Dziś będę straszny: pokażę wam komiks
Sen jest atrakcyjnym motywem dla wszelkich sztuk. Sięgają po niego także twórcy komiksów. Przykłady prezentowane w ramach tej lekcji ukazują wyłącznie dwa z wielu możliwych wariantów wprowadzenia snu do komiksowego świata przedstawionego.
1) Przeprowadź rozmowy wśród ludzi z różnych pokoleń interesujących się komiksami. Zapytaj ich o powody fascynacji tego rodzaju tekstami kultury. Zrób listę tytułów komiksów, które czytali twoi rozmówcy.
2) Wypisz tytuły znanych ci opowieści graficznych. Jeśli lubisz czytać tego typu utwory, wymień w punktach, co cię w nich pociąga. Jeśli nie się nimi nie interesujesz, napisz, co cię do komiksówu zniechęca.
Skąd się bierze woda sodowa i nie tylko Tadeusza Baranowskiego
Tadeusz Baranowski
Polski plastyk, malarz i ilustrator, znany zwłaszcza jako scenarzysta i rysownik komiksowy. Obok Janusza Christy, Henryka Jerzego Chmielewskiego, Grzegorza Rosińskiego i Bogusława Polcha to jeden z najbardziej zasłużonych twórców reprezentujących polski komiks. Wśród jego dokonań w tej dziedzinie znajdują się m.in.: Skąd się bierze woda sodowa i nie tylko (pierwsze wydanie w 1980 roku), Na co dybie w wielorybie czubek nosa Eskimosa (1980), Antresolka profesorka Nerwosolka (1985), Podróż smokiem Diplodokiem (1986). Graficzne historie Tadeusza Baranowskiego wyróżnia przede wszystkim oryginalny, rozpoznawalny styl rysunku (czyli, mówiąc potocznie, „kreska”) oraz specyficzny humor, zwłaszcza słowny.
Sen Bąbelka
Obejrzyj planszę z komiksu Skąd się bierze woda sodowa i nie tylko. Następnie wybierz z umieszczonych w tabeli przeciwstawnych cech te, które są odpowiednie dla stylu i treści przedstawionego rysunku. Dokonując wyboru, przygotuj argumenty, którymi uzasadnisz swoją decyzję.
| Co opisuje para odpowiedzi: | Odpowiedź 1. | Odpowiedź 2. |
| Konwencja graficzna | Realistyczna □ | Nierealistyczna □ |
| Ujęcie przedstawionej na rysunku rzeczywistości | Statyczne □ | Dynamiczne □ |
| Estetyczne nacechowanie rysunku | Rysunek ma charakter komiczny, żartobliwy. □ | Rysunek przedstawiony został w konwencji serio i tak też powinien zostać odebrany przez czytelnika komiksu. □ |
| Nacechowanie rysunku: nastrój i emocje | Pogodny nastrój przygody, uczucie ekscytującego napięcia. □ | Nastrój ponury, pełen grozy, wywołujący przerażenie. □ |
| Porządek przedstawionych zdarzeń | Rysunek zaciera logiczny porządek następstwa zdarzeń, oddając charakterystyczną dla snu jednoczesność dziania się. □ | Zdarzenia na rysunku zaprezentowane zostały w porządku czasowego następstwa (przedstawienie pozwala stwierdzić, w jakiej kolejności zdarzenia następują po sobie). □ |
| Kto śni? | Nie sposób stwierdzić, który ze śpiących bohaterów wyśnił przedstawioną wizję. □ | Sposób przedstawienia planszy wskazuje odbiorcy, że zaprezentowana wizja wyśniła się Bąbelkowi (bohaterowi w czapie trapera). □ |
W słowniku terminów literackich lub słowniku języka polskiego znajdź definicję pojęcia „karykatura”. Rozważ słuszność stanowiska, że karykatura nie zawsze jest równoznaczna z negatywnym nacechowaniem przedstawionej postaci. Uzasadnij wypowiedź (pisemną lub ustną) odpowiednim przykładem wyszukanym w dostępnych źródłach.
