Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z filmami i wykonaj kolejne polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1FJPoqiS
Film opowiadający o wojnie z Rosją w obronie Konstytucji, część pierwsza.
Opisz postawę Rosji, Austrii oraz Prus wobec Konstytucji 3 maja. Odwołaj się do wydarzeń we Francji, wojny rosyjsko‑tureckiej oraz zobowiązań polsko‑pruskich.
Opisz mankamenty armii polskiej w roku 1792.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1FJPoqiS
Film opowiadający o wojnie z Rosją w obronie Konstytucji, część druga.
Wyjaśnij w jaki sposób strona polska próbowała zneutralizować możliwość interwencji rosyjskiej.
Wyjaśnij co posłużyło Rosji jako pretekst do interwencji w Rzeczypospolitej.
Zapoznaj się z fragmentami i wykonaj polecenie.
Fragment A:
Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, cz. I(…) Widząc, iż już dla nas nie masz Rzeczypospolitej, iż Seym dzisieyszy na Niedziel tylko sześć zwołany, przywłaszczywszy sobie władzę Prawodawczą nazawsze, a iuż przez lat półczwarte ciągle ią ze wzgardą Praw uzurpując, połamał Prawa Kardynalne, zniósł wszystkie wolności Szlacheckie, a w dniu (…) w Rewolucyą i Spisek przemieniwszy się, nową Formę Rządu za pomocą Mieszczan, Ułanów, Żołnierzy narzuconą, Sukcesyią Tronu postanowił, Królowi od przysięgi na Pacta Conventa wykonaney uwolnić się dozwolił, władzę Królowi rozszerzy, od równości i wolności odepchnął (…).
A że Rzplta podbita i w rękach swych Ciemiężycielów (…) własnymi z niewoli dźwigać się nie możemy siłami, nic iey innego nie zostaje, tylko uciec się tak wspaniałości tey Wielkiej Monarchii, iako na Traktatach, które ią z Rzecząpospolitą wiążą.
Źródło: Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, cz. I, oprac. S. Ochman, K. Matwijowski, Wrocław 1980, s. 215–216.
Fragment B:
Wiek XVI-XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniówTych więc (tj. przodków) przykładami przez tak wielkie i okazałe pobudki prawem naturalnym, każdemu narodowi pozwolonym, zbieramy się do obrony wiary i wolności i na wzór dawniejszych konfederacji przy wierze św. rzymskiej katolickiej et circa immunitatem [i przy nienaruszalności] świątnic pańskich, przy prawach starodawnych i swobodach narodowych – na podźwignienie, oraz i uwolnienie spod ciężkich i nieprzyjacielskich aresztów współbraci naszych – także na zniesienie uciążliwej i nieprzystojnej straży i okropnego położenia wojskiem rosyjskim J.O. ks. Radziwiłła wojewody wileńskiego, marszałka konfederacji, i innych osób konfederackich, w Warszawie wojskiem rosyjskim otoczonych i pod strażą zbrojną tegoż wojska trzymanych – konfederujemy się (…)
Źródło: Wiek XVI-XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenart, Warszawa 1999, s. 407–409.
Fragment C:
Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, cz. INiech się nie dziwuje, ani tego nie nikt nie będzie rozumienia, aby cny naród polski za łagodnemi wiarołomnego pana uwiódłszy się obietnicami, wolnemi głosami sobie obranego, miałkiedy odstąpić pana. Prawda to, że oba stany, tak J.K.M, jako też i stan rycerski oraz adversa ucisnęła fortuna i to tak ścisłych przywiodła terminów, że za następstwem ze wszech stron wojsk nieprzyjacielskich na zgubę Rzeczypospolitej sprzysiężonych, J.K.M. za granicę ustąpić, stanowi zaś rycerskiemu i województwom za protektora króla szwedzkiego przyznać przyszło, któremu według pism i obligów naszych, wiary już dotrzymać by należało.
Alek kiedy uważamy, jako bez wszelkiej do wojny przyczyny, mimo pakta przez ś.p. króla Władysława w Sztumdorfie z królem szwedzkim zawarte, na Rzeczypospolitą nastąpił, więc i lubo od wojska i od wszystkich niemal województw jest już za protektora przyznany, którym wszelką ochronę i religii św. katolickiej in toto konserwacyją obiecawszy, przeciwnym sposobem, w tak prędkim czasie wszy wszystko i intermertere et convellere ta obusa protekcyja poczęła i tenże król szwedzki państwa koronne wojskom swoim pustoszyć, miasta i dwory szlacheckie rabować i wniwecz pozwala obracać. (…)
Źródło: Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, cz. I, oprac. S. Ochman, K. Matwijowski, Wrocław 1980, s. 204–205.
Zapoznaj się z opisem bitwy i planami, a następnie wykonaj polecenie.
Opis bitwy:
Dzieje oręża polskiego do roku 1793(…) Markow natknął się na część dywizji Lubomirskiego (3000 żołnierzy pod dowództwem płk. Trokina). Polacy uszykowali się do boju i wezwali na pomoc ks. Poniatowskiego, stojącego w pobliskiej Szepietówce z dywizjami swoją i Wielhorskiego. Poniatowski po nadejściu pod Zieleńce dysponował łącznie 15 500 ludźmi. (…) W centrum atak piechoty rosyjskiej załamał się w kartaczowym ogniu dział polskich, na lewym skrzydle zaś dywizja Wielhorskiego zyskała wkrótce przewagę, nad Rosjanami. Gen. Markow mając siły osłabione stratami sformował czworobok i rozpoczął odwrót. Natarcie wszystkich sił polskich niewątpliwie doprowadziłoby do całkowitego zniszczenia go, jednak Poniatowski zadowolił się odniesionym sukcesem i w obawie przed nadejściem głównych sił Kachowskiego zatrzymał pościg i rozpoczął dalszy odwrót.
Źródło: T. Nowak, J. Wimmer, Dzieje oręża polskiego do roku 1793, t. 1, Warszawa 1968, s. 360.
Plan A:
Plan B:
