Autor: Paulina Król

Temat: Człowiek „uwiedziony” przez fałszywą ideę. Postawa bohatera „Zbrodni i kary” w kontekście filozofii Maxa Stirnera

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dokona analizy fragmentów tekstu literackiego: Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego;

• scharakteryzuje Rodiona Raskolnikowa;

• porówna filozofię Maxa Stirnera z postawą Rodiona Raskolnikowa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli;

• burza mózgów;

• z użyciem e‑podręcznika;

• praca z tekstem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał: „Człowiek „uwiedziony” przez fałszywą ideę. Postawa bohatera Zbrodni i kary w kontekście filozofii Maxa Stirnera” i prosi o zapoznanie się z tekstami z sekcji „Mapa myśli”.

2. Trzej uczniowie przygotowują krótką prezentację: Kim był Max Stirner i jakie były założenia jego filozofii?

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel informuje uczniów, jakiego tematu będzie dotyczyła zapowiedziana lekcja. Uczniowie wyświetlają treść sekcji „Wprowadzenie”, czytają cele i omawiają kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel rozpoczyna z uczniami rozmowę: Co świadczy o wyjątkowości dzieł Fiodora Dostojewskiego?. Uczniowie czerpią wiedzę z fragmentu tekstu Bohdana Urbankowskiego Dostojewski - dramat humanizmów w sekcji „Wprowadzenie”.

Faza realizacyjna:

1. W imię jakiej idei Raskolnikow dokonuje zbrodni?. Następuje burza mózgów. Uczniowie dobierają się w pary i zapoznają się z podrozdziałem „Rodion Raskolnikow” z sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel następnie zachęca do zgłaszania pomysłów. Cała grupa dokonuje analizy i wyznacza najlepsze wybory.

2. Zgłoszeni przed lekcją uczniowie proszeni są o przedstawienie prezentacji. Reszta grupy tworzy notatki. Nauczyciel analizuje i ocenia.

3. Uczniowie wyświetlają sekcję „Mapa myśli”. Klasa tworzy trzy grupy i zapoznaje się z mapą myśli:
   — grupa 1: Przedstawienie głównych założeń filozofii Maxa Stirnera;
   — grupa 2: Dramatyzm konstatacji Raskolnikowa, że nie należy do „ludzi właściwych”;
   — grupa 3: Odwołanie do kontekstu całego utworu, wyjaśniające sprawdzenie „siebie”.
   Uczniowie dokonują analizy i interpretacji tekstów literackich i wykonują polecenie 2. W swojej pracy mogą korzystać z tekstów źródłowych zawartych w materiale. Nauczyciel wyznacza czas na odpowiedź, następnie wyłania osobę z grupy i prosi o odpowiedź. Reszta zespołu dopowiada. Nauczyciel ocenia pracę zespołów.

4. Uczniowie tworzą trzy nowe grupy i wykonują polecenie 1 z sekcji „Mapa myśli”. Nauczyciel sprawdza propozycje i komentuje.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć uczniowie tworzą cztery zespoły. Każdy zespół rozwiązuje interaktywny quiz z sekcji „Gra edukacyjna”. Po zakończeniu nauczyciel wyświetla rozwiązania i ogłasza wyniki. Następnie nagradza pracę drużyn.

2. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie 1 z sekcji „Gra edukacyjna”. Następnie rozpoczyna się rozmowa na temat kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

1. Wskaż problemy pojawiające się w powieści, które wynikają z chrześcijańskich, mitologicznych i folklorystycznych źródeł kultury europejskiej.

Materiały pomocnicze:

• Bogusław Mucha, Historia literatury rosyjskiej. Zarys. Wrocław‑Warszawa‑Kraków‑Gdańsk‑Łódź 1989.

• Bohdan Urbankowski, Dostojewski – dramat humanizmów, Warszawa 1978.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać teksty teoretyczne w  sekcji „Gra edukacyjne” do podsumowania lekcji.