Ergonomia i organizacja pracy w pasiece i pracowni
ROL.03. Prowadzenie produkcji pszczelarskiej – pszczelarz 612302, technik pszczelarz 314206
ROL.09. Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej i pszczelarskiej – technik pszczelarz 314206
Ergonomia w pracowni
INFOGRAFIKA
Atlas interaktywny przedstawia ergonomię w pracowni. Podzielony jest na pięć zakładek. Każda zakładka zawiera dodatkowe informacje w postaci filmów, plansz interaktywnych, schematów czy ilustracji. Tekst w zakładkach jest tożsamy z nagraniem dźwiękowym (plikiem audio).
Pierwsza zakładka. Przepisy prawne.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RL3iYs7uB7J5S
Film nawiązujący do treści materiału
Druga zakładka. Organizacja pracowni.
Zdjęcie przedstawia różnego rodzaju miody, pyłek pszczeli oraz podkurzacz pasieczny. Na zdjęciu umieszczonych jest siedem punktów interaktywnych, których treść jest tożsama z nagraniami dźwiękowymi (plikami audio).
Punkt pierwszy. Razem, ale oddzielnie. Pracownia pasieczna zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej to pomieszczenie przeznaczone wyłącznie do pozyskiwania miodu z plastrów. Przygotowanie i naprawa sprzętu, sporządzanie syropu, wytapianie wosku, prace związane z utrzymaniem obejścia i pasieczyska należy wykonywać w innym pomieszczeniu.
Punkt drugi. Wymiary. Wysokość pomieszczeń pracowni powinna mieścić się w przedziale od 2,5 do 3,2 metra. Na jedną osobę zatrudnioną w pracowni należy przewidzieć przynajmniej 2 m2 powierzchni podłogi, która nie jest zajęta przez znajdujące się w pomieszczeniu sprzęty i urządzenia. Jeśli w pracowni wykorzystywana jest zautomatyzowana linia do ekstrakcji miodu, powinna ona mieć wymiary około 5 na 1,5 metra.
Punkt trzeci. Okna. Przepisy nakazują, aby pracownia była w odpowiednim stopniu oświetlona światłem naturalnym. Stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien wynosić nie mniej niż 1:8. Okna muszą być zaopatrzone w siatki ochronne, najlepiej przymocowane do paneli, które można łatwo zdemontować i wyczyścić.
Punkt czwarty. Oświetlenie elektryczne. W pracowni musi też być sprawna instalacja elektryczna i oświetlenie. Jeśli pracownia jest oświetlana tylko światłem sztucznym, a jednocześnie jest pomieszczeniem stałej pracy w rozumieniu ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, to wówczas jest wymagane uzyskanie zgody właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z właściwym okręgowym inspektorem pracy.
Punkt piąty. Podłoga i ściany. Podłoga w pracowni musi znajdować się powyżej otaczającego ją terenu. Należy ją wykonać z nieprzepuszczalnego, łatwo zmywalnego materiału ze spadkiem do kratki ściekowej. Ściany najlepiej pokryć glazurą lub lamperią wykonaną ze zmywalnych, nienasiąkliwych i nietoksycznych materiałów. Ścieki należy odprowadzać do sieci kanalizacyjnej lub szamba użytkowanego zgodnie z przepisami sanitarnymi.
Punkt szósty. Bieżąca woda. Pomieszczenia przeznaczone do pozyskiwania i konfekcjonowania miodu muszą być zaopatrzone w bieżącą wodę pitną. Jej właściwości fizykochemiczne i bakteriologiczne należy badać raz w roku, jeśli woda pochodzi z sieci wodociągowej, a jeżeli pochodzi z własnego ujęcia – dwa razy w roku.
Punkt siódmy. Higiena. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac związanych z pozyskiwaniem i obróbką miodu w pracowni konieczna jest przy wejściu zmiana wierzchniej odzieży osobistej na odzież roboczą. Przy wejściu należy wydzielić miejsce (szafa lub wieszak) pozwalające na swobodną zmianę odzieży. Osoby zajmujące się pozyskiwaniem produktów pszczelich powinny mieć aktualne zaświadczenia lekarskie dopuszczające do wykonywania pracy w bezpośrednim kontakcie z żywnością i muszą mieć odpowiednią wiedzę na temat higieny.
Trzecia zakładka. Zasady ergonomii w pracowni. Ilustracja przedstawia projekt pracowni. Znajduje się na niej dwanaście punktów interaktywnych, uzupełnionych o informacje, których treść jest tożsama z nagraniem dźwiękowym (plikiem audio).
Punkt pierwszy. Najprostsza definicja <strong>ergonomii to wygoda i bezpieczeństwo oraz efektywność pracy w danym pomieszczeniu. Stanowiska do wykonywania poszczególnych czynności w pracowni powinny być usytuowane zgodnie z jej zasadami.
Punkt drugi. Należy zatem tak rozmieścić sprzęty, aby zachować jednokierunkowego ciąg technologiczny oraz właściwą kolejność działań przy pozyskiwaniu i konfekcjonowaniu miodu.
Punkt trzeci. Ciąg stanowisk powinien zaczynać się od miejsca do mycia rąk. Przy umywalce (zlewie) należy umieścić dozownik mydła w płynie oraz podajnik na ręczniki jednorazowe. Nie powinno się stosować ręczników tekstylnych (gromadzi się na nich brud i bakterie). Trzeba też unikać elektrycznych dmuchaw do osuszania rąk, w ciepłym nawiewie gromadzą się bowiem bakterie, które po włączeniu urządzenia będą intensywnie rozdmuchiwane po całej pracowni.
Punkt czwarty. Obok umywalki/zlewozmywaka powinien znajdować się kosz na zużyte ręczniki i odpadki zamykany pokrywą otwieraną za pomocą nożnego pedału.
Punkt piąty. W sąsiedztwie stołu do odsklepiania plastrów powinno się znaleźć stanowisko do ustawienia transportówek z pełnymi plastrami.
Punkt szósty. Kolejne stanowisko to stół do odsklepiania plastrów.
Punkt siódmy. W pobliżu należy ulokować miodarkę, aby przy umieszczaniu w niej odsklepionych plastrów pokonywać jak najkrótszą drogę. Obok miodarki umieszcza się też naczynia (np. odstojniki) z cedzidłami (sitami), żeby po skończeniu wirowania swobodnie móc umieścić je pod otworem spustowym, z którego będzie wylewał się miód.
Punkt ósmy. Następne stanowisko to miejsce, gdzie miód jest klarowany w odstojnikach. Powinno być ono umiejscowione tak, by pojemniki nie były narażone na przewrócenie i zanieczyszczenia.
Punkt dziewiąty. W kolejnym kroku odstojniki przenoszone są lub przewożone na wózku transportowym na stanowisko do konfekcjonowania miodu, czyli rozlewania go do pojemników handlowych. Najczęściej są to słoiki.
Punkt dziesiąty. W osobnym pomieszczeniu powinny odbywać się takie prace jak: wytapianie i klarowanie wosku, przetapianie plastrów, przygotowywanie ramek i innego sprzętu, czynności związane z wychowem matek.
Punkt jedenasty. Niezbędny jest też oddzielny magazyn do przechowywania gotowych produktów.
Punkt dwunasty. Do dezynfekcji sprzętu i urządzeń powinno być przeznaczone osobne pomieszczenie.
Czwarta zakładka. Pozyskiwanie miodu w małych pasiekach.
Slajd pierwszy. Przy pozyskiwaniu i obróbce miodu wszystkie wykorzystywane sprzęty i urządzenia muszą być wykonane z materiałów łatwo zmywalnych, dopuszczonych do kontaktu z żywnością, odpornych na korozję i niereagujących ze składnikami żywności.
Zdjęcie przedstawia zbieranie miodu z plastrów za pomocą specjalnego grzebienia.
Slajd drugi. Odsklepianie plastrów wykonuje się na stołach do odsklepiania, które są wykonane najczęściej ze stali nierdzewnej. Stoły te mają kształt wanny. Na perforowaną podkładkę opadają odsklepiny, natomiast na dnie stołu zbiera się miód wyciekający z plastrów podczas tej czynności.
