Spośród załóg zaagitowanych do strajku, wyłaniały się nowe grupy agitatorów, które z kolei udawały się do zakładów, w których jeszcze nie przerwano pracy, by i tutejsze załogi skłonić do przyłączenia się do demonstracji. […]

W przemówieniach i rzucanych hasłach powtarzały się żądania podwyżki płac, obniżki cen, wolności […].

Gmach ostrzeliwali przeważnie ludzie młodzi, w wieku około lat 20. Zorganizowanego kierownictwa po ich stronie nie było widać. Napastnicy grupowali się wokół jednostek najbardziej zaciekłych, umiejących obchodzić się z bronią. W ten sposób powstawały doraźne grupy bojówkarskie, których skład osobowy zmieniał się w toku walki i które działały przeważnie na własną rękę.

A Cytat za: Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku. Wybór tekstów źródłowych, t. 5..., oprac. A. Koseski, J.R. Szaflik, R. Turkowski, Pułtusk 2004, s. 379–389.

Przemówienie I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki

Nielegalne zgromadzenia i demonstracje uliczne studentów wywołały powszechne pytanie: o co chodzi, dlaczego studenci występują przeciwko władzom państwowym?

Korzystając z zamieszania, jakie wytworzyły demonstracje i inne nielegalne formy działania studentów, niemal jednocześnie z nimi wyszły na ulice elementy chuligańskie. O ich wyczynach, np. w Warszawie, informowała prasa.

B Źródło: Przemówienie I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki. Cytat za: Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku. Wybór tekstów źródłowych, t. 6, cz. 1..., oprac. A. Koseski, J.R. Szaflik, R. Turkowski, Pułtusk 2004, s. 278.

Przemówienie I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki

W wydarzeniach, jakie miały miejsce, aktywny udział wzięła część młodzieży akademickiej pochodzenia lub narodowości żydowskiej. Rodzice wielu z tych studentów zajmują mniej lub bardziej odpowiedzialne, a także wysokie stanowiska w naszym państwie. Ta przede wszystkim okoliczność, spowodowała że na fali tych wydarzeń wypłynęło opacznie nieraz pojmowane hasło walki z syjonizmem.

Czy w Polsce są żydowscy nacjonaliści, wyznawcy ideologii syjonistycznej? Na pewno tak. Byłoby jednak nieporozumieniem, gdyby ktoś chciał dopatrywać się w syjonizmie niebezpieczeństwa dla socjalizmu w Polsce, dla jej ustroju społeczno‑politycznego. Niebezpieczeństwo takie, jeśliby kiedykolwiek zaistniało – a jest to mało prawdopodobne – może wypłynąć z różnych reakcyjnych źródeł w kraju, wspomaganych z zewnątrz przez ośrodki międzynarodowej, antykomunistycznej reakcji.

Nie oznacza to jednak, że w Polsce nie ma w ogóle problemu, który nazwałbym samookreśleniem się części Żydów – obywateli naszego państwa. O co chodzi, przedstawię na przykładach.

W roku ubiegłym podczas czerwcowej agresji Izraela przeciw państwom arabskim określona liczba Żydów w różnych formach objawiała chęć wyjazdu do Izraela celem wzięcia udziału w wojnie z Arabami. Nie ulega wątpliwości, że ta kategoria Żydów obywateli polskich uczuciowo i rozumowo nie jest związana z Polską, lecz z państwem Izrael. Są to na pewno nacjonaliści żydowscy. Czy można mieć do nich o to pretensje? Tylko takie, jakie żywią komuniści do wszystkich nacjonalistów, bez względu na ich narodowość. Przypuszczam, że ta kategoria Żydów wcześniej lub później opuści nasz kraj.

W swoim czasie otworzyliśmy szeroko nasze granice dla wszystkich, którzy nie chcieli być obywatelami naszego państwa i postanowili udać się do Izraela. Również i dziś, tym którzy uważają Izrael za swoją ojczyznę, gotowi jesteśmy wydać emigracyjne paszporty.

C Źródło: Przemówienie I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki. Cytat za: Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku. Wybór tekstów źródłowych, t. 6, 1956–1989, cz. 1, oprac. A. Koseski, J.R. Szaflik, R. Turkowski, Pułtusk 2004, s. 291.