Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Kunsztowna forma wyrażania uczuć. Sonety odeskie Adama Mickiewicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• nazwie przeżycia wewnętrzne postaci mówiącej w utworze;

• rozpozna w tekście środki artystycznego wyrazu i omówi ich funkcje;

• scharakteryzuje sonet jako gatunek typowy dla poezji romantycznej;

• wyjaśni, na czym polega nowatorski charakter sonetów Adama Mickiewicza.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie informacji na temat sonetu (budowa sonetu, rymy, przykłady sonetów z literatury).

Faza wprowadzająca:

1. Uczniowie, korzystając z pracy wykonanej w domu, tworzą wspólnie na dużym arkuszu papieru mapę myśli związaną z hasłem sonet. Chętna osoba omawia przygotowaną pracę.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel odtwarza nagranie z sekcji „Audiobook”. Uczniowie wyjaśniają dlaczego sonet może się wydawać gatunkiem antyromantycznym.

2. Nauczyciel prosi uczniów, by zapoznali się z wierszem zamieszczonym w sekcji „Sprawdź się”, następnie podzielili się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji związanej z tematem lekcji: Obraz miłości łączącej bohaterów lirycznych sonetu Widzenie się w gaju.
   Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku naprowadzić uczniów). Nauczyciel wyjaśnia, że w tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu rozmowy. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.

3. Prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.

2. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

1. Omów powody, dla których sonet stał się jednym z ważniejszych gatunków romantycznych.

Materiały pomocnicze:

• Bogumiła Kurzeja, Śpiewacy Laury? Ideał Petrarki a liryczne portrety kobiet w wybranych sonetach polskich XIX wieku – zarys problematyki, „Konteksty Kultury”, nr 2015/12, z. 1.

• Czesław Zgorzelski, O sonetach odeskich, [w:] tegoż, O sztuce poetyckiej Mickiewicza, Próby zbliżeń i uogólnień, Warszawa 1976.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.