Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z filmami, a następnie wykonaj kolejne polecenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/Dj0xtmkDg
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Wielka wojna północna. Część pierwsza.
Wyjaśnij znaczenie traktatu w Nystad dla Szwecji i jej planów ekspansji terytorialnej.
Opisz politykę cara Piotra I, która ostatecznie pozwoliła mu odnieść sukces w tej wojnie.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/Dj0xtmkDg
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Wielka wojna północna. Część druga.
Wyjaśnij znaczenie wojny północnej dla dynastii saskiej oraz Rzeczpospolitej.
W jaki sposób wielka wojna północna wpłynęła na układ sił w Europie w XVIII w.? Wymień najważniejsze konsekwencje.
Poniższa linia chronologiczna przedstawia najważniejsze wydarzenia wielkiej wojny północnej. Uzupełnij ją o ważne, ale brakujące fakty.
Poniżej przedstawiono chronologicznie najważniejsze wydarzenia wielkiej wojny północnej. Uzupełnij ją w polu tekstowym o ważne, ale brakujące fakty.
1700. Początek III wojny północnej.
19.7.1701. Bitwa nad Dźwiną, w której wojska szwedzkie pokonały wojska saskie.
1702. Opanowanie przez Rosjan ujścia Newy.
23.5.1702. Szwedzi zajmują Warszawę.
19.7.1702. Karol XII pokonuje w bitwie pod Kliszowem armię polsko‑saską. 1704–1706. Przeniesienie działań zbrojnych na teren Saksonii, porażki Augusta II, zrzeczenie się przez Augusta II tronu polskiego.
1707–1709. Wyprawa Karola XII na Rosję.
1713–1720. Ataki Rosjan na Pomorze, Szwecję i Finlandię.
Oceń prawdziwość poniższych zdań.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Wojska polskie przyczyniły się do zwycięstwa armii szwedzkiej w bitwie pod Narwą. | □ | □ |
| Po bitwie pod Narwą działania wojenne przeniosły się na terytorium Rzeczypospolitej. | □ | □ |
| W bitwie pod Połtawą armia szwedzka była wspierana przez oddziały kozackie Iwana Mazepy. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi oraz mapą, a następnie wykonaj polecenie.
Źródło A
[…] oblężenie Narwy rozpoczęło się 14 listopada.
[…] Armia rosyjska rozłożyła się na zachodnim brzegu rzeki Narwy, zajmując pozycje na przestrzeni 7 km, i przystąpiła do oblężenia fortecy. […]
Bitwa rozpoczęła się silnym ogniem artyleryjskim z obydwu storn,. Karol XII spodziewał się, że Rosjanie opuszczą swoje umocnienia. Upewniwszy się jednak, że przeciwnik nie ma zamiaru tego zrobić, kazał rozpocząć natarcie.
Silna zadymka osłoniła Szwedów, których żołnierze rosyjscy ujrzeli dopiero tuż przed umocnieniami. Piechota szwedzka dała salwę i po zarzuceniu rowów faszyną uderzyła na Rosjan, przełamując centrum ich pozycji. Dowódcy rosyjscy szybko poddawali się do niewoli. Tylko na lewym skrzydle rosyjskim opór trwał dłużej – dopóki nie został ranny generał Wejde, dowódca tego odcinka. […] Bitwa została przerwana i rozpoczęto pertraktacje, w których uzgodniono, że następnego dnia armia rosyjska swobodnie wycofa się z bronią i ze sztandarami, ale bez artylerii.
20 listopada wojska rosyjskie zaczęły się wycofywać na Nowogród.
Cytat za: Janusz Sikorski, Zarys historii wojskowości powszechnej do końca wieku XIX, Warszawa 1975, s. 405–406.
Źródło B
27 września 1708 roku Piotr I dogonił Löwenhaupta i 28 września postanowił zaatakować go we wsi Leśna, w pobliżu Propojska. Zamierzając stoczyć tam bitwę, Szwedzi uszykowali 6 batalionów w pierwszym rzucie, siły główne zaś rozlokowali na wzgórzach na północ od wsi Leśna, na tyłach natomiast mieli warowny obóz. Rano 28 września rosyjska straż przednia podeszła dwiema kolumnami do przedniej pozycji Szwedów, którzy zaatakowali lewe skrzydło rosyjskie i zdobyli 4 działa. Piotr I jednak osobiście pospieszył z pomocą, a prawa kolumna obeszła lewe skrzydło Szwedów. Po salwie wojska rosyjskie ruszyły do ataku, odrzucając przeciwnika z głównej pozycji i zdobywają 6 dział.
Teraz Rosjanie rozwinęli wszystkie swoje siły i zaatakowali główną pozycję Szwedów, którzy otworzywszy ogień artyleryjski i karabinowy przystąpili do kontrataku. Po kilku godzinach walki przeciwnik stracił jeszcze 8 dział i cofnął się do obozu. […]
W nocy Löwenhaupt, wykorzystując warunki atmosferyczne, wydał rozkaz odwrotu.
Cytat za: Janusz Sikorski, Zarys historii wojskowości powszechnej do końca wieku XIX, Warszawa 1975, s. 408–409.
Źródło C
