Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: biologia

Temat: Główne etapy rozwoju zarodkowego zwierząt

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Podasz główne etapy rozwoju zarodkowego.

• Scharakteryzujesz proces bruzdkowania.

• Porównasz rozwój zarodkowy zwierząt pierwo- i wtóroustych.

• Zilustrujesz proces gastrulacji.

• Określisz, jakie narządy i tkanki różnicują się podczas rozwoju listków zarodkowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• symulacja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru A1, flamastry.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Uczniowie interpretują ilustrację okładkową, przedstawiającą zdjęcie mikroskopowe zarodka pisklęcia we wczesnym stadium rozwoju. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o wykazanie jej powiązania z tematem.

2. Prowadzący lekcję informuje uczniów o planowanym przebiegu lekcji i przedstawia kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” oraz symulacją interaktywną i grafiką interaktywną zawartymi w e‑materiale.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i rozdaje im arkusze papieru A1, flamastry oraz koperty z hasłami. Liderzy grup losują jedno zdjęcie, które umieszczają na środku arkusza papieru. Następnie wybierają kopertę, na której widnieje nazwa odpowiadająca procesowi przedstawionemu na zdjęciu (zapłodnienie, bruzdkowanie, gastrulacja, organogeneza; zob. materiały pomocnicze). Uczniowie przygotowują plakaty w formie mapy myśli, wykorzystując informacje zawarte w e‑materiale. Ważne, aby na mapie myśli znalazły się hasła zamieszczone w kopercie.

3. Liderzy grup, zaczynając od grupy I, omawiają na forum klasy swoje mapy myśli.

4. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenia 1 i 2 do symulacji interaktywnej oraz 1 i 2 do grafiki interaktywnej. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie rozwiązują polecenie 3 do grafiki interaktywnej. Następnie przygotowują podobne zadanie (typu „prawda/fałsz”) dla osoby z pary. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji pod kątem zaangażowania w dyskusję, jakości opracowanych materiałów i współpracy w grupie.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

Symulację interaktywną można wykorzystać na innych lekcjach traktujących o etapach rozwoju zarodkowego w różnych grupach zwierząt.