Zdjęcie przedstawia pusty plaster. Umieszczony jest na specjalnej tacce. Pod plastrem znajduje się zebrany miód.
Slajd trzeci. Odsklepianie, czyli ścinanie woskowego zasklepu, którym pszczoły zamykają komórki z miodem, można wykonywać za pomocą odsklepiacza widełkowego. Pozwala on dość dokładnie odsklepić plaster.
Zdjęcie przedstawia zbliżenie na zbiór miodu za pomocą specjalnego grzebienia.
Slajd czwarty. Odsklepiać plastry można też nożami, również podgrzewanymi elektrycznie. Umożliwiają one szybsze wykonanie tej czynności, jednak nie odsklepiają wklęsłych nierówności plastra.
Zdjęcie przedstawia zbiór miodu z plastra za pomocą specjalnego, długiego noża.
Slajd piąty. Odsklepione plastry przekłada się do miodarki i odwirowuje miód. Miodarka zbudowana jest ze zbiornika i wirującego w nim kosza, w którym umieszcza się odsklepione plastry. W trakcie wirowania miód wyrzucany jest z komórek plastra, spada na ściany miodarki i spływa na dno. Urządzenie to może być elektryczne lub napędzane ręcznie.
Zdjęcie przedstawia miodarkę, w której znajdują się plastry.
Slajd szósty. Po odwirowaniu miód należy przecedzić. Z miodarki miód wypływa otworem spustowym na podstawione pod nim cedzidła (sita). Czynność tę trzeba wykonać dwukrotnie, aby pozbyć się jak największej ilości pozostałego wosku i innych zanieczyszczeń.
Zdjęcie przedstawia przelanie miodu na sito.
Slajd siódmy. Przez kilka dni miód klaruje się w odstojnikach. Są to pojemniki z kurkiem spustowym osadzonym 3–5 cm powyżej dna. Dodatkowo w najniższym punkcie odstojnika umieszczony jest drugi kurek, który służy do spuszczania miodu z zanieczyszczeniami.
Zdjęcie przestawia pojemnik o kształcie walca, do którego przekładany jest miód.
Slajd ósmy. Na koniec można przystąpić do rozlewania sklarowanego miodu do słoików.
Zdjęcie przedstawia przelanie miodu do szklanych pojemników.
Piąta zakładka. Pozyskiwanie miodu w pasiekach towarowych.
W zakładce znajduje się film bez lektora. Słychać tylko spokojną muzykę ilustracyjną. Widoczny jest na nim mężczyzna, który czyści ramki i ładuje je do odsklepiacza. Mężczyzna znajduje się w pomieszczeniu z dużą maszyną. Wkłada ramki na podest i czyści je z obu stron za pomocą specjalnego grzebienia. Przekłada korpus dalej na taśmie i oddziela od niego ramki. Ramki przesuwa do większej maszyny. Następnie ukazane jest odsklepianie mechaniczne. Kamera pokazuje widok z góry na ramki umieszczone w maszynie. Każda ramka zostaje od siebie oddzielona. Maszyna czyści ramki w obrotowej części. Odcina się miód z plastrów, który trafia do pojemnika zlokalizowanego pod obrotową częścią i na platformę. Po chwili następuje rozładunek i załadunek odsklepionych plastrów do miodarki. Pracownik przeciąga ramki z taśmy do dużej maszyny, którą po chwili zamyka. Miodarka zostaje uruchomiona, a plastry się wirują, czyli obracają. Po tym procesie przekłada się odwirowane ramki do pojemników transportowych. Mężczyzna otwiera miodarkę i przenosi plastry do korpusów, które kładzie jeden na drugim. Ostatnim etapem jest wytaczanie odsklepin w prasie ślimakowej. W dużej maszynie złożonej z trzech płaskich koryt znajduje się okrągły element o kształcie walca. Z niego wydostają się wytłoczone odslepiny, które zbierają się w korytach. Do maszyny przyłączona jest aparatura, która kontroluje parametry. Części twarde są odseparowane i spadają do dużej plastikowej beczki.