Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z filmami i wykonaj dołączone do nich polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DOJcZA5V4
Film na temat reformacji religijnej w Rzeczypospolitej.
Wyjaśnij, wśród jakich grup społecznych w Rzeczypospolitej ruchy reformowane znalazły swoich wyznawców. Dlaczego tak się stało?
Wyjaśnij, jakie argumenty polityczne głoszone przez kalwinizm mogły być bliskie polskiej szlachcie. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DOJcZA5V4
Film opowiadający o reformacji religijnej w Rzeczypospolitej.
Przeanalizuj i wyjaśnij, dlaczego poglądy braci polskich (antytrynitarzy) nie były zbyt popularne zarówno wśród katolików, jak i przedstawicieli innych wyznań protestanckich. Które z ich poglądów twoim zdaniem mogły być w ówczesnej Rzeczypospolitej trudne do przyjęcia?
Wskaż powody, dla których w Rzeczypospolitej w późniejszych czasach (w wieku XVII) dochodziło do prześladowań przedstawicieli określonych wyznań.
Przeanalizuj poniższe źródła i wykonaj polecenia.
Tekst źródłowy
Minęło już kilka lat, gdy z powodu szerzenia zarazy luterańskiej wydaliśmy byli […] mandat, aby zapowiedział wszystkim […] by nie odważyli się podróżować do Wittenbergi albo do tych miejsc, w których istniałoby jakieś podejrzenie herezji, lub też wysyłać tam swoje dzieci […]. Jednakże donoszą nam, że istnieją niektórzy, którzy […] przebywają w takich miejscach, które im przez nas zostały zakazane, umysł swój nasycają spaczonymi naukami i stamtąd powracając usiłują zarazki, które wchłonęli, wszczepić innym. Rzecz ta wydaje się nam zgoła nie do zniesienia. Dlatego polecamy […] abyś kazał […] wszystkim ponownie ogłosić pod karą gardła […] i utraty wszystkich dóbr, aby nie odważyli się dzieci swoje posyłać albo do Wittenbergi, albo do Lipska, albo wreszcie do jakichkolwiek miejsc podejrzanych o herezję […].
Cytat za: Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, cz. I, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1980, s. 235-236.
Mapa
Ilustracja
Przeanalizuj poniższe źródła i wykonaj polecenia.
Tekst źródłowy
Minęło już kilka lat, gdy z powodu szerzenia zarazy luterańskiej wydaliśmy byli […] mandat, aby zapowiedział wszystkim […] by nie odważyli się podróżować do Wittenbergi albo do tych miejsc, w których istniałoby jakieś podejrzenie herezji, lub też wysyłać tam swoje dzieci […]. Jednakże donoszą nam, że istnieją niektórzy, którzy […] przebywają w takich miejscach, które im przez nas zostały zakazane, umysł swój nasycają spaczonymi naukami i stamtąd powracając usiłują zarazki, które wchłonęli, wszczepić innym. Rzecz ta wydaje się nam zgoła nie do zniesienia. Dlatego polecamy […] abyś kazał […] wszystkim ponownie ogłosić pod karą gardła […] i utraty wszystkich dóbr, aby nie odważyli się dzieci swoje posyłać albo do Wittenbergi, albo do Lipska, albo wreszcie do jakichkolwiek miejsc podejrzanych o herezję […].
Cytat za: Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, cz. I, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1980, s. 235‑236.
Opis mapy: Mapa przedstawia sytuację wyznaniową w pierwszej Rzeczypospolitej w 1573 roku. Obszary, gdzie przeważali luteranie to: Parnawa, Kieś, Ryga, Królewiec, Gdańsk. Kalwini: Klejdany, Lublin, Sandomierz. Prawosławni: Witebsk, Mścisław, Mińsk, Słuck, Kijów, Połtawa, Żytomierz, Trembowa, Bracław, Kamieniec.
Opis ilustracji: Ilustracja przedstawia wnętrze świątyni prawosławnej. Ukazany został złoty, ozdobny ołtarz z wizerunkami świętych. Na środku sklepienia wisi złoty żyrandol. Po bokach głównego ołtarza widoczne są dwa mniejsze boczne ołtarze, wykonane z ciemnego drewna.
Przeanalizuj dwa fragmenty tekstów źródłowych. Rozstrzygnij, czy autorzy obu fragmentów przynależeli do tego samego wyznania. Uzasadnij swoją odpowiedź, odwołując się do informacji zawartych w tekstach źródłowych.
Fragment 1
O urzędzie miecza używającym[...] ja tak rozumiem i tak wierzę, iż się wiernemu nie godzi mieć poddanych, a daleko mniej niewolników i niewolnic, gdyż to jest rzecz pogańska panować nad swoim bratem, potu jego albo raczej krwie używać. Ano Pismo Święte jeśnie świadczy, że Bóg z jednej krwi uczynił wszytek rodzaj człowieczy, wedle czego wszytcy jesteśmy sobie równi, bo jeśliśmy wszytcy z jednej krwi, tedyśmy wszytcy sobie bracia, a jeśli bracia, a jakoż momże brat nad bratem panować? jako może jego potu używać? Rad będę słuchać, jako mi to kto inaczej ukaże…
Źródło: Sz. Budny, O urzędzie miecza używającym. Cytat za: Polska myśl demokratyczna w ciągu wieków. Antologia, oprac. M. Knidel, W. Malinowski, J. Wittlin, Warszawa 1987, s. 57.
Fragment 2
I my to właśnie mielibyśmy piastować urząd, abyśmy byli głównymi sprawcami ucisku i gwałtów i nie tylko sami postępowali wbrew przykazaniom, lecz także innych zmuszali do tego? My mianowicie, którzy za przelaną krew ludzką odpowiadamy przed ludźmi, sami będziemy ją rozlewać własnymi rękami i mimo to pozostaniemy chrześcijanami i owieczkami? A przecież Chrystus, żeby innych ożywić, wydał sam siebie na śmierć, my natomiast, by żyć, innych wydamy na stracenie? Jakież to będzie wyłączenie się ze świata, jeżeli wszystko, co do świata należy, nam również będzie wolno sobie przywłaszczać?
Cytat za: Wiek XVI-XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, PWN, Warszawa 1997, s. 141.