnym, okrutnym blasku sławy.

   Smutku! Uśmiechu! Melancholio!

   W bęben żałobny bije gloria…

   I smutnie brzmi: „Dum Capitolium…!”

   I śmieszne jest: „Non omnis moriar”.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie wspólnie przygotowują mapę myśli dotyczącą sławy. Wykorzystują informacje przygotowane w domu oraz te, z którymi zapoznali się w fazie wprowadzającej lekcji.

2. Nauczyciel odtwarza nagranie z sekcji audiobook. Uczniowie w grupach:
   - wypisują wyrazy, pojęcia, terminy, których dodatkowe wyjaśnienie jest konieczne, abyś móc przystąpić do analizy zaproponowanych w audiobooku kroków,
   - przypominają sobie tytuły utworów, których autorzy mówią o swojej sławie,
   - stawiają tezę bądź hipotezę interpretacyjną,
   - porządkują analizę kroków interpretacji porównawczej,
   - redagują wstęp do interpretacji porównawczej.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć nauczyciel odtwarza film Non omnis moriar w wierszach XX w. Uczniowie wyjaśniają w parach, czemu topos exegi monumentum łączy się z toposem non omnis moriar.

Praca domowa:

1. Poeci o swym życiu, twórczości i pośmiertnej sławie. Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej wierszy.

Materiały pomocnicze:

• Ginczanka Zuzanna, Non omnis moriar, [w:] tejże, Poezja Polski Ludowej. Antologia, red. R. Matuszewski, S. Pollak, Warszawa 1955.

• Wyrwas Katarzyna, Testament poetycki jako wtórny gatunek mowy, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Kraków 2015.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.