Dlaczego latem nie pada śnieg?
Zastanawiasz się czasem, dlaczego latem o poranku trawa jest mokra, chociaż w nocy nie padał deszcz? A czy wiesz, że każdy z tysięcy płatków śniegu wygląda nieco inaczej? Ten rozdział pomoże ci zrozumieć kilka przyrodniczych tajemnic.
że temperatura wpływa na stan skupienia substancji;
że w upalne dni nie pada śnieg ani nie powstaje szron.
rozróżniać podstawowe opady i osady atmosferyczne;
wskazywać związek między temperaturą a rodzajem opadów lub osadów atmosferycznych;
wyjaśniać, dlaczego niektóre opady i osady atmosferyczne występują tylko w określonych porach roku.
1. Jak powstaje mgła?
Wiemy już, że w atmosferze znajduje się para wodna oraz że w sprzyjających warunkach w powietrzu powstają chmury. Rodzajem chmur są również mgły. Mgła pojawia się, kiedy wilgotne powietrze ochładza się, w wyniku czego zawarta w nim para wodna ulega skropleniu. Dzieje się tak na przykład podczas napływu ciepłego powietrza na zimne podłoże lub na skutek ochładzania się gruntu nocą.
2. Opady atmosferyczne
Odpowiedz, czy możliwe jest, by w środku zimy spadł deszcz zamiast śniegu. Uzasadnij swoje stanowisko.
Krople wody i kryształki lodu w chmurach stają się z czasem zbyt duże i ciężkie, aby utrzymać się w powietrzu, więc opadają na ziemię. Obserwujemy wówczas opady atmosferyczneopady atmosferyczne. Jednak rodzaj opadu zależy nie tylko od tego, czy w chmurze powstały krople wody, czy kryształki lodu. Decyduje o tym także temperatura powietrza w dolnej warstwie atmosfery. Gdy jest ona dodatnia – pada deszcz, lecz gdy temperatura spadnie poniżej zera, wówczas obserwujemy opady śniegu. Czasami krople wody są tak drobne, że wiatr z łatwością je unosi. Wtedy mamy do czynienia z mżawką.
Innym rodzajem opadów atmosferycznych jest grad. Tworzą go bryłki lodowe, tzw. gradziny, których średnica wynosi zwykle od 5 mm do 30 mm. Powstają one w chmurach burzowych na skutek silnych prądów powietrza wewnątrz chmury oraz zderzania się kryształków lodu z kropelkami wody. Opady gradu najczęściej występują wiosną i latem.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D3aG2NSvs
Kilkanaście zdjęć przedstawia śnieżynki. Śnieżynki mają kształt sześcioramiennych gwiazdek. Śnieżynki są symetryczne – każde ramię jednej śnieżynki wygląda tak samo, jak pozostałe pięć. Każda śnieżynka wygląda inaczej. Ramiona utworzonych gwiazdek składają się z różnych kształtów geometrycznych. Końce ramion śnieżynek są ostre, zaokrąglone, trapezowate, itp. Środkowa część śnieżynki również przybiera różne kształty geometryczne: koła, gwiazdy, sześciokąta. Są przeźroczyste i kruche.
Mimo że płatki śniegu występują w ogromnych ilościach, trudno jest znaleźć identyczne. Wpływ na kształt śnieżynki mają najdrobniejsze nawet zmiany ciśnienia, temperatury i wilgotności w atmosferze. Płatki śniegu wcale jednak nie muszą przypominać gwiazdek. Na przykład w temperaturze od −15°C do −2°C tworzą się kryształy w kształcie sześciokątnych, cienkich płytek. W temperaturze poniżej −15°C płatki śniegu mają postać igiełek lub kolumn o sześciokątnym przekroju.
3. Osady atmosferyczne
Spróbuj wyjaśnić, dlaczego latem nie obserwujemy szronu.
Zdarza się, że para wodna zawarta w powietrzu, które styka się z zimnym podłożem, skrapla się i osiada w postaci rosy. Zjawisko to obserwujemy w bezwietrzne i bezchmurne wieczory i ranki. Zimą, kiedy temperatura gruntu jest ujemna, powstaje szron. Z powodu niskiej temperatury zamiast kropelek wody tworzą się wówczas kryształki lodu.
