Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Kunsztowna forma wyrażania uczuć. Sonety odeskie Adama Mickiewicza
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
nazwie przeżycia wewnętrzne postaci mówiącej w utworze;
rozpozna w tekście środki artystycznego wyrazu i omówi ich funkcje;
scharakteryzuje sonet jako gatunek typowy dla poezji romantycznej;
wyjaśni, na czym polega nowatorski charakter sonetów Adama Mickiewicza.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru, flamastry.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie informacji na temat sonetu (budowa sonetu, rymy, przykłady sonetów z literatury).
Faza wprowadzająca:
Uczniowie, korzystając z pracy wykonanej w domu, tworzą wspólnie na dużym arkuszu papieru mapę myśli związaną z hasłem sonet. Chętna osoba omawia przygotowaną pracę.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali cel zajęć oraz kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel odtwarza nagranie z sekcji „Audiobook”. Uczniowie wyjaśniają dlaczego sonet może się wydawać gatunkiem antyromantycznym.
Nauczyciel prosi uczniów, by zapoznali się z wierszem zamieszczonym w sekcji „Sprawdź się”, następnie podzielili się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji związanej z tematem lekcji: Obraz miłości łączącej bohaterów lirycznych sonetu Widzenie się w gaju.
Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku naprowadzić uczniów). Nauczyciel wyjaśnia, że w tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu rozmowy. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.Prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Omów powody, dla których sonet stał się jednym z ważniejszych gatunków romantycznych.
Materiały pomocnicze:
Bogumiła Kurzeja, Śpiewacy Laury? Ideał Petrarki a liryczne portrety kobiet w wybranych sonetach polskich XIX wieku – zarys problematyki, „Konteksty Kultury”, nr 2015/12, z. 1.
Czesław Zgorzelski, O sonetach odeskich, [w:] tegoż, O sztuce poetyckiej Mickiewicza, Próby zbliżeń i uogólnień, Warszawa 1976.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.