Odpowiedz na pytanie: czy postaci przedstawione na rysunku Tadeusza Baranowskiego ujęte zostały w sposób karykaturalny? Wykorzystaj poznaną definicję karykatury i wnioski z poprzedniego zadania, by uzasadnić swoją odpowiedź.
Przedstaw wrażenia i uczucia, jakie wywołuje w tobie rysunek Tadeusza Baranowskiego. Czy ciekawi cię całość historii, z której zaczerpnięty został ten rysunkowy fragment? Dlaczego?
Jak zdefiniować komiks?
Zaznacz te cechy, które w odniesieniu do komiksu będą zawsze prawdziwe i z których można by zbudować definicję tego medium.
- Jest opowieścią graficzną.
- Rolę dominującą w przekazie odgrywa słowo.
- Składa się z co najmniej dwóch kadrów.
- Tekst jest wkomponowany w obraz.
- Na stronie (planszy) może się znajdować wyłącznie jeden kadr.
- Układ kadrów odpowiada biegowi fabuły.
- Dialogi i myśli bohaterów prezentowane są w tzw. dymkach.
- Jest formą skierowaną wyłącznie do młodych odbiorców.
- Może być zrealizowany przy użyciu różnych technik plastycznych i w różnorodnych konwencjach.
- Graficzne przedstawienie rzeczywistości ma zawsze charakter realistyczny.
Odwołując się do wniosków z wykonanego ćwiczenia, skonstruuj na wzór słownikowy i zapisz w zeszycie definicję komiksu. Wykorzystaj wszystkie poprawne wskazania z poprzedniego ćwiczenia. Jeśli stwierdzisz, że to konieczne, możesz ten wykaz uzupełnić o inne właściwości, które uznasz za niezbędne do sformułowania precyzyjnej definicji.
Porównaj skonstruowaną przez siebie definicję z definicją słownikową. Zanotuj różnice.
Wielki turniej Janusza Christy
Janusz Christa
Polski scenarzysta i rysownik komiksowy, znany przede wszystkim jako autor cyklu o Kajku i Kokoszu – jednej z najsłynniejszych serii w dziejach polskiego komiksu. Pierwsze części cyklu ukazywały się w odcinkach (w tradycyjnej formie pasków komiksowych) w gdańskim dzienniku „Wieczór Wybrzeża” począwszy od 1972 roku. W późniejszym czasie historie o Kajku i Kokoszu drukowane były również na łamach „Świata Młodych” oraz w magazynie „Relax”„Relax”. Wśród innych komiksowych dokonań Janusza Christy warto wspomnieć serię o Kajtku i Koku (rozpoczętą wcześniej niż cykl o Kajku i Kokoszu), bohaterach przygodowych opowieści marynarskich, kryminalnych i fantastycznonaukowych, a także dwie sensacyjno‑marynarskie opowieści o Gucku i Rochu.
Plansza z komiksu Janusza Christy w ostatnim kadrze ukazuje początek sennego koszmaru kasztelana Mirmiła. Zaproponuj dalszy ciąg tej historii. Swój pomysł możesz przedstawić w formie opowiadania lub komiksu.
Porównaj plansze z komiksu Janusza Christy z prezentowaną wcześniej planszą z komiksu Tadeusza Baranowskiego.
Co jest podobne w komiksach obu autorów, a co je różni?
Obecność humorystycznych akcentów., Postacie ujęte w sposób karykaturalny., Zwielokrotnienie wizerunku głównego bohatera snu w obrębie jednego kadru., Rozdzielenie w graficznym rozplanowaniu planszy rzeczywistości (jawy) i snu., Sposób czasowego ujęcia układu zdarzeń.
| Podobieństwa | |
|---|---|
| Różnice |
Zadaniowo
Wykorzystując wnioski z wykonanych na lekcji ćwiczeń i własne spostrzeżenia, opisz planszę z komiksu Tadeusza Baranowskiego przedstawiającą sen Bąbelka. Zadbaj o to, by Twój opis był uporządkowany (np. według zasady: od ogółu do szczegółu lub od szczegółu do ogółu). By uniknąć monotonii wypowiedzi, staraj się różnicować konstrukcje składniowe, którymi będziesz się posługiwać.