Podobnym nieco do szronu osadem atmosferycznym jest szadź (często nazywana także sadzią). Tworzy się ona podczas mroźnej pogody, gdy nad silnie wychłodzone podłoże napływa ciepłe i wilgotne powietrze. Na gałęziach drzew, przewodach telekomunikacyjnych czy ogrodzeniach możemy zaobserwować wówczas duże kryształki lodu tworzące coraz grubszą warstwę. Niebezpiecznym osadem atmosferycznym jest gołoledź. Gdy temperatura gruntu jest ujemna, wówczas kropelki deszczu zamarzają na podłożu i tworzą cienką warstwę cienkiego lodu.
Jednym z najniebezpieczniejszych zjawisk pogodowych jest tzw. burza lodowa. Mamy z nią do czynienia, gdy padający deszcz zamarza natychmiast po zetknięciu z podłożem. Pod ciężarem lodu walą się dachy budynków i łamią drzewa.
Podsumowanie
Mgła to zawieszone w powietrzu, bardzo małe krople wody.
Do opadów atmosferycznych zaliczamy deszcz, śnieg i grad.
Do osadów atmosferycznych zaliczamy rosę, szron, szadź oraz gołoledź.
Wyjaśnij, dlaczego na wiosnę śnieg nie topnieje wszędzie w takim samym czasie.
Wyjaśnij, dlaczego latem nie pada śnieg.
Zobacz także
Zajrzyj do zagadnień pokrewnych:
Woda – zadziwiająca cieczWoda – zadziwiająca ciecz
ChmuryChmury
Słowniczek
chmura o podstawie na poziomie ziemi, powstała podczas skroplenia się pary wodnej podczas zetknięcia ciepłego, wilgotnego powietrza z chłodnym podłożem
ciekłe i stałe produkty kondensacji pary wodnej opadające na powierzchnię ziemi
ciekłe i stałe produkty kondensacji pary wodnej powstające na skutek kontaktu podłoża z cieplejszym powietrzem
Zadania
Rosa pojawia się zwykle
- w samo południe.
- o świcie i o zmierzchu.
- w dowolnej porze doby.
Uzupełnij puste miejsca, wybierając brakujące elementy z listy.
dwutlenek węgla, para wodna, woda, bezkształtnych igiełek, okrągłych gwiazdek, grubej twardej pokrywy, opadu śniegu, obfitego deszczu, tlen, płaskich gwiazdek, wielowarstwowych, osadu lodowego
W ujemnej temperaturze ................................................ w powietrzu przekształca się w kryształki lodu.
Płatki śniegu najczęściej mają kształt ................................................ i spadają na ziemię w postaci .................................................
Czym charakteryzuje się letni deszcz w Polsce?
- dużymi kroplami
- intensywnym, ale krótkotrwałym opadem
- małymi kroplami
- powolnym ale długotrwałym opadem
Wskaż, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Szadź powstaje podczas niezbyt silnych przymrozków lub mrozów. | □ | □ |
| Gdy temperatura jest wyższa od 0°C, po zetknięciu się powietrza z chłodnym podłożem powstaje rosa złożona z drobnych kropelek wody o różnej wielkości. | □ | □ |
| Jeżeli temperatura wynosi 0°C lub nieco mniej, po zetknięciu się powietrza z chłodnym podłożem powstaje szron złożony z kryształków lodu. | □ | □ |
| Szron i szadź to dwie różne nazwy tego samego zjawiska. | □ | □ |
| Mgła jest rodzajem osadu atmosferycznego. | □ | □ |
Szadź, w odróżnieniu od szronu, przyjmuje postać
- sypkiej, puszystej i jednorodnej pokrywy.
- zbitej, zwartej warstwy osadu złożonego z igiełek lodowych.
- skorupy szklistego lodu.
Do czego może doprowadzić mgła?
- do wypadków drogowych
- do lawin
- do wypadków lotniczych
- do zamarznięć
Gradobicie to groźne zjawisko przyrodnicze odpowiedzialne między innymi za
- uszkodzenia karoserii samochodów.
- osunięcia ziemi pod naporem grudek gradu.
- niszczenie dróg asfaltowych.
Przyporządkuj zjawisko atmosferyczne do opadu lub osadu.
szron, grad, tęcza, szadź, gołoledź, rosa, śnieg, deszcz, mgła
| opady atmosferyczne | |
|---|---|
| osady atmosferyczne | |
| elementy niepasujące do żadnej kategorii |