Analiza sytuacji wewnętrznej w NRD sporządzona we wrześniu 1989 r. przez ministra bezpieczeństwa Ericha Mielkego

Zgodnie z posiadanymi informacjami wielu członków partii [...] wypowiada się z wielką troską o obecnych, powszechnych nastrojach wśród dużej części ludzi pracy, szczególnie w zakładach przemysłowych, co wiąże się również z poważnymi obawami o dalsze utrzymanie politycznej stabilności NRD. Uzasadniają oni swą postawę szczególnie takimi osobistymi obserwacjami w miejscu pracy, zamieszkania i wypoczynku, jak:

– znaczne nasilenie dyskusji cechujących się niechęcią i niezadowoleniem, prowadzonych w coraz agresywniejszym tonie w związku z sytuacją w zaopatrzeniu i usługach oraz z polityką wynagrodzeń i cen i materialno‑technicznym zabezpieczeniem produkcji;

– coraz bardziej widoczna bierność i obojętność ludzi pracy wobec życia politycznego i społecznego w całym kraju i na własnym terenie;

– dalszy upadek dyscypliny pracy i gotowości do działania;

– znaczny wzrost spekulacji i korupcji.

Z tego dokumentu wynika, że w praktyce również liczni członkowie partii reprezentują podobne poglądy i zachowania, czym nie różnią się od bezpartyjnych. W tym kontekście członkowie i funkcjonariusze SED wielokrotnie zwracali uwagę na to, że w dyskusjach ludzi pracy w związku z wyżej wymienionymi problemami w coraz większym stopniu ujawnia się tendencja do obarczania kierownictwa partii i państwa odpowiedzialnością za powstałą sytuację, do negowania jego zdolności do rozwiązywania tych licznych problemów, przede wszystkim ze względu na wiek jego członków. [...]

Członkowie i funkcjonariusze SED [...] po części gwałtownie krytykują prace nadrzędnych instancji partyjnych, jak również treść i przebieg zebrań członków partii [...] Rzeczywiste problemy toną w potoku słów. Brak odpowiedzi na konkretne pytania, a krytyczne wystąpienia i dyskusje ucinane są z powołaniem się na dyscyplinę partyjną. Ten, kto na zebraniach partyjnych porusza bieżące problemy, domagając się jasnych odpowiedzi, szybko zostaje opatrzony etykietką malkontenta. Etatowi funkcjonariusze partyjni swoją argumentacją sprawiają wrażenie »bezsilnych«; w pewnej mierze uchylają się od odpowiedzi na niewygodne pytania. [...] Nauczyciele akademiccy (członkowie SED) twierdzą, że z coraz większą niechęcią udają się na wykłady i seminaria, ponieważ studenci wielokrotnie poruszają zapalne tematy, a do tego jeszcze zadają pytania, na które nauczyciele nie potrafią udzielić przekonującej odpowiedzi, nie podważając zasadniczego stanowiska partii. Ponadto według nich media NRD nie przedstawiają obiektywnie problemów polityki wewnętrznej. Przekazują one obraz nienaruszonego świata socjalizmu w NRD, który po części jest jawnie sprzeczny z rzeczywistością.

A Źródło: Analiza sytuacji wewnętrznej w NRD sporządzona we wrześniu 1989 r. przez ministra bezpieczeństwa Ericha Mielkego. Cytat za: S. Wolle, Wspaniały świat dyktatury, Warszawa 2003, s. 463, 464.