Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z filmem, a następnie wykonaj kolejne polecenia.
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1ORvPX5cuO9Y/1662485549/LCG4IXTGdoM380jgBKkqSomE0hyCsjQX.png)
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DB6vulCK6
Film nawiązujący do treści materiału Kryzys i upadek republiki.
Wyjaśnij związek między plemionami germańskimi a kryzysem, w jakim znalazła się rzymska republika.
Opisz, z czyjego punktu widzenia zmiany wprowadzone w armii rzymskiej były pozytywne, a z czyjego - negatywne.
Zapoznaj się z audiobookiem, a następnie wykonaj polecenia.
Gajusz Juliusz Cezar, O wojnie domowej
Cezar przemawia do żołnierzy. Wspomina zniewagi, jakich doznał od swoich nieprzyjaciół w różnych czasach, od ludzi, którzy uwiedli i na złe sprowadzili Pompejusza, podsycając jego zawiść i zazdrosną żądzę sławy, chociaż właśnie Cezar zawsze sprzyjał jego zaszczytom i godnościom i starał się mu ich przysporzyć. Skarży się na tak gorszący przykład, jakim jest dla rzeczypospolitej zastraszenie i przemoc wobec trybunów zakładających weto. Sulla, mimo że ogołocił władzę trybuńską ze wszystkiego, pozostawił im jednak to prawo, Pompejusz zaś, który pragnie uchodzić za odnowiciela utraconych przywilejów, nawet i to zniósł. Ilekroć nakazuje się władzom czujność, by rzeczpospolita nie poniosła szkody, którym to hasłem i dekretem senatu wzywa się lud rzymski do broni, muszą zajść szczególne wypadki: zgubne ustawy, gwałty trybunów, secesja ludu, zajęcie świątyń i wzgórz – podobne zdarzenia w poprzednim wieku opłacali własną zgubą […] Grakchowie. A teraz nic takiego nie zaszło, nawet w myśli nikomu nie postało. Na koniec wzywa Cezar żołnierzy, by od nieprzyjaciół bronili czci i godności wodza, pod którym przez dziewięć lat szczęśliwie służyli państwu, wygrali wiele bitew, uśmierzyli Galię i Germanię. Żołnierze XIII legionu, który był przy nim (ich bowiem ściągnął z początkiem zamieszek, reszta jeszcze nie nadeszła), zakrzyknęli, że są gotowi stanąć w obronie wodza i trybunów ludu.
Poznawszy dobre chęci żołnierzy, rusza z tym legionem do Ariminum i tam się spotyka z trybunami ludu, którzy doń zbiegli. Pozostałe legiony odwołuje z leży zimowych i każe im dążyć za sobą. Zjawia się u niego młody Lucjusz Cezar, którego ojciec był legatem u Cezara. Najpierw mówi o tym, z czym przybył, następnie oświadcza, że ma od Pompejusza prywatne zlecenia. Powiada, że Pompejusz pragnie się oczyścić przed Cezarem, jakoby to, co robi dla dobra rzeczypospolitej, miało być dla Cezara osobistą obrazą. Zawsze interes państwa stawia ponad obowiązki przyjaźni. Cezar też winien z uwagi na swoje wysokie stanowisko poświęcić państwu własne namiętności i gniewy i nie posuwać się w zaciętości wobec swych nieprzyjaciół tak daleko, by chcąc im szkodzić, wyrządzał szkodę rzeczypospolitej. Jeszcze inne tego rodzaju rzeczy mówi na usprawiedliwienie Pompejusza. To samo i niemal dosłownie powtarza pretor Roscjusz, oświadczając, że mówi w imieniu Pompejusza.
Było widoczne, że się to nie przyda na złagodzenie sporu. Cezar jednak, mając przed sobą ludzi odpowiednich do wykonania jego zleceń, prosi ich obu, by skoro mu przynieśli słowa Pompejusza, zechcieli również przekazać Pompejuszowi jego odpowiedź: może się uda małym trudem usunąć wielkie nieporozumienia i całą Italię uwolnić od strachu. U niego honor jest zawsze na pierwszym miejscu i od samego życia ważniejszy. Boleje nad tym, że dobrodziejstwa, jakie mu przyznał lud rzymski, nieprzyjaciele chcą mu wydrzeć, godząc na jego cześć. Skróciwszy mu dowództwo o pół roku, ściąga się go do Rzymu, chociaż lud uchwalił, że może nieobecny kandydować w przyszłych wyborach. Lecz tę ujmę zniósł spokojnie dla dobra rzeczypospolitej. Wysłał pismo do senatu z żądaniem, by wszyscy jednocześnie złożyli broń, ale nawet tego nie uzyskał. W całej Italii odbywają się zaciągi, dwa legiony, które mu odjęto pod pozorem wojny z Partami, zostały zatrzymane, całe państwo jest pod bronią. Do czego to wszystko zmierza, jeśli nie do jego zguby? Pójdzie jednak na wszelkie ustępstwa, wszystko zniesie dla rzeczypospolitej. Niechaj Pompejusz wyruszy do swoich prowincji, niech obaj rozpuszczą wojska, niech wszyscy w Italii złożą broń, niechaj strach odejdzie od społeczeństwa, potem się odbędą wolne wybory, rządy wrócą do senatu i ludu rzymskiego. Żeby to można prędzej załatwić i uświęcić przysięgą, niech albo sam Pompejusz się zbliży, albo jemu pozwoli spotkać ze sobą; w osobistych rozmowach da się pogodzić wszelkie sprzeczności.
