Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Jak zbudowane są amidy?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:

8) pisze równania reakcji hydrolizy amidów (np. acetamidu) w środowisku kwasowym i zasadowym.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia budowę związku amidowego;

• dokonuje podziału amidów pod względem ich rzędowości;

• pisze równania reakcji otrzymywania amidów o różnej rzędowości;

• omawia właściwości związków amidowych.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących;

• burza mózgów;

• animacja;

• metoda kosza i walizki;

• technika gadająca ściana;

• modelowanie.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Dyskusja wprowadzająca, kierowana przez nauczyciela, która ma na celu zaciekawić uczniów poruszaną tematyką.

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia ,,amidy”.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zadaje pytanie „Jak zbudowane są amidy?”. Jeśli są osoby, które znają odpowiedź, mają ją zapisać na kartce, którą przekazują prowadzącemu. Reszta osób szuka odpowiedzi w e‑materiale, w sekcji „Przeczytaj”.

2. Uczniowie pracują w parach, tak jak siedzą w ławkach. Jedna osoba z pary przygotowuje zasady tworzenia nazw amidów jednorzędowych, a druga - nazewnictwo amidów drugo- i trzeciorzędowych. Po upływie wyznaczonego czasu na realizację tego zadania, każda para wzajemnie przekazuje sobie zasady tworzenia nazw amidów pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowych.

3. Modelowanie. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy, rozdaje modele kulkowo‑precikowe/plastelinę i wykałaczki/zapałki. Zadaniem uczniów jest konstruowanie modeli wskazanych przez nauczyciela amidów. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich i weryfikuje poprawność zbudowanych modeli.

4. Prowadzący zajęcia dzieli losowo uczniów na dwie grupy zadaniowe:

• I grupa – właściwości amidów;

• II grupa – otrzymywanie amidów.

4. Każda grupa otrzymuje od nauczyciela arkusze papieru A3 i mazaki, a następnie na podstawie dostępnych źródeł informacji, w tym treści e‑materiału, zapoznaje się z treściami w ramach swojego zagadnienia i opracowuje go. Po wykonaniu pracy liderzy grup, z wykorzystaniem techniki gadająca ściana, omawiają wytwory prac uczniowskich na forum. Pozostali uczniowie mogą uzupełniać wiadomości włączając się do dyskusji.

5. Uczniowie, aby podsumować zebrane dotychczasowe informacje na lekcji, oglądają animację pt. „Jak zbudowane są amidy?”. Samodzielnie wykonują ćwiczenia załączone do medium. W razie problemów, trudności czy niejasności – nauczyciel wraz z uczniami wspólnie wykonuje ćwiczenia na tablicy.

6. Uczniowie próbują samodzielnie rozwiąząć zadania z sekcji „Sprawdź się” 7 i 8, bez zaglądania w podpowiedzi. Nauczyciel czuwa nad poprawnością owych rozwiązań. Wyniki wspólnie są odczytywane na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie określają, jakie nowe pojęcia wystąpiły na lekcji.

2. Nauczyciel rozdaje kartki czerwone i zielone, następnie prosi o podniesienie kartek zielonych przez osoby, które nie mają żadnych wątpliwości związanych z dzisiejszym tematem lekcji, czerwonych przez osoby, które nie wszystko zrozumiały.
   Prowadzący prosi, aby na kartkach czerwonych uczniowie napisali, z czym były problemy, a następnie przykleili je do kosza. Na zielonych piszą, co ich zainteresowało i również przyklejają je do walizeczki (kosz i walizeczka wiszą na tablicy).

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• małe karteczki;

• arkusze papieru A3, mazaki;

• kartki zielone i czerwone;

• modele kulkowo‑pręcikowe/plastelina i wykałaczki/zapałki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Multimedium może być wykorzystane przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji lub przygotowywania się do pracy kontrolnej.