Jan Długosz o zwycięstwie chrześcijan w bitwie z Turkami pod Belgradem

Jakoż sułtan turecki powziąwszy wiadomość od szpiegów i z pogłosek, że w krajach chrześcijańskich przeciw niemu zbrojono wojsko i przygotowywano się do wojny, w zapale postanowił nie odpierać wroga, lecz wszcząć wojnę […]. Zebrawszy potęgę ze swoich posiadłości obiegł Belgrad, dawniej zwany Taurinum, położony u ujścia Sawy do Dunaju, sądząc, że zdobywszy go, swobodnie będzie mógł plądrować Węgry i osłabiać potęgę Węgrów.
[…] Trzeciego dnia szturmu, który wypadł w uroczystość św. Jakuba apostoła, skoro Turcy zajęci byli szturmowaniem i skoro dwa dni i tyleż nocy walczyli oblegający z obleganymi wytrwale o zdobycie zamku, a Turcy na miejsce znużonych żołnierzy stawiali nowych i wypoczętych, walczono [dalej].
[…] Tymczasem nagle zginął – trafiony pociskiem – młodszy wódz Turków, na którym opierało się całe kierownictwo walki. Wskutek tego Turcy doprowadzeni do rozpaczy, oddawszy zwycięstwo chrześcijanom, wraz z sułtanem rzucili się do ucieczki.
Po tym zwycięstwie wielorządca Jan Hunyady za radą ojca Jana Kapistrana zaczął odnawiać zniszczone wieże i mury. Zwycięskie wojsko odprowadził do Budy, mając zamiar [uzupełnić je] nowymi zaciągami, przewidując, że sułtan turecki dla pomszczenia klęski i doznanej hańby wkrótce wyruszy z nowymi wojskami.

1 Źródło: Jan Długosz o zwycięstwie chrześcijan w bitwie z Turkami pod Belgradem, [w:] Wiek X–XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 321–323.

Kronikarz Khodia Efendi o upadku Konstantynopola w 1453 r.

W końcu pierwszego dnia, przed nadejściem nocy, sułtan kazał ustawić w stosownych miejscach baterie i rozpoczął postępować ku miastu przy pomocy janczarów i azapów [wojska rekrutujące się spośród chrześcijan], a ledwo działa zostały ustawione, polecił im skierować silny ogień na mury […]. Opór ze strony oblężonych był tak silny, że Turcy, dopiero gdy noc zapadła, byli w stanie wedrzeć się do miasta przez wyłom w murze. […] Nie zwracając uwagi na strzały muszkietów i dział oraz grad kamieni, rzucili się jak lwy na wyłom, z takim męstwem przez nich dokonany, stali się wreszcie jego panami i zatknęli na nim swoją chorągiew; w tym samym czasie miasto zostało opanowane, oddziały wkroczyły do niego i rozpoczęła się rzeź i rabunek.

c1 Cytat za: Jan Długosz, Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Księga XII, 1445-1461, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2, 2021.