Autor: Joanna Oparek

Temat: Analiza i interpretacja tekstu literackiego: jak pisano o miłości? Do trupa Jana Andrzeja Morsztyna

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe.

Cele lekcji. Uczeń:

• przeanalizuje tekst literacki: Do trupa Jana Andrzeja Morsztyna, zwracając uwagę na właściwą ścieżkę analizy i interpretacji;

• wskaże podobieństwa i kontrasty między bohaterami Do trupa;

• omówi kompozycję utworu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna lub rzutnik;

• komputery z dostępem do internetu dla uczniów.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat motywu vanitas w kulturze baroku.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel prezentuje uczniom malarskie dzieła mistrzów baroku i omawia symbolikę wanitatywną. Rozwija również temat znaczenia kwestii metafizycznych w kulturze baroku.

2. Uczniowie zapoznają się z tekstami w sekcji „Przeczytaj”, a następnie rozważają następujące problemy:
   - źródła manieryzmu w sztuce;
   - metafizyczny lęk jako kondycja człowieka epoki baroku;
   - tradycja literacka tematu miłości w piśmiennictwie polskim.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi wybraną osobę o głośne odczytanie sonetu Do trupa. Następnie uczniowie zapoznają się z częścią „Czytaj dalej”, zawierającą model analizy i interpretacji sonetu.

2. Uczniowie przechodzą do sekcji „Mapa myśli”, dobierają się w pary i wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

3. Uczniowie zostają podzieleni na 3 grupy. Każdy zespół rozwiązuje wszystkie ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się” związane z sonetem Jana Andrzeja Morsztyna. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie wszystkich rozwiązań.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie: przedstawienie kolejnych kroków analizy i interpretacji utworu, które pozwoliły na określenie wymowy utworu.

2. Prowadzący zajęcia stawia wybranej osobie pytanie podsumowujące: Na czym polega wyjątkowość omawianego utworu? Inni uczniowie uzupełniają wypowiedź, a nauczyciel komentuje, odwołując się do kontekstu krytyczno‑literackiego.

3. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

1. Dlaczego ludzie cierpią z powodu miłości? Napisz rozprawkę, w której rozważysz to pytanie, odwołując się do sonetu Do trupa.

Materiały pomocnicze:

• Jadwiga Kotarska, O barokowym wirydarzu, [w:] Lekcje czytania. Eksplikacje literackie. Część 1, red. W. Dynak, A. W. Labuda, Warszawa 1991.

• Wybór poezji, oprac. Wiktor Weintraub, Wrocław 1988.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.