Szymon Rudnicki Polska mozaika społeczna

Organizacją, która obok państwa miała największy wpływ na społeczeństwo, były kościoły różnych konfesji. Powszechnie się przyjmuje, że religią Polaków jest katolicyzm. Pojawiła się nawet zbitka Polak‑katolik. Najdobitniej ujął to Roman Dmowski, pisząc w 1927 r., że „katolicyzm nie jest dodatkiem do polskości […], ale tkwi w jej istocie”. Pisząc to, miał na uwadze jedynie Kościół rzymskokatolicki, nie brał pod uwagę grekokatolików i wyznawców obrządku wschodniego. Nie wziął również pod uwagę, że byli Polacy ewangelicy. W 1931 r. 8 proc. podających polski za swój język ojczysty nie uznało się za katolików. Poza tym katolikami byli Litwini i część Białorusinów. Kościołem narodowym Ukraińców galicyjskich stał się Kościół greckokatolicki. Katolicyzm wyznawało również 16 proc. Niemców, chociaż wśród nich przeważały wpływy kościołów protestanckich. Ukraińcy na Wołyniu, podobnie jak większość Białorusinów, wyznawali prawosławie. Własną religię mieli Żydzi, podzieleni na chasydów i ortodoksów.

Ponad 90 proc. Polaków uznawało katolicyzm za swoją religię i to ona w przeważającej mierze kształtowała ich światopogląd, zachowanie i wpływała na kulturę. Większość badaczy podkreśla jej ludowy charakter, w którym przewagę miała obrzędowość nad refleksją.

mozaika Źródło: Szymon Rudnicki, Polska mozaika społeczna, dostępny w internecie: ngoteka.pl/bitstream/handle/item/291/Polska_mozaika_spoleczna-SR.pdf?sequence=6 [dostęp 14.01.2022 r.].