Z tymi zleceniami Roscjusz z Lucjuszem Cezarem docierają do Kapui, gdzie zastają konsulów i Pompejusza. Przedstawiają im żądania Cezara. Ci zaś po naradzie dają im odpowiedź na piśmie i polecają doręczyć ją Cezarowi. Treść jej była następująca: Cezar wróci do Galii, ustąpi z Ariminum, rozpuści wojsko; gdy to uczyni, Pompejusz uda się do Hiszpanii. Tymczasem, dopóki Cezar nie da gwarancji, że dotrzyma przyrzeczeń, konsulowie i Pompejusz nie zawieszą poboru żołnierzy.
Było niegodziwością żądać, by Cezar ustąpił z Ariminum i wrócił do swojej prowincji, gdy Pompejusz zatrzymuje i prowincje, i cudze legiony; chcieć, by Cezar rozpuścił wojsko, a samemu robić nowe zaciągi; przyrzekać, że się wycofa do prowincji, a nie określić dnia, którego to nastąpi; w takim wypadku Pompejusz mógłby się nie ruszyć z miejsca przez cały czas konsulatu Cezara, a nie byłoby w tym żadnego kłamstwa ani krzywoprzysięstwa. Odbierało nadzieję utrzymania pokoju i to, że nie było mowy o konferencji i osobistym spotkaniu. Wobec tego Cezar wysyła Marka Antoniusza z Ariminum do Arretium z pięciu kohortami, sam z dwiema pozostaje w Ariminum i postanawia tam odbyć zaciąg; pojedynczymi kohortami obsadza Pisaurum, Fanum, Ankonę.
Zapoznaj się z mapą i wykonaj polecenie.
![Ilustracja](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RNF97Hf7Qs2aZ/1621557155/jTnf6KgWia1WZ0RZyb93Vp15PhexPSDL.png)
Zapoznaj się z cytatami, a następnie wykonaj polecenia.
Sulla:
Historia rzymskaPewne prawa znosił, a ustanawiał inne. Zabronił piastowania pretury przed kwesturą, a konsulat przed preturą, zabronił też ponownego obejmowania tego samego urzędu przed upływem 10 lat. Zniósł też niemal władzę trybuńską, pozbawiając ją wszelkiego znaczenia i zastrzegając prawem, że były trybun nie może już piastować żadnego innego urzędu; dlatego też wszyscy zabiegający o podniesienie swojej chwały czy też swego rodu stronili w przyszłości od tego urzędu.
Źródło: Appian z Aleksandrii, Historia rzymska, ks. XIII, rozdz. 100.
Cezar:
Boski Juliusz[Jako konsul] okolicę Stellacką, oddaną na rzecz państwa przez przodków oraz Ziemię Kampańską, z której dochody przeznaczono na potrzeby państwowe, przydzielił bez losowania mnie więcej dwudziestu tysiącom obywateli mających po troje lub więcej dzieci. Dzierżawców państwowych, gdy prosili o zniżkę należnych opłat, zwolnił z jednej trzeciej i publicznie ich upominał, aby przy zawieraniu nowych umów dzierżawnych nie podbijali sobie nawzajem cen zbyt lekkomyślnie.
Źródło: Boski Juliusz, [w:] Gajus Swetoniusz Trankwillus, Żywoty cezarów, rozdz. 20.
Tak zwaną epokę „wielkich wodzów” zapoczątkował Gajusz Mariusz, po którym pojawiło się grono jego wiernych naśladowców, wśród których najsłynniejszymi byli dwaj dyktatorzy: Lucjusz Korneliusz Sulla oraz Gajusz Juliusz Cezar. Mimo coraz większego znaczenia armii w rozstrzyganiu wszelkich dysput politycznych dawny podział na popularów i optymatów nadal pozostawał w mocy. Na podstawie zamieszczonych wyżej tekstów źródłowych określ, który z tych dwóch polityków był popularem, a który optymatem.
popular, optymat
Sulla | |
Cezar |