Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Z jakich wzorów czerpali polscy symboliści?
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne:
wskazuje najważniejsze cechy poetyki symbolistycznej, charakteryzuje m.in. pejzaż wewnętrzny;
interpretuje wybrane wiersze polskich symbolistów;
wskazuje związki między twórczością polskich symbolistów i twórczością poetów francuskich i belgijskich;
przedstawia środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla poezji i malarstwa symbolizmu.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Z jakich wzorów czerpali polscy symboliści?”. Następnie prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z utworami w e‑materiale: Paula Verlaine'a, Tadeusza Micińskiego, Charles'a Baudelaire'a i Kazimierza Przerwy‑Tetmajera zamieszczonymi w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie powinni utwory przeczytać i przygotować się do ich omówienia: przygotować wstępne informacje, które pozwolą umiejscowić teksty w kontekstach, np. biograficznym i/lub historycznoliterackim.
Przekład intersemiotyczny. Chętni uczniowie przygotowują krótki film (teledysk) jako ilustrację do utworu poetyckiego w e‑materiale: Tajemnica Leopolda Staffa. Film mogą przygotować na telefonach komórkowych lub wykorzystać szablony do animacji dostępne w internecie.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Wybrany przed lekcją uczeń (uczniowie) prezentuje film ilustrujący wiersz Leopolda Staffa Tajemnica. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela oceniają trafność prezentacji, jej związek z tekstem. Nauczyciel wykorzystuje tę dyskusję do rozpoczęcia rozmowy wprowadzającej, która ma pomóc ustalić cechy poetyki symbolistycznej.
Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Notują w zeszytach najważniejsze hasła dotyczące poetyki symbolizmu. Następnie wysłuchują audiobooka i wykonują ćw. 1 z sekcji „Audiobook”. Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel ocenia poprawność wykonania zadania, prosząc wybranych uczniów o prezentację ich odpowiedzi.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. W ramach podsumowania uczniowie wykonują w parach ćw. 1‑3 i 5 z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadań, omawiając je z uczniami.
Ostatnie ćwiczenie, 7 z sekcji „Sprawdź się”, uczniowie wykonują indywidualnie. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o zaprezentowanie odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Na zakończenie lekcji nauczyciel zadaje pytania podsumowujące: Do jakich poetów odwoływali się polscy symboliści? Wymień motywy typowe dla poezji symbolistycznej. Jakie środki artystycznego wyrazu wykorzystywali twórcy tego nurtu?
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Poszukaj wśród młodopolskich wierszy utworów, w których pojawiają się pejzaże wewnętrzne o ponurym nastroju. Zastanów się, czy zachowały do dziś wartość artystyczną. Przygotuj się do dyskusji na ten temat.
Zainteresowani uczniowie mogą dodatkowo wykonać ćw. 8 z e‑materiału (rozprawka).
Materiały pomocnicze:
Anna Pilch, Hermeneutyka jako metoda interpretowania tekstów poetyckich, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.
Zenon Uryga, Odbiór liryki w klasach maturalnych, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.
Jean Cassou, Encyklopedia symbolizmu, Warszawa 1992.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.