Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z filmami i wykonaj kolejne polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DSveFPPj6
Nagranie filmowe dotyczące ustroju Rzeczpospolitej szlacheckiej, część pierwsza.
Wyjaśnij, dlaczego ustrój państwa polsko‑litewskiego epoki nowożytnej określa się jako monarchia mixta.
Opisz kompetencje monarchy w systemie demokracji szlacheckiej.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DSveFPPj6
Nagranie filmowe dotyczące ustroju Rzeczpospolitej szlacheckiej, część druga.
Wyjaśnij w jaki sposób król mógł tworzyć przychylne sobie elity polityczne.
Wyjaśnij, dlaczego w Polsce nie rozwinął się dwór królewski na wzór zachodnioeuropejski.
Zapoznaj się z ilustracjami, a następnie wykonaj polecenie.
Ilustracja A
Ilustracja B
Ilustracja C
Ilustracja D
Dopasuj powyższe obrazy przedstawiające instytucje związane z funkcjonowaniem demokracji szlacheckiej w Polsce do odpowiadających im haseł oraz definicji.
zgromadzenie szlachty z danej ziemi lub województwa, najczęściej odbywające się w kościele lub na cmentarzu, zgromadzenie, na którym każdy szlachcic miał prawo zagłosować na swego kandydata na tron polski, niemal zawsze (z jednym wyjątkiem) odbywało się w podwarszawskiej wsi Wola, zgromadzenie, w którym brali udział monarcha, senat oraz reprezentanci szlachty całego państwa, najczęściej zbierało się na Zamku Królewskim w Warszawie, zgromadzenie szlachty danego województwa lub ziemi w celu odbycia sądów; w jego skład wchodzili specjalni urzędnicy, przede wszystkim sędzia, podsędek oraz pisarz
| Nazwa | Definicja | Ilustracja |
|---|---|---|
| zgromadzenie szlachty z danej ziemi lub województwa, najczęściej odbywające się w kościele lub na cmentarzu | ||
| zgromadzenie, na którym każdy szlachcic miał prawo zagłosować na swego kandydata na tron polski, niemal zawsze (z jednym wyjątkiem) odbywało się w podwarszawskiej wsi Wola | ||
| zgromadzenie, w którym brali udział monarcha, senat oraz reprezentanci szlachty całego państwa, najczęściej zbierało się na Zamku Królewskim w Warszawie | ||
| zgromadzenie szlachty danego województwa lub ziemi w celu odbycia sądów; w jego skład wchodzili specjalni urzędnicy, przede wszystkim sędzia, podsędek oraz pisarz |
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj polecenie.
O poprawie RzeczypospolitejPierwszą tedy troską prawodawcy musi być to, aby przy ustanawianiu praw nie odstępował od rozumnej zasady i aby przy wszystkich prawach (jak sam rozum przepisuje) miał na względzie już to uczciwość, już to wspólną korzyść. Jak bowiem owo lekarstwo jest dobre, które bądź leczy całe ciało, bądź też lecząc jakąś jego część uzdrawia ją bez szkody dla innych, tak należy pochwalić i prawo, które za takie same cnoty naznacza takie same nagrody, a znowu na takie same zwyrodnienia i występki stosuje te same lekarstwa, bądź kary.
[…] Jakże tedy można będzie uznać za dobre prawo, które by nie było w tej samej mierze korzystne dla całej Rzeczypospolitej, które by nie nagradzało takiej samej cnoty takimi samymi nagrodami ani takimi samymi karami nie karało takich samych przestępstw, popełnianych w ten sam sposób przez różnych ludzi, ale jednym zbytnio pobłażając popuszczałoby wodzów do grzeszenia, a innym wyznaczając najsroższe kary odejmowałoby możność bronienia się przed krzywdą?
Źródło: Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej, [w:] Andrzej Frycz, Wybór pism, Kraków 1977, s